توضیحات مختصر طرح جامع استهبان
شهر استهبان، مرکز شهرستان استهبان، در پهنه شرقی استان فارس واقع گردیده است. مطالعات طرح جامع این شهر در اواخر اسفند سال ۱۳۸۸ با ابلاغ سازمان مسکن و شهرسازی استان فارس در دستور کار مهندسین مشاور پرداراز قرار گرفت که در نوشتار حاضر، خلاصه ای از مطالعات شناخت شهر و تدوین راهبردها و الگوی مقدماتی توسعه، ارایه گردیده است. شهر استهبان مرکز شهرستان در مسیر راه شهرستان های فسا و نیریز واقع شده و فاصله آن تا مرکز استان (شیراز) ۱۷۵ کیلومتر است. مسیرهای دسترسی به این شهر از طریق راه استهبان – نی ریز به طول ۳۵ کیلومتر، راه استهبان – سروستان به طول ۹۰ کیلومتر و راه استهبان- فسا به طول ۶۰ کیلومتر می باشد. بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن کشور در سال ۱۳۸۵، شهر استهبان جمعیتی برابر با ۳۴۵۶۴ نفر را دارا میباشدکه از این جمعیت، ۱۷۷۲۵ نفر را مردان و ۱۶۸۳۹ نفر را زنان تشکیل میدهند.
استهبان واژه ای پهلوی از عبارت سته بان، به معنای نگهبان شهر است. در گذشته، نام این شهر اصطهبانات بوده‌است که در آبان ۱۳۵۳ خورشیدی به نام کنونی آن، یعنی استهبان تغییر کرده‌است. استهبان به نامهای دیگری مانند اصبهبذات؛ اصطبهان؛ اصطهبانات؛ استنبات ،سَوُنات ، صابونات و استهبان خوانده شده است.
در واقع کمابیش در منابع متعدد تاریخی و جغرافیایی نامی از سرزمین استهبان آورده شده‌است، فارسنامه ناصری گوید که نام این شهر استهبانات بوده که پس از استیلای عرب به اصطهبانات تغییر یافته‌است. حدودالعالم با استناد از المسالک و الممالک اصطخری شهر را اصطهبان و همچنین اصطهجان می‌نامد، ابن بلخی در فارسنامه خود به اصطهبان اشاره دارد ولی نزههالقلوب آن را اصطهبانان ذکر می‌کند، ابن حوقل و مقدسی نیز در کتب خود اصطهبانات را آورده‌اند. منابع فوق حاکی است که در طول ده سده شکل بیانی آن ثابت مانده و فقط از لحاظ نوشتن دچار تغییری جزئی گردیده‌است، این امر نشان می‌دهد در طول سالهای بسیار اصالت این واژه حفظ شده و تغییر نکرده‌است. مردم این شهر، استهبان را صابونات نیز می‌نامند.
طرح جامع استهبان (فارس)
