چکیده :
در هر دوره ای از زندگی بشر ، از مجموع عملکرد مدیریتی ، اقتصادی ، تکنولوژیکی و فکری ( عملکرد تولیدی) قوانینی زاده می شوند که به همراه رفتارها و نیازهای ذاتی بشر ، رفتارهایی از پیشینة تاریخی یک کشور در حیات امروزی آن و ارزش های اجتماعی مجموعة قوانینی را تشکیل می دهند که می توان آنها را قوانین حیات نامید .
لازمة زندگی شرافتمندانه ، مؤثر و رضامند شناخت این قوانین است ، هر کس ، هر جامعه ، هر سازمان ، هر شرکت ، هر دولت و هر ملتی این قوانین را شناخت و ساختارها و قوانین مختلف اقتصادی ، فرهنگی ، دفاعی ، آموزشی ، سیاسی ، پژوهشی ، مطالعاتی و غیره … خود را بر اساس آنها طراحی نمود و به آنها عمل کرد ، می تواند در صحنه های مختلف داخلی و بین المللی نقشی داشته باشند . در غیر اینصورت ، به وسیلة همان قوانین حیات نابود خواهد شد .
اگر یک کشور را جزئی از جهان بدانیم . باید بپذیریم رفتارهایی خاصی که درهر دوره از زمان بر جهان حاکمند، خواه ناخواه بر رفتارهای مردم هر کشور تأثیر می گذارند .
امروز ، جهان با رشد و توسعة همه جانبة خود چنان باعث ارتباطات مختلف بین کشورها شده که دیگر مرزهای زمینی مفهوم خود را از دست داده اند . هر فردی در هر نقطه ای از دنیا که باشد ، یک شهروند جهانی محسوب می شود و تشکیل جامعة جهانی واقعیتی انکارناپذیر است و هیچ دولتی با تمام توانمندیهایش ، نمی تواند خواسته های خود را بر جامعة جهانی تحمیل نماید .
کشور ما نیز جزئی از این جهان بوده و هست . این کشور در کشاکش دوران ، زخم های کشنده ای خورده و شاید امروز هزاران مشکل و بیماری داشته باشد و این ما هستیم که باید آنها را درمان کنیم تا زندگی زیبا ، لذتبخش ، رضامندی برای فرزندان آن بوجود آید .
از طرف دیگر بررسی ساختار و رفتار اقتصادی جامعة ما ، این حقیقت را آشکار می سازد که کشور ما از روی تصادف در مسیر تحولات اقتصادی ، فرهنگی و شرایط جهان مدرن قرار گرفت ،زیرا که این تحولات و شرایط جدید حاصل تلاش و عملکرد مردم ما نبود . بهر حال این مردم با تحولات جدید درگیر شده و هم اکنون فرد و جامعة ایرانی با سه مشکل عمده روبرو می باشد . یکی فشار های ناشی از سنت و ساختارهای مدیریتی ، اقتصادی و فرهنگی برخاسته از آن و دیگر مدرنیزم و رفتارهای مربوط . سومین چالش ، همان موضوع جهانی شدن و مسائل مربوط به آن می باشد . در این مقاله تلاش می گردد که با توجه به شیوه های تولید و رفتار اقتصادی مردم ایران که کرج هم جزئی از آن می باشد و مطالب پیش گفته ، به قوانین عمدة حیات در دنیای امروزی به طور مختصر اشاره هایی شود تا با شناخت این قوانین بتوان در نظام تصمیم گیری کلان و خرد کشور آنها را مد نظر قرار داد .
بسمه تعالی
قوانین عمده ی حیات در جهان امروزی
محقق و نویسنده : حبیب الله احمدی کارشناس ارشد دانشگاه تربیت حصارک کرج
بررسی تاریخ زندگی بشر از آغاز تا کنون ، این واقعیت را اثبات می نماید که منشأ همة تحولات زندگی او ، نتیجة کار وتلاش خود بشر می باشد . هر جایی این تلاش با آگاهی و خردگرایی بود بشر توانست از تفکر و عملکرد خود دست آورد مفید و بیشتری نصیب خود بنماید .
در تمام طول زندگی بشر به جزء در دوران اولیة زندگی که می توانست نیازهای خود را بطور فردی برطرف نماید ، در تعبیری طول حیات خود تاکنون ، آنچه بشر بدست آورده و آنچه برایش رضامندی و مطلوبیت را فراهم نموده ، نتیجة تلاش جمعی بشر بوده است .
در جهان امروزی ، زندگی فردی مفهوم خود را ازدست داده و حتی انسان در تنهایی مطلق هم ، با عقل جمعی و تفکر آموخته از جمع ( فرهنگ) نصمیم می گیرد و رفتار می نماید . از طرف دیگر ، چنانچه این عملکرد فکری و جسمی بشر دارای سامان و نظم مشخص و هدفمند نباشد عملکرد او به منظور پاسخ دهی به نیازهایش دچار اخلال و هرج و مرج می شود و در اینجاست که ایجاد سازمان های اجتماعی ضرورت پیدا می کنند و برای رفع نیازهای انسان بوجود می آیند . زندگی امروز بشر ، طوری شده که حتی قبل از تولد تا پس از مرگ شکل دهی افکار و رفتار و پاسخ دهی به نیازهایش را ، نظام های اجتماعی به عهده دارند . خود بشر هم ، چه بصورت کل جسمش و چه بصورت کوچکترین واحد تشکیل دهندة جسم او ، یک سازمان پویا محسوب می گردد که دارای نوآوری و آفرینش فکری است .
از طرف دیگر خود بشر فرزند نظام بزرگتری به نام منظومة شمسی است و انرژی مورد نیاز زیست خود را به صورت مستقیم و غیر مستقیم از آن می گیرد .
بهرحال تامین و ارضای نیازهای گوناگون بشر را سازمانهای اجتماعی به عهده دارند . هر جا هم نظام اجتماعی وجود داشته باشد در آنجا تصمیم گیری وجود دارد . هر جا هم تصمیم گیری وجود دارد باید تصمیم گیری بر مبنای قوانین معینی باشد . بخشی از ایم قوانین در هر دوره ای از حیات بشری از مجموع عملکرد مدیریتی ، اقتصادی ، فکری ، تکنولوژیکی و غیره ( عملکرد تولیدی و مناسبات مربوط به آن ) او زاده می شوند و با توجه به مفهومجهان در هر دوره از حیات بشر ، جهانشمول بوده و می باشند .
این قوانین را می توان رفتارهای حاکم بر جهان نامید .
جهان بشر زمانی در محدودة یک ده ، زمانی در محدودة یک دهستان ، زمانی در محدودة یک شهرستان ، زمانی در محدودة یک استان ، زمانی در محدودة یک کشور ، زمانی در محدودة یک منطقه و امروز به کل جهان اطلاق می شود و جهانی شدن نامیده شد.
بنابراین انسان امروزی برای حفظ و ادامه حیات خود با سه نوع سازمان سروکار دارد ، یکی خود انسان به عنوان یک سازمان پویا که دارای آفرینش و نوآوری ( نوآفرینی فرهنگی ) است .
دوم : سازمانهای اجتماعی در داخل کشور متبوع خود
سوم : سازمانهای بین المللی که مستقیم یا غیر مستقیم به خود انسان به عنوان یک سازمان پویا و بر سازمانهای درون کشوری تاثیرگذار می باشند .
با چنین تصویری از زندگی بشر امروز هر فرد و کشوری برای اینکه بتواند زندگی رضامند و مطلوبی داشته باشد باید خود را با واقعیت های امروز جهان تطبیق دهد و نظام تصمیم گیری خود را با رفتارهای حاکم بر جهان هماهنگ نماید . در مورد کشور خودمان به قول معروف: جهانی فکر کنیم و ایرانی عمل نماییم . اما متإسفانه در طی تاریخ گذشته و حال ، کشور ما دچار فقدان امنیت بوده و نتوانست زیر ساخت های لازم را برای یک زندگی مناسب امروزی ، بسازد . در دهه های اخیر هم کشور ما ، هم از روی اتفاق در مسیر تحولات فرهنگی و شرایط جهان نوین افتاد . حال که درگیر این تحولات شده از یک سو با گذشته خود و نظام سیاسی مبتنی بر گذشته و سنت خود درگیر است و علاوه بر این دو ، هم اکنون مردم کشور ما با چالش سومی که همان جهانی شدن است نیز گرفتار می باشند .
از اینرو تأثیر گذشته بر حال ، کم آگاهی به نیازهای بشری ، عدم شناخت عقلایی وضعیت موجود کشور ، فقدان کم آگاهی در خصوص رفتارهای حاکم بر جهان امروزی ، ملت مارا سردر گم کرده و نتوانست در طی این 23 سال که می شد کشور ویرانی را آباد کرد ، از فرصت ها و توانایی هایش استفاده کند و سهم شایستة خود را درتمدن کنونی جهان به عنوان یک ملت انجام دهد.
با در نظر گرفتن مطالب پیش گفته و توجه به نظام سیاسی فعلی برخاسته از گذشته و سنت در کشور ما ، به این نتیجه می رسیم که آنچه مانع شده و می شود کم اگاهی و یا عدم پذیرش قوانین حیات در جهان امروز توسط مردم کشور ما و نظام سیاسی حاکم بر آن است . شایان ذکر است هر نوع آگاهی را که ضرری به انسان وارد ننماید می توان جزء قوانین حیات دانست ، اما در هر دوره ای از حیات بشری قوانینی بر زندگی او حاکم است که می توان آنرا قوانین عمده حیات نامید .
در گذشته هم دانشمندان و اندیشمندان علوم اجتماعی متوجه چنین مسائلی شدند و آن را در مفهومی به نام جبر اجتماعی بیان داشتند .
نگارنده اعتقاد دارد این قوانین را باید شناخت و به طور حتم در نظام تصمیم گیری فردی ، اجتماعی و دولتی مورد استفاده قرار داد ، درغیر اینصورت عدم توجه به آنها ، نابودی را به دنبال خواهد داشت . در پی تلاش می شود به تعدادی از مهمترین قوانین حیات در جهان امروزی ، به طور مختصر اشاره ای شود :
1ـ وجود رفتارهایی از پیشینة تاریخی هر کشور در حیات امروزی آن ( در اینجا کشور خودمان را می توان در نظر گرفت ) باید توجه داشت که همیشه رفتارهایی از پیشینة تاریخی یک کشور در حیات امروزی آن وجود دارد که اعمال افراد آن کشور را مشروط و قابل پذیرش می سازد و در واقع آنها را شکل می دهد .
اگر چه این رفتارها در طی زمان و یا در پی تغییر تولید و تکنولوژی مربوط و یا ورود تولیدات مادی و معنوی از خارج به داخل کشور ، کمی دگرگون می شوند ولی به دلایل تاریخی عمدة رفتارهای فعلی مردم کشور ، ریشه در تاریخ گذشته دارند و قبیله ای است . البته جامعه امروز ایران که از روی اتفاق در مسیر تحولات نوین جهانی قرار گرفت و اقتصاد مصرفی برآن حکمفرما شد ، وضعیت و بافت قبیله ای خود را از دست داده است . ولی چون این تغییرات ناشی از عملکرد اقتصادی خود جامعة ایران نیست ، هنوز بخش قابل توجهی از رفتارهای قبیله ای جزء ساختارهای زندگی ، به خصوص ساختارهای مدیریتی مردم ایران می باشد .
2ـ نیازهای بشری
نیازهای بشری که عموماً بیشترین اهمیت را دارند در پنج طبقه شناسایی شده و شامل نیازهای زیستی ، ایمنی ، احترام ، اجتماعی و خودیابی ( آفرینش فکر نو وتلاش برای عملی کردن آن ) می باشند .
این نیازها جهانشمول بوده و برای تمام انسانها از هر نژاد و عقیده ای یکسان هستند . به علت اینکه انسان نیازهای خود را از طریق عملکرد اجتماعی و نظامهای اجتماعی برآورده می نماید پنج طبقه سلسله نیازهای مذکور جزء ذات هر انسان می باشند و تقدم ظهور آنها با توجه به وضعیت بیولوژیکی بشر و شرایط محیط اجتماعی ، پشت سرهم می باشند .
3ـ برابر شدن توان فردی با توان جمعی حتی برابر توان نظامی ارتشی مثل ارتش آمریکا
در جهان امروزی به علت بالا رفتن توان علمی و تخصصی افراد بشر و جهانی شدن علم و اطلاعات و تکنولوژی ، هر فردی در طول حیات خود ، این امکان برایش فراهم شده که بتواند با جمع آوری اطلاعات در هر زمینه ای در یک یا چند کامپیوتر و پردازش صحیح و بهینة آنها هر قدرتی را حتی به اندازه قدرت نظامی آمریکا در هم بریزد . به دو نمونة آن در همین دوران اخیر به طور مختصر اشاره می شود :
1ـ در جنگ بالکان یک فرمانده روسی با پردازش صحیح اطلاعات و گرفتن فرودگاه کریشتینا با دویست سرباز با ابزار محدود و معمولی ، به راحتی توانست صحنة جنگ بالکان را به نفع روسیه تغییر دهد و نقش روسیه را به عامل درجه یک در جنگ بالکان برساند و آمریکا و متحدانش را مات و مبهوت نماید .
2ـ در حمله به برجهای تجارت جهانی ، اگر چه روش جنایتکارانه ای بود ولی به هر حال این عمل توسط چند نفر به رهبری یک نفر در قلب قدرتمند ترین ارتش جهان انجام شد .
در واقع جهان امروز ، به علت همین توانمندیها از لحاظ مفهوم قدرت هزاران قطبی شده است . نگارنده تعجب می کند چرا شرایطی درکشور ما وجود دارد که آمریکا را از لحاظ قدرت نظامی این همه بزرگ می کنند . درحالیکه با تدبیر اندیشی صحیح در داخل و خارج کشور با استفادة درست ازتوانمندیها و فرصت ها به راحتی می توانیم آمریکا را در چنگال خود بگیریم و بدون ترس با او ارتباط برقرار نماییم .
4ـ شهروند جهانی شدن وجهانی شدن حقوق بشر
امروز به علت جهانی شدن اقنصاد ، اطلاعات ، علم ، دفاع ، ارتباطات فرهنگ و غیره…. هر فردی علاوه بر اینکه شهروند کشور خود می باشد ، یک شهروند جهانی نیز هست و از هر آنچه در جهان وجود دارد و یا اتفاق می افتد مستقیم یا غیر مستقیم سود یا زیان می برد . با یک نگاه منصفانه با وضعیت فعلی زندگی روزمرة کشور خودمان ، به راحتی در می یابیم که شاید بیش از 90% وسایل وامکاناتی که نیازهای مختلف فردی و اجتماعی ما را تامین و رفع می نمایند ، حاصل عملکرد اقتصادی و فکری مردم سایر ملل می باشد و ما فقط گردآورنده هستیم .
همچنین حقوق و آزادیهای فردی و اجتماعی دیگر مفهوم جهانی دارند . حتی مسائلی مانند ازدواج و تشکیل خانواده جهانی شدند . ازدواج های انترنتی مؤید این ادعا می باشد .
5- جهانی شدن اقتصاد
با جهانی شدن اقتصاد و کیفیت تولیدات دنیا باید مطابق استانداردهای پذیرفته شدة جهانی افزایش یابد . چنانچه کشوری نتواند مطابق استانداردهای مذکور کالا و خدمات تولید کند از حضور در صحنه اقتصاد جهانی حذف خواهد شد .
بنابراین چنانچه بخواهیم در این جهانی شدن اقتصاد سهمی از بازار را داشته باشیم به حقم باید خود را با ویژگی های آن نطبیق دهیم ، زیرا روند اقتصاد جهانی بیرحمانه به پیش می رود و منتظر کشمکش ها و تصمیمات غیر عملی و عقلایی ما نخواهد ماند .
6ـ جهانی شدن دفاع ، امنیت به روشهای غیر نظامی و تقلیل نقش قدرت نظامی درتصمیم گیریهای بین المللی به پایین ترین سطح منابع قدرت
امروزه با جهانی شدن اقتصاد منافع همه کشورها و مردم جهان یکی شده و پیوندهای اقتصادی تولیدی نقش بسیار اساسی در تحکیم صلح و امنیت بین کشورها دارد . شایان ذکر است که نگارنده اعتقاد دارد چنانچه بین کشور ایران و عراق پیوندهای عمیق اقتصادی در زمینه های مختلف تولیدی وجود داشت ، یک گلوله هم بین ایران و عراق شلیک نمی شد و یا اگر بدهکار جهان غرب بودیم چنین جنگ هشت ساله ای رخ نمی داد . از طرف دیگر قدرت نظامی ژاپن از یکی از لشکرهای زرهی ما پایین تر است ، اما اقتصاد ژاپن یکی از ستونهای اصلی اقتصاد جهان می باشد و کوچکترین خلل در آن ، نظام بین المللی را به هم می ریزد و جهان را دچار بحران می نماید و ملت هایی به اآشوب کشیده می شوند .
امروز بهترین عامل دفاعی و بهترین عامل امنیتی برای هر کشوری ، رشد و توسعة هدفمند ، پایدار و جهانمدار اقتصاد هر کشور است .
7ـ بی ارزش شدن مرزهای زمینی درتدوین برنامه های فرهنگی و غیره ـ از دیدگاه ملی
در جهان امروزی ، به علت جهانی شدن مرزهای زمینی ارزش خود را از دست داده اند و نبادلات فرهنگی از طریق شبکه های اطلاع رسانی صوتی ، تصویری و غیره …. مرزهای زمینی هر کشور را درنوردیده و بر شکل دهی افکار و رفتار آدمی تأثیر فراوان می گذارد و به اصطلاح رفتارهای فرهنگی شکل جهانی به خود می گیرند .
بسیاری از این رفتارها ( از دیدگاه ما چه خوب چه بد ) را در همین کشورخودمان قابل مشاهده است . درچنین شرایطی دولت های ملی نقش چندانی در کنترل و شکل دهی رفتار ساکنان خود نخواهند داشت و وظیفة آنها فراهم کردن وسایل و امکانات برای استفاده شهروندان از فواید جهانی شدن می باشد .
8ـ تغییر منابع قدرت و قرار گرفتن منابع انسانی فرهیخته و کارآفرین به عنوان بالاترین منبع قدرت
در چنین وضعیتی ، هر دولتی بخواهد پایدار بماند و توان ادارة کشورش را داشته باشد حتماً باید این دو منبع انسانی یعنی فرهیختگان و کارآفرینان را در کنار خود داشته باشد و آنها را حفظ نماید تا این دو نیرو با توانمندیهای گوناگون خود رشد و توسعة اقتصادی ، فرهنگی ، علمی ، اجتماعی ، سیاسی ، دفاعی و غیره … را به پیش ببرند .
9ـ جهانی شدن فرهنگ و ارزش های اجتماعی
با جهانی شدن اقتصاد ، سیاست ، دفاع ، علم و اطلاعات ، ارتباطات و تکنولوژی ، فرهنگ و ارزش های اجتماعی شکلی جهانشمول به خود می‌گیرند. آن فرهنگ ها پایدار و مرسوم خواهند ماند که پاسخگوی نیازهای انسان امروز به صورت ساده ، با مفهوم و ارزان باشد و زیانی متوجه بشر ننمایند و با نیازهای زیستی و دوحی و روانی بشر سازگاری داشته باشند .
ارزش های اجتماعی کم و بیش در جوامع انسانها وجود دارند و شامل دانش ، ثروت ، قدرت ، منزلت ، صلح ، آزادی ، نوآوری ، نواندیشی ، برابری ، همبستگی ، سلامت ، تخصص و مهارت ، احترام و محبت می باشند . این ارزش ها جهانشمول بوده و هر انسانی جدای از عقیده ، نژاد و جنس طالب آنها می باشد .
10ـ کم شدن نقش دولت های محلی و تثبیت نقش سازمان ملل به عنوان یک دولت جهانی
در چنین شرایطی نقش دولت های محلی تا سطح مشابه یک استاندارد تقلیل می یابد و نقش دولت ها بیشتر به عنوان تدارکچی یا دولت رفاه ( خدمتگزار ) می شود . حکومت و حکمرانی نباید در رفتار چنین دولت هایی وجود داشته باشد .
امروز ، عصر دولت های دموکراتیک است از طرف دیگر ، ملت ها برای حفظ اقتدار و هویت خویش باید زندگی را در پیوند با دیگر ملل جهان جستجو نمایند . استقلال به مفهوم سنتی آن از بین رفته و اکنون مفهوم استقلال درعبارتی به نام ، استقلال در بی استقلالی است . معنی می دهد .
11ـ حرکت جوامع از جوامعه صنعتی به جوامع اطلاعاتی
در جامعه ای اطلاعاتی ، جریان صحیح و بدون سانسور اطلاعات در هر زمینه ای مانند خون باید در رگهای جامعه جاری باشد . امروز ، جوامع به سوی جوامع اطلاعاتی به پیش می روند . این جوامع بر پایة صنایعی شکل می گیرند که اساس آنها را کامپیوتر . الکترونیک . اطلاعات و مهندسی ژنتیک تشکیل می دهد و تولید کنندگان با بهره گیری از دست آوردهای تکنولوژی اطلاعات با مشتریان ارتباط نزدیک برقرار می کنند . فاصله و زمان بین تولیدکنندگان و مشتریان کوتاه می شود و تولید کنندگان ازتکنولوژی اطلاعات برای بهبود کیفیت کالاها و خدمات خود استفاده می نمایند .
و...
NikoFile
