دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
فرمت فایل: word
تعداد صفحه:171
فهرست مطالب
چکیده ۱
مقدمه ۲
فصل اول
۱-۱- کلیات ۵
۲-۱- تاریخچة بررسی ۱۱
۳-۱- زمین شناسی و چینه شناسی منطقه ۱۱
۴-۱- کامبرین ۱۲
۱-۴-۱- سازند باروت E bt ۱۲
۲-۴-۱- سازند میلت E m ۱۲
۵-۱- اردویسین – سیلورین ۱۳
۶-۱- اردویسین ۱۴
۱-۶-۱- Os,sh واحد زیرین ۱۴
۲-۶-۱- (Ov) ۱۴
۷-۱- دونین ۱۵
۱-۷-۱- واحد زیرین (Ds) ۱۵
۲-۷-۱- واحد بالایی (D I,sh) ۱۵
۳-۷-۱- Osh,s ۱۵
۴-۷-۱- O1, sh,s ۱۵
۸-۱- نهشته های کواترنر ۱۶
۱-۸-۱- آتشفشان جوان (QLO) ۱۷
۹-۱- رسوبهای ترشیری ۱۷
۱-۹-۱- ائوسن ۱۷
۲-۹-۱- نئوژن ۱۸
۳-۹-۱-Ng1(1) ۱۸
۴-۹-۱-Ng2 (11) ۱۸
۱۰-۱- ژوراسیک ۱۹
۱-۱۰-۱ سازند شمشک Jss ۱۹
۲-۱۰-۱- سازند چمن بید jch ۲۰
۳-۱۰-۱- سازند مزدوران j-Kmz ۲۰
۴-۱۰-۱- سازند شوریجه Ksh ۲۲
۵-۱۰-۱- سازند سرچشمه (Ksr) ۲۳
۶-۱۰-۱- سازند تیرگان (Ktr) ۲۳
۷-۱۰-۱- سازند سنگانه (Ksn) ۲۴
۸-۱۰-۱- سازند آبدراز (Kab) ۲۵
۱۱-۱- زمین ساختمانی و تکتونیک منطقه ۲۵
۱-۱۱-۱- ویژگی سنگهای رسوبی ۲۸
۲-۱۱-۱- ویژگی سنگهای آذرین ۳۰
۱۲-۱- بررسی های ساختمانی ۳۱
۱۳-۱- گسل های منطقه ۳۳
۱-۱۳-۱- گسل های تراشی و واژگونه ۳۳
۲-۱۳-۱- گسله کوه سلوک ۳۴
۳-۱۳-۱- گسله قرچه رباط ۳۴
۴-۱۳-۱- گسله شیرویه ۳۴
۵-۱۳-۱-گسله گردنه حصار ۳۴
۶-۱۳-۱- گسله شمال سارران ۳۴
۷-۱۳-۱- گسله چهار خروار ۳۴
۱۴-۱- محیط تکتونیکی ۳۶
۱۵-۱- زمین شناسی اقتصادی ۴۲
۱۶-۱- ژئوشیمی و پترولوژی ۴۳
۱-۱۶-۱- بررسی عناصر اصلی ۴۷
۲-۱۶-۱- بررسی عناصر کمیاب و ناسازگار ۴۹
۱۷-۱- رده بندی شیمیایی و کانی شناسی ۴۹
۱۸-۱- کانی شناسی و سنگ شناسی ۵۰
۱-۱۸-۱- سنگهای رسوبی ۵۳
۲-۱۸-۱- رده بندی در محیط تشکیل سنگهای رسوبی ۵۵
۳-۱۸-۱- سنگهای آتشفشانی ۵۷
۴-۱۸-۱- فاز اول ۵۸
۵-۱۸-۱- فاز دوم ۵۹
۶-۱۸-۱- فاز سوم ۵۹
فصل دوم
۱-۲- تاریخچه مطالعات ژئومورفولوژی در ایران و حوضه کپه داغ ۶۴
۲-۲- مختصری از ژئومورفولوژی ایران ۶۵
۳-۲- رشته کوهها ۶۸
۴-۲- دشتها ۶۹
۵-۲- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه ۶۹
۶-۲- موقعیت اقلیمی و آب و هوایی منطقه ۷۲
۷-۲- بررسی درجه حرارت در منطقه ۷۷
۸-۲- زمین شناسی عمومی حوضه کپه داغ ۸۰
۹-۲- چینه شناسی حوضة کپه داغ ۸۱
۱۰-۲- تکتونیک حوضه کپه داغ ۸۹
۱۱-۲- مورفوتکتونیک ۹۲
۱۲-۲- بررسی ژئوموفورفولوژیکی سازندهای حوضة کپه داغ ۹۶
۱۳-۲- برخی از پدیده های ژئومورفولوژیکی در حوضه کپه داغ ۱۱۱
فصل سوم
۱-۳- موقعیت جغرافیایی زون بینالود ۱۲۱
۲-۳- وضعیت آب و هوا ۱۲۱
۳-۳- گسترش جغرافیایی تشکیلات ژوراسیک در زون مورد مطالعه ۱۲۴
۴-۳- موقعیت زون بینالود در ارتباط با حوضه های رسوبی – ساختاری ایران ۱۲۶
۵-۳- اشاره ای به وضعیت تکتونیکی ناحیه ۱۲۹
۶-۳- چینه شناسی زون بینالود ۱۳۰
۷-۳- رسوبات ژوراسیک در برش مورد مطالعه ۱۳۱
۸-۳- مشخصات لیتولوژیکی سکانس رسوبی مورد مطالعه ۱۳۱
۹-۳- زمین ساخت راندگی ناحیة بینالود، شمال شرق ایران ۱۳۳
نتیجه گیری ۱۵۴
منابع ۱۵۵
منابع و مآخذ
خسرو تهرانی، خ (۱۳۵۳):چینه شناسی. انتشارات دانشگاه تهران. شماره ۱۴۵۲
خسرو تهرانی، خ. (۱۳۶۴):چینه شناسی پرکامبرین و پالتوزوئیک. انتشارات دانشکاه تهران. شماره ۱۸۶۸
خسرو تهرانی، خ. (۱۳۶۸):دوران‌های زمین شناسی. انتشارات دانشکاه تهران. تشماره صفحه ۲۰۱۷
داورری، مهوش. – (۱۳۶۶):بررسیهای زمین‌شناسی و پترولوژی سنگهای نفوذی قصل فیروزه ( شرق تهران) . رساله فوق لیسانس زمین‌شناسی – دانشکده علوم دانشگاه تهران. ۲۱۲ ص.
درویش زاده، ع. – (۱۳۵۴):بررسیهای ژئوشیمیایی آتشفشان‌های جوان ایران از دیدگاه پلیت تکتونیکی. مجموعه مقالات دومینت سمپوزیوم انجمن نفت.
درویش زاده، ع ( ۱۳۵۸):بررسیهای ژئو شیمیایی آتشفشان‌های جوان ایران از دیدگاه پلیت تکتونیک. مجموعه مقالات دومین سمپوزیوم انجمن نفت.
درویش زاده، ع (۱۳۵۸):انکلاوهای سنگهای آتشفشانی دماوند. مجله دانشکده علوم –شماره ۱۰، جلد ۱، ص ۳۳-۳۸
درویش زاده، ع (۱۳۵۸) :انکارهای سنگهای آتشفشانی دماوند. مجله دانشکده علوم – شماره ۱۰، جلد ۱، ۳۳ – ۳۸
درویش زاده، ع. – (۱۳۶۲):بررسی فسفات بافق (اسفوردی): مجله دانشکده علوم، جلد۱۳، شماره ۱ و ۲ – ص ۲ – ۲۸
درویش زاده، ع. – (۱۳۶۵):سنگها و کانیها، انتشارات جهاد دانشگاهی تألیف ژان لامر، ترجمه ۶۶۹ صفحه.
درویش زاده ، ع.- (۱۳۶۷)ناآرامیها زمین (زلزله و آتشفشان). تألیف کلودآلگر (۱۹۸۷) ترجمه، انتشارات دانشگاه تهران – شماره ۱۹۹۵۹، ۱۷۶ صفحه .
درویش زاده، ع. – (۱۳۶۹):ویژگیهای زمین‌شناسی نمکهای اینفراکامبرین خلیج فارس. مجموعه مقالات سمپوزیوم دیاپیریسم با نگرشی ویژه به ایران. جلد اول – ناشر سازمان زمین‌شناسی کشور ص ۸۱-۱۰۶
رادفر، ج. – (۱۳۶۶):زمین و پترولوژی گرانتیوئیدهای منطقه آستانه – گوشه اراک. پایان‌نامه فوق لیسانس دانشکده تهران . ۱۵۹ صفحه.
رپین – . ی. – (۱۳۶۵):پالئوژئوگرافی محدوده ایران در دوره‌های تریاس و ژوراسیک. ارائه شده در پنجمین گردهمایی علوم زمین. سازمان زمین شناسی کشور، بهمن‌ماه ۱۳۶۵٫
رزم آرا، مرتضی ( ۱۳۶۹):بررسیهای زمین شناسی، پترولوژی و پتانسیل معدنی افیولیت ملانژهای شمال تربت حیدریه ( ناحیه اسدآباد). رساله فوق لیسانس زمین‌شناسی. دانشکده علوم دانشگاه تهران – ۱۸۲ صفحه
زاده کبیر، اسدله (۱۳۷۰):بررسی رسوب شناسی و محیط رسوبی رسوبات زغالدار طبس. رساله فوق لیسانس دانشکدهعلوم – دانشگاه تهران، ۲۶۷ صفحه.
زاهدی، مصطفی (۱۳۷۰):جایگاه گنبدهای نمکی منطقه زاکرس بلند در ستون چینه شناسی ایران. فصلنامه علوم زمین. شماره یک. ص ۶۷- ۷۳
زرعیان، سیروس -. فرقانی، عبدالحسین – فیاض، هاشم . – (۱۳۵۰):توده گرانیتی الوند و هاله دگرگونی آن. نشریه دانشکده علوم، جلد سوم، شماره ۴٫، صفحات ۳۶-۴۷٫
زرعیان، س، درویش زاده. ع. – (۱۳۵۴):مختصری درباره دگرگونی ناحیه‌ای در همدان. نشریه دانشکده علوم. جلد ۷، شماره ۲ و ۳ ص ۵۵-۶۲
سحابی فریدون ( ۱۳۵۴):بررسی زمین‌شناسی زیرزمینی میدان نفتی ابوالفارس در جنوب غربی ایران، نشریه دانشکده علوم دانشگاه تهران – جلد هفتم، شماره دوم و سوم. ص ۶۵-۷۴
سحابی، یداا… (۱۳۳۱):زمین‌شناسی عمومی. انتشارات دانشگاه تهران – شماره ۱۴۲، ۲۷۲ صفحه.
سحابیط، یدا… (۱۳۳۸) :نظریه کلی راجع به وضع زمین‌شناسی سیاه کوه . نشریه مرکز تحقیقات علمی مناطق خشک. شماره ۱٫ منطقه سیاه‌کوه و اطراف آن . ص ۳۱-۳۶ .
سهندی، م. ر. – مجمل کفشدوز، م.- (۱۳۶۲):مطالعه طنگهای دگرگونی خواور ده سلم (لوت مرکزی) و بررسی زمان رویدادد مراحل مختلف دگرگونی و آذرین در این ناحیه از کشور. سازمان زمین‌شناسی کشرو، ۳۶ صفحه.
سهندی، م. ر. (۱۳۶۸):سایه‌های شورم و جایگاه راستین آن در ستون چینه شناسی ایران – سازمان زمین‌شناسی کشور، ۳۶ صفحه.
سهندی، م . ر (۱۳۶۸):سایه‌های شورم و جایگاه راستین آن در ستون چینه‌شناسی ایران – سازمان زمین شناسی کشور. از سری مقالات هشتمین گردهمایی علوم زمین. بهمن‌ماه ۱۳۶۸٫
سید امامی، ک، – (۱۳۵۰):کرتاسه پایینی در ایران. نشریه دانشکده فنی، دوره دوم، شماره ۲۱،صفحات۶۰-۸۱
سید امامی، ک . – (۱۳۵۱):کرتاسه بالایی در ایران . نشریه دانشکده فنی، دوره دوم، شماره ۲۲ صفحات ۷-۳۴
شمیرانی، ا- (۱۳۶۳):سیستم/ پریود کرتاسه. جزوه درسی برای دانشجویان. دانشکده. عوم زمین دانشگاه شهید بهشتی ۱۴۷ صفحه.
شمیرانی، ا – (۱۳۶۵):زمین‌شناسی ایران – جزوه درسی برای دانشجویا. پلی کپی. دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی.
شهرابی، مصطفی (۱۳۶۴):زمین لغزه دره لاطم. مجله رشد زمین‌شناسی. سال دوم، شماره ۵؛ ص ۳۷- ۳۸٫
شهرابی، مصطفی (۱۳۶۵)دریاچه اورومیه. مجله رشد زمین‌شناسی. سال دوم، شماره ۳، ص ۴۹ تا ۵۳ .
عکاشه، ب.- حسنزاده، ج.- اسلامی، ع.ا.- (۱۳۶۲):زلزله‌های فروردین ۱۳۶۲ بایجان (هراز – البرز مرکزی). نشریه فیزیک زمین و فضا- جلد ۱۲ – شماره ۲-۱، صفحات ۶۹-۷۹٫
علوی تهرانی، نورالدین (۱۳۵۶):بررسیهای تازه سنگ شناسی و زمین‌شناسی در ارتباط با کانسارهای طلا و در معدن طلای موته. سازمان زمین‌شناسی کشور. گزارش داخلی، ۱۵ صفحه.
علوی تهران، نورالدین (۱۳۵۸):مجموعه سنگهای افیولیتی در ایران – انتشارات سازمان تحقیقات زمین شناسی و معدنی کشور ۵۷ ص.
علوی نائینی، م.- حاجیان، ج.- عمیدی،م.- بلورچی.، ح.- طاطاوسیان، الف.- آقانباتی، ع.- پلی سیر، ج.- (۱۳۶۱):زمین‌شناسی چهارگوش تکاب- صائین قلعة ۱:۲۵۰٫۰۰۰ ، سازمان کشور. گزارش شماره ۵۰؛ ۹۹ صفحه
غفوری، محمدرضا. – مرتضوی، سیدرضا.- (۱۳۶۷)آب شناسی؛ انتشارت دانشگاه تهران
قریب، عبدالکریم (۱۳۴۹):زمین شناسی فلات ایران (ایران ، افغانستان و بلوچستان). ترجمه فارسی. انتشارات دانشسرایعالی، شماره ۳۷؛۱ ۲۰۱ صفحه و ۶۰ صفحه ضمیمه.
قریشی، منوچهر – بربریان، مانوئل . – (۱۳۷۰):گزارش ابتدایی بازدید روی زمین زمینلرزه ویرانگر ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ رودبار – تا رم. فصلنامه علوم زمین. سال اول – شماره ۱ صفحات ۱۶-۲۹
قویدل سیوکی. محمد (۱۳۶۹):مطالعه Acritarchs و Chitinozoans سازندهای میلا، ایلبک، زردکوه و فراقون در ناحیه زردکوه و انطباق آنها با سکانس پالتوزوئیک ناحیه چالی شه و چاه دارندگ. سمپوزیوم دیاپیریسم با نگرشی ویژه به ایران. مجموعه مقالات. جلد اول. صفحات ۱۴۱-۲۱۸ .
زمین شناسی و چینه شناسی ناحیه:
در تقسیم بندیهای ایران به زونهای ساختاری مختلف، ناحیه بجنورد در دو زون بینالود و کپه داغ جای می گیرد. بخش شمالی ناحیه در محدوده کپه داغ و نیمه جنوبی آن در منطقه بینالود واقع شده است. منطقه بینالود از نظر روند ساختاری دنباله البرز خاوری است. واحدهای رسوبی وابسته به پالئوزوئیک در بخش بینالود گاهی با ایران مرکزی و گاهی با البرز همانند است. آن سان که سازند باروت به البرز، رسوبهای اردویسین به ایران مرکزی، ماسه سنگ های دونین زیرین ومیانی با سازند پادما در ایران مرکزی، دونین بالایی با سازند بهرام درایران مرکزی و همچنین با سازند خوش ییلاق و واحدهای A, B, C سازند جیرود در البرز قابل مقایسه است.
دراین ناحیه رسوبات وابسته به کربونیفر تا ترباسدیده نمی شود. رسوبهای ژوراسیک تمام منطقه یکنواخت میپوشاند، از این رو تفاوت مشخصی میان رسوبهای این دوره در کپه داغ وبینالود به چشم نمی خورد. رسوبهای دونین در همه جا توسط سازند شمشک پوشیده میشود. در نئوکومین منطقه کپه داغ با آغاز سازند شوریچه بدرستی استقلال خود را بدست آورده است.
کهنترین سازندی که در ناحیه برونزدگی دارد سازند باروت است. از سازندهای زایگون و لالون برونزدگی دیده نمی شود. به نظر می رسد که در سیلورین نیز نبود رسوبگذاری بوده است . در نیمه شمالی ناحیه (حوضه کپه داغ) با آغاز سازند شمشک رسوبگذاری از ژوراسیک زیرین تا پایان کرتاسه ادامه داشته است.
برای آسان شدن واحدهای سنگی نخست سازندهای منطقه بینالود (پالئوزوئیک) سپس رسوبهای ژوراسیک که هر دو حوضه را می پوشانند و در پایان سازندهای منطقه کپه داغ آورده شده است.
۴-۱- کامبرین:
۱-۴-۱- سازند باروت Ebtکهنترین رسوبهایی که در ورقه بجنورد برونزاد دارد مجموعه ای است از:
دولومیت های بستر لایه، آهکهای خاکستری تیره چیرت دار، ماسه سنگهای قرمز و سبز میکائی، ماسه سنگ کوارتزیتی سفید رنگ، شیل های توفی رنگارنگ و همچنین سنگهای آتش فشانی در حد بازالت نیز در چند افق دیده می شود. ستبرای این مجموعه بیش از ۱۵۰۰ متر برآورد می گردد. در بخشهای اهکی جلبکهایی از نوع استروماتولیت و ریز زیای پوسته دار مشاهده می گردد بانگرشی به همانندی لیتولوژی این رسوبها با سازند باروت در البرز و جلبکهای موجود، می توان آن را به کامبرین زیرین نسبت داد، مرز پائینی و بالای این سازند با واحدهای مجاور خود، گسلیده شده است. در سازند باروت زیر واحدهایی در نقشه هستند که می توان از بخشهای ماسه سنگی قرمز کوارتزین (s) ، بخش سنگ های کربناته آهکی و دولومیتی (L + do) افقهایی از سنگهای آتش فشانی با ترکیب بازالتی (V) نام برد.
۲-۴-۱- سازند میلا Em :
این سازند در ناحیه بجنورد از گسترش و ستبرای نسبتاً زیادی برخوردار است و لایه های بستر آهکی تا آهک دولومیتی (معادل عضو کی میلا در البرز) و ستبرای زیادی از آهکهای ضخیم لایه تیره رنگ تا دولومیتی با میان لایه های شیلی و لایه های ماسه سنگی تا ماسه سنگ آهکی (احتمالاً معادل عضوهای ۲ و ۳ میلاد در البرز) پدیدار شده است. هر چند برآورد ستبرای این سازند بعلت گسله بودن منطقه دشوار است ولی آنچه به چشم می خورد دارای ستبرایی بیشتر از ۱۰۰۰ متر می باشد. در این رسوبها فسیل های فراوانی از تریلوبت ها، براکیوپودها و … دیده می شود. براکیوپودهای زیر بوسیله (ف – گلشنی) بررسی گردیده است که سن کامبرین میانی – بالایی را برای این نهشته ها پیشنهاد نموده است.:
CT . chuangia sp., Redichia sp., Billingsella sp.,
مرز پائینی این سازند در ناحیه گسله بوده ولی مرز بالای آن در شمال روستای محمودی بصورت پیوسته و هم شیب با رسوبهای اردوسین زیرین پوشیده می شود.
۵-۱- اردوویسین – سیلورین
این فسیل ها به همراه کنودونتهایی که سهیلی و همکاران گزارش کرده اند، سن اردویسن بالایی را نشان میدهند. اما سه نمونه آخر احتمالاً تا سیلورین نیز ادامه دارند. مقطع دیگر نیز در جنوب غربی بجنبورد در روستای قلی توسط افشار حرب (۱۳۷۳) و جولاپور (۱۳۷۵) مورد مطالعه قرار گرفته است این مقطع دارای مختصات جغرافیایی َ۵۵، ۵۶ و َ۱۲،۳۷ بوده و در ۵۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان بجنورد واقع است:
مقطع مزبور شامل ۳ بخش آذرین، شیلی و ماسه سنگی است. بخش آذرین در زیر قرار گرفته و شامل ۲۶۲ متر و از آلگومرا، بازالت، سنگ آهک و ماسه سنگ تشکیل شده است. بخش دوم شامل۴۱۲ متر لایه های شیل و ماسه سنگ و بخش سوم شامل ۲۲۴ متر شیل و ماسه سنگ است. این توالی اولین بار توسط افشار حرب (۱۹۷۹، ۱۳۷۳) «سازند قلی» معرفی شده است و شامل مجموعه ای از شیل و ماسه سنگ با ضخامت ۱۴۰ متر، سنگ آهک و شیل با ضخامت ۱۴۵ متر، ماسه سنگ کوارتزیتی با ضخامت ۳۹۰متر بوده و دارای سن اردویسین، سیلورین است. در واقع سن سازند قلی اردویسین بالایی بوده و مجموعه بالای آن بنام سازند نیور (ماسه سنگهای کوارتزیتی) وسن آن سیلورین تعیین شده است.
مقطع قلی فاقد فسیلهای شاخص بوده ولی در مقعط بجنورد فسیلهای شاخص مربوط به همین لایه ها شناسایی و معرفی شده است. بنابراین به دلیل کم بودن فسیل در مقطع قلی و با توجه به اینکه مقطع مورد مطالعه دراین رساله به لحاظ فاصله چندان قابل توجه نیست (به خط مستقیم حدود ۳۰ کیلومتر) می توان سنی را که این زمین شناسی به آن اشاره کرده با یافته های جدیدتر تعدیل کرد و سن آن را اردویسین زیرین – سیلورین در نظر گرفت.
۶-۱- اردویسین
رسوبهای وابسته به اردویسین را میتوان به ۴ واحد سنگی تقسیم نمود که از پایین به بالا عبارتند از :
۱-۶-۱- Sh و S واحد زیرین : این واحد بیش از ۸۰۰ متر بستر دارد و دارای ماسه سنگ، شیل های سبز زیتوفی، ردیفهایی از آهک و شیل و آهکهای خاکستری تیره است و چند لایه نازک از سنگهای آتش نشانی در حد بازالت و آنرزی بازالت نیز در آن دیده می شود، در این واحد ماکروفسیل های فراوانی مانند تریلوبیت ها و براکیوپودها یافت می شود.
براکیوپودهای بررسی شده عبارتند از:
CT . onniella sp . sowerbyellasp. Strophomenu sp.
Dalmanella sp.
اگر چه ( ف – گلشنی ) از بررسی براکیوپودهای بالا سن اردیوسین را بطور کلی برای این واحد پیشنهاد می نماید ولی سن بخشهای زیرین این واحد بواسطه داشتن کنودونت های زیر: جنس Cordylodvj با گونه های مختلف این جنس مانند.
C. preavvj C.retvndatvj c . angvfatvs c.
Intemedivj c. oklahonen sis
به اردویسین زیرین، اشکوب Termadocian وابسته است و بخش میانی آن بعلت داشتن کنودونت هایی مانند Drepanodvj Subarcvatvs و براکپیودهایی از جنس Terynelasma sp. به اردویسن میانی نسبت داده میشود.
این واحد در شمال روستاهای محمودی بصورت هم شیب سازند میلا را می پوشاند و خود نیز در مقطع شیرویه توسط واحد آتش نشانی اردویسین پوشیده می شود.
۱-۶- ۱ (ov) : این واحد با بسترایی برابر با ۱۹۸ متر تماماً همه از سنگهای آتش نشانی در حد آنرزیت و آنرزی بازالت پدیدار شده است. در بخش باختری ورقه در شمال روستای قرچه رباط افزون بر سنگهای آتش نشانی، میان لایه هایی از شلیهای خاکستری رنگ و ماسه سنگهای آهکی نیز یافت می گردد. این سنگهای آتش نشانی با بافت پورفیریتی.
۷-۱- دونین:
نهشته های این مقطع زمانی از دو رخساره گوناگون تشکیل شده است، و در نیمه جنوبی برونزدگی دارد.
۱-۷-۱- واحد زیرین (Ds) : این واحد در مقطع شیرویه ۲۴۷ متر بستر دارد و لیتولوژی آن از پایین به بالا دارای:
لایه های بستر ماسه سنگی قرمز رنگ میکادار، ماسه سنگ کوارتزی سفید رنگ با میانلایه های آهک ماسه ای و در بخش های بالایی ردیفهای از ماسه سنگ، شیل و شیل های مارنی می باشد. بر روی بیشتر ماسه سنگها اثرات موج نقش (Ripel Marks ) بجای مانده است. در این رسوبها در مقطع بازدید شده سه افق از سنگهای آتش نشانی در حد بازالت و آنزری بازالت نیز دیده می شود. این نهشته ها از دیدگاه سنگ شناختی و موقعیت چینه ای تقریبا با سازند پادهاهم ارز می باشند. مرز زیرین این سازند با نهشته های اردویسین ناگهانی و مشخص، ولی مرز بالایی آن با نهشته های بالایی برابر سازند خوش ییلاق تدریجی است. هرچند از این واحد فسیلی بدست نیامده است، ولی با نگرشی به لیتولوژی، جایگاه چینه ای و پیوستگی آن با واحد بالایی دونین، میتوان آنرا به دونین زیرین- میانی نسبت داد.
۲-۷-۱ (۲-) واحد بالایی (DT sh )
این واحد در مقطع شیرویه ۱۹۶ متر بسترا دارد، لیتولوژی آن از پایین به بالا عبارتست از :
ردیفهایی از لایه های شیل آهکی و ماسه سنگی، شیل هایی برنگهای گوناگون. ردیفهای شیل و آهک، سنگ آهنک بستر لایه با میانلایه شیلی، در بالا آهک خاکستری تیره، که بالاترین بخش لایه هایی از دولومیت نیز آنها را همراهی می نمایند. این واحد در سطح هوازده خاکستری تیره- سبز زیتوفی و گاهی کرم رنگ می باشد.
این واحد مذکور بسیار پرفسیل است. آن سان که براکیوپودهای زیر به سن دونین بالایی از این واحد گردآوری گردیده و بوسیله (ف- گلشنی واحد زاده ) بررسی گردیده اند.
عمدتا انتریسرتال می باشد، که از پلاژیو کلاز( گاهی بشکل پورفیرهای تجزیه شده به سیریست و عدیت )، کافی فرو منیزین، کلریت که بصورت بلورهای آنهدرال در فضای میان بلورهای پلاژیو کلاز جای دارد و نیز کلیت در لابلای پلاژیو کلازها پدیدار گشته اند.
۳-۷-۱ Osh s – III : این واحد از شیلهای میکاسه با میانه هایی از ماسه سنگ تشکیل شده است. که در سطح هوازده با هوازدگی برنگ سبز زیتوفی دیده می شود. این رسوبها در مقطع شیرویه ۲۰۷ متر بستر دارند ولی این بسترا در باختر ورقه افزایش یافته و نسبتا زود فرسای و کم فسیل می گردد. این رسوبها دارای تریلوبیت ها، براکیوپود، مرجان و بریوزو است. فسیل های زیر بوسیله ( ف- گلشنی ) بررسی شده.
براکیوپودها:
Or thoceras vegans, Dalmanella sp., platystrophiasp.
کریلوبیت های:
Encrubys sp., Dalmantes sp., proetus sp.
که سن اردویسین میانی – بالایی را برای این واحد پیشنهاد می نماید.
D 1,sh,s – TV ۴-۷-۱ این واحد که بخش بالایی ردیف رسوبی اردویسین است، در مقطع شیرویه ۳۰۰ متر بسترا دارد، نهشته های آن شامل ماسه سنگهای نازک لایه، آهکهای مارنی با میانلایه های از شیل می باشد. بخش بالایی این واحد اکثرا از آهکهای گرهک دار با میانلایه هایی از شیل ساخته شده است. این واحد سرشار از فسیل و دارای گونه هایی از تریلوبیت ها، براکیوپودها، مرجان ها، بریوزوآها و بالاخره لاله و شان و کنودونیت های باشد، که مجموعه براکیوپودهای زیرین در این واحد بررسی شده است:
Resserella corpolenta , platy strophia sp ., Diceromyonia tersa, Dolerorthis sp., Pentamerous sp.
Leptaena aequalij,
Hindella crassa incipiens, Leptaena CT . depressa, Salopina sp. Atrypa CT . reticularis.
Amorphognathu ordovicicus, Ly, ognathus plebia, panderodus gracillis.
۸-۱- نهشته های کواترنر:
نهشته های این دوره شامل رسوبهای کنگلومرایی پلسیتوسن (QPL ) با سیمان آهکی ماسه ای، رسوبهای آبرفتی پادگانه ای (Q1) که کنگلومرای بی سیمان هستند، مخروط افکنده ای دامنه ای (QF) که آنها نیز از کنگلومرای بی سیمان تشکیل یافته است، رسوبهای آبرفتی دشتها که عمدتا زمینهای کشاورزی را درست کرده اند (Q2) و واریزه های دامنه ای بلندیها (QSC) و در پایان آبرفتهای بستر رود خانه ای (QaL ) که جدیدترین رسوبها را تشکیل میدهند.
آتشفشان جوان (QV )
در مجاور روستای فیروزه برونزد کوچکی از سنگهای آتشفشانی دیده می شود. این سنگهای آتش فشانی کنگلومرای نئوژن (Ngc) را تحت تأثیر قرار داده اند. ترکیب آنها در حد آندزی بازالت تا بازالت الیوین پیروکسن دار می باشد. در چند نقطه دیگر مانند نزدیک روستای حصار نیز برونزد کوچکی از این آتش فشان جوان دیده می شود. که در رسوبهای نئوژن جای گرفته و وابسته به فاز آتش فشانی کواترنر می باشند. بازالت یاد شده در مقطع میکروسکوپی بافت پورفیریتی با زمینه فلوئیدال دارد و کانیهای تشکیل دهندة آن عبارتند از:
الیوین که به کلریت، کلیت و کانیهای اکسید آهن تجزیه شده، پیروکسین( با حداکثر قطر ۲/۰ تا ۵/۰ میلی لیتر) و زمینه سنگ از میکرولیت های پلاژیوکلاز با ترکیب باز یک تا متوسط است.
از کانیهای ثانویه ی می توان از کلریت، کلسیت و اکسید آهن نام برد.
۹-۱- رسوبهای ترشیری:
۱-۹-۱- ائوسن : رسوبهای ائوسن تنها در نیمه جنوبی محدوده مورد بررسی برونزاد دارد. بسترای این نهشته ها حدود ۸۰ متر برآورد می شود و از آهکهای بستر لایه به رنگ خاکستری روشن تا سفید، ماسه سنگ ، ماسه سنگ آهکی و مارن های نومولیت دار درست شده اند. در این رسوبها صدف دو کفه ای های بزرگ از خانواده اوسترانیز یافت می گردد.
میکروفسیل های زیر به سن ائوسن میانی ( اتاژ Lutetian ) از این نهشته ها شناسایی و بوسیله (ف- کشانی ) بررسی گردیده است:
Nummulites CT . aturicus, Assilina sp., Discocyclinusp.
مرز پایینی و بالایی این واحد گسلیده است.
۲-۹-۱- نئوژن : رسوبهای وابسته به نئوژن ( احتمالا پلیویسن ) تقریبا در بیشتر نقاط ورقه دیده می شوند. این نهشته ها را می توان به دو واحد زیر تقسیم نمود:
۳-۹-۱- Ng 1(1) :
این واحد در بلندیهای جنوبی کلات حاج علی آقا برونزاد دارد و شامل ردیفهایی از مارن، گچ، کنگلومرا با قلوه هایی از نهشته های کهنتر و لایه هایی از شیل توفی می باشد. بسترای این واحد ۱۵۰ تا ۱۷۰ متر برآورد شده و بصورت دگر شیب واحدهای کهنتر را می پوشانند از بخشهای مارنی واحدهای وابسته به نئوژن نمونه های چندی برای بررسیهای Washing فراهم گردیده که متأسفانه همگی فاقد فسیل بوده اند، اما با توجه به جایگاه چینه ای و نوع رسوبهای سازنده آنها به نتوژن تعلق دارند.
۴-۹-۱ Ng2(II) :
این واحد از مارن و کنگلومرا تشکیل شده و در ناحیه گسترش زیادی دارد. در شمال اسفراین این بسترای آن به بیش از ۳۰۰ متر می رسد. در برخی از برونزدهه بخشهای مارنی (Ngm) ، کنگلومرائی (Ngc ) قابل جدایش از یکدیگر می باشند. در این نقاط واحد مارنی در زیر و بخش کنگلومرایی در رو جای گرفته است.
Dia zoma CT . volhymia
Cyrtospirifer sp., Athyris CT . intemedia
Dichospirifer piriformis, crutithyris sp.
Cleiothyridina sp. Athyris CT . chitratenjis
Productella sp.
Elevtherolomma sp., spinatry pina sp.
Cyrtospirifer CT . quadratus, Avlacerllar CT .
In terlineate.
CT . chantaginuj, Gastrodetoechia dichotomian,
Cyphoterorhynchvj Koraghen Dis,
Cyrtospirifer CT . schelonicuj
C.CT . Archiaci,
Cyrthospirifer CT . multiplicata
افرون بر آن از لایه های آهکی این واحد کنودونت های زیر که به سن دونین بالایی می باشد، بوسیله ( م- احمد زاده هروی) شناسایی و بررسی گردیده است:
Inciodus expansus
Incidus brevis
Bispathodvj CT . Costalvsle B.Branson
Hindeodella Subtillis
Neoprioniodus CT . Semiseparatvs
گذر این واحد با نهشته‌های زیرین تدریجی است. این واحد در سراسر منطقه مورد بررسی، با سازند شمشک بصورت ناپیوسته (disconformity) پوشیده شده است و از دیدگاه چینه ای با سازند بهرام در ایران مرکزی و با بخشهای C,B,A سازند جیرود یا سازند خوش ییلاق در البرز قابل مقایسه می باشد.
در شمال روستای چهار برج در میان این نهشته ها بسترایی در حدود ۵۰ متر از لایه های ماسه سنگی پیدایش یافته، که در افق سنگهای آتش فشانی با ترکیب بازالتی در آن دیده می شود (Dv+s) که درخور نمایاندن در نقشه می باشد.
در این فایل pdf مدیریت پسماند و فرایند تولید سیمان مورد بررسی قرار گرفته است