مقدمه
اگر چه موضوع مدیریت همزاد زندگی انسان بوده و از آغاز پیدایش با او بوده است اما در جهان امروز به علت گسترش سازمانها و افزایش ، پیچیدگی ، تراکم تکنولوژی و نیازها مورد توجه خاص قرار گرفته است. مدیریت در قرن حاضر به عنوان یک علم از جمله علوم کاربردی است و با عنایت به اهمیت این علم در اداره و رهبری سازمانها ، میتواند نقش اساسی را در بهبود و موفقیت سازمان ها بر عهده داشته باشد .
امروزه ، سرعت ، قدرت عمل و تنوع فرآورده های انسانی و صنعتی نیاز به نیروی هماهنگ کننده و مدبری بنام مدیر دارد، تا بتواند با برنامه ریزی کوتاه مدت و بلند مدت ، بین همه اجزاء امکانات موجود و نیروهای سازمان هماهنگی و وحدت ایجاد کند. ( میر کمالی – سال 1373ص 15 )
آموزش و پرورش از یک سو به عنوان یک نهاد اجتماعی جلب و از سوی دیگر با مطرح شدن نظریه 3 مایه انسانی و ارزش اقتصادی آموزش و پرورش تعلیمات رسمی هر جامعه نوعی سرمایه گذاری تلقی می گردد، که بازدهی آن با نحوه آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت ارتباط کامل دارد.
آموزش و پرورش در جوامع مختلف میتواند با اتخاذ تدابیر و سیاستهای مناسب ضمن تحکیم و گسترش ارزشهای آن با ایجاد تغییرات رفتاری ، نوسازی ارزشهای حاکم بر جامعه را نیز ترویج نماید.
امروزه نقش مدرسه که یکی از اصول بخش های آموزش و پرورش است با اهداف دوره های گذشته اختلاف زیادی دارد، زیرا اجتماع امروز از مدرسه به عنوان یک موسسه تربیتی انتظار دارد که ضمن ایجاد تربیت اجتماعی دانش آموزش ، بتواند در پرورش افراد سازنده جهت رفع نیازهای جامعه نیز همت گمارد . بنابراین مدیریت بر حسن اجرای برنامه های آموزشی و پرورشی و ارزیابی عوامل مربوط از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و لازم است که مدیران مدارس از اصول و فنون تعلیم و تربیت از یک طرف ، و از اصول و فنون مدیریت از طرف دیگر اطلاعات کافی داشته باشد. همین امر باعث شده است که صاحب نظران مدیریت آموزشی در نوشته ها و گفته های خود ، مدیریت آموزشی را به عنوان پر اهمیت ترین مدیریت ها معرفی نماید.
آنچه که مطرح شد اهمیت ویژه مدیریت در آموزش و پرورش و نقش برجسته مدیر در مدرسه را روشن میسازد . لذا افردای باید در راس موسسات آموزشی قرار گیرند که دارای آگاهی ها و مهارتهای لازم در زمینه مدیریت باشند.
در بین علمای مدیریت وجود حداقل سه مهارت در فرا گرد مدیریت تشخیص داده شده است. رابرت کاتز این سه مهارت را با عنوان های مهارت فنی ، مهارت انسانی و مهارت ادراکی تعریف نموده و ارزش نسبی هر کدام را بر شمرده است.
بنابراین تعریف سرپرستان در سطوح پایین تر به مهارت فنی قابل ملاحظه ای نیاز دارند، ولی مدیران در سطح بالا به مهارت ادراکی بیشتری نیازمندند. در حالیکه در شاخص مشترکی که در همه سطوح مدیریت اهمیت دارد و در واقع فصل مشترک هر نوع مهارتی است، مهارت انسانی است. ( علاقه بند 1373 – ص 101 )
در مهارت فنی دانستن و توانستن مطرح است. علم ، دانستن است و هنر استفاده از آن ، توانستن ، علم موقعی مفید خواهد بود که کاملاً منطبق بر ارزش های حاکم بر فرهنگ یک جامعه باشد.
بنابراین مدیر خوب باید معتقد و مدبر بوده و آموزش های حرفه ای لازم را دیده باشد در مهارت انسانی حمایت ، مساعدت و تقویت در اجرای امور و همکاری کردن برای نیل به هدف مطرح است ، نه دستور دادن و ریاست کردن ، در مهارت ادراکی برنامه ریزی و خلاقیت مطرح است و هنر مدیر شناخت این توانائیهاست .
مدیران باید به دانش تخصصی مجهز باشند و دانش تخصصی عبارت است از دانشی که فرد را در یک رشته یا تخصصی کار بخصوصی آگاه و توانمند سازد . توان و آگاهی تخصصی سبب تقسیم کار و تخصصی شدن امور می شود . ( میر کمالی، 1374ص202)
بنابراین ضروریت دارد ویژگیها و نقاط قوت و ضعف مدیران واحدهای آموزشی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد و جهت باروری و اثر بخشی آنان تلاش های لازم صورت پذیرد . این تحقیق به دنبال پاسخ این سوال است که مدیران دبیرستان های منطقه مرند تا چه حد از توانائیها و ویژگیهای کیفی مورد نظر برخوردار هستند.
فصل اول
در این پژوهش سعی می شود نقاط قوت و ضعف مدیران دبیرستان ها مشخص شود و با توجه به یافته‌های تحقیق راه حل های مناسب ، جهت بکار گیری مدیران از مهارتها و همچنین پیشنهاداتی جهت انتصاف آنان ارائه نمود .
موضوع تحقیق
مقایسه میزان توانمندی ، فنی ، ادراکی ، انسانی، مدیران زن و مرد مقطع متوسطه شهرستان مرند
بیان مسئله
در واقع به دلیل اهمیت زیادی که مدیریت آموزشی در نظام آموزشی و پرورشی دارد و نقش مهمی در اداره کردن یک سازمان یا نهاد و هدایت کردن افراد آن سازمان برای رسیدن به هدف مورد نظر را ایفا می کند . بنابراین آیا مدیران آشنایی لازم و کافی با مهارت های انسانی ، ادراکی و فنی را دارند. و بین توانمندی های فنی ، انسانی ، ادراکی زن و مرد چه تفاوتی وجود دارد.
مسئله کلی این است که
1- مدیران آموزشی مقطع متوسطه تا چه اندازه مطابق با آیین نامه ها و دستور العمل ها و بخش نامه ها در اداره امور مدرسه عمل میکنند ( مقایسه میزان توانمندی مدیران در انجام مهارت فنی )
2- میزان توانمندی مدیران دبیرستان ها در ایجاد روابط صحیح با کارکنان مدرسه خود تا چه اندازه است (مقایسه میزان توانمندی مدیران در انجام مهارت انسانی )
3- میزان درک و فهم صحیح مدیران دبیرستان ها از آموزش و پرورش مدرسه خود تا چه اندازه است؟( مقایسه میزان توانمندی مدیران در انجام مهارت ادراکی)
اهمیت و ضرورت تحقیق
مدیریت جهت رسیدن به اهداف سازمانی در همۀ نهادها و سازمان ها بویژه در آموزش و پرورش نقش اساسی را باز ی می کند. بدون شک نظام آموزش و پرورش یکی از بزرگترین و مهم ترین نهادهای اجتماعی و پیچیده ترین ابداعات بشری محسوب میشود و با عنایت به سرمایه گذاری های کلان دولت در امر آموزش و پرورش جهت رسیدن به اهداف علمی، فرهنگی ، آموزشی و اجتماعی داشتن مدیر لایق و قوی و دارای دانش فنی و مهارت های لازم جهت حصول اهداف آموزش و پرورش در مدرسه که عمدتاً با انسانها سر و کار دارد. ضرورتی انکار ناپذیر است. بنابراین دانش فنی، مهارت و قدرت ایجاد ارتباط با نیروی انسانی به کارگیری صحیح اصول علمی در اداره آموزشگاهها از ویژگی های عمده مدیران موفق محسوب می شود.
اهداف تحقیق
اهمیت نیروی انسانی شاغل در آموزش و پرورش و تربیت آنها متناسب با نیازهای آموزشی و پرورشی و نقشی که این نیروی انسانی تربیت یافته در توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد، ضروریت بکارگیری مدیران لایق و کار آمد و دارای تخصص ، مهارت ، خلاقیت جامعیت فکر و ذهنیت فلسفی را بوضوح آشکار میسازد . امروزه افرادی که در راس موسسات آموزشی قرار میگیرند جهت حصول اهداف آموزشی و پرورش باید مجهز به مهارت های ادراکی ، انسانی و فنی باشند. برای اینکه مدیران مدارس به مهارت های ادراکی مجهز شوند باید تفکر سیستمی داشته و به ذهنیت فلسفی مجهز شوند. در زمینه مهارت های انسانی باید به موارد زیر آشنایی داشته باشند.
1- از نظر جسمی دانش آموزان را بشناسند و نیازهای آنان را تشخیص داده و ضمن سازگاری با خصوصیات سنی هر دوره تحصیلی در جهت رفع نیازها تلاش نمایند.
2- از نظر اجتماعی و ذهنی و روانی دانش آموزان را شناخته و با آنان برخورد مناسب داشته باشند.
در زمینه مهارت های حرفه ای و فنی مدیران باید:
1- با فلسفه آموزش وپرورش ، اصول یادگیری ، روشهای تدریس ، نظارت و راهنمائیهای
تعلیماتی جامعه شناسی آموزش و پرورش آشنایی داشته باشند.
2- دارای مهارتهای لازم جهت1- سازماندهی2- هماهنگی3- هدایت4-کنترل 5- برنامه ریزی باشند.
در این تحقیق هدف کلی پاسخ به این سوال است که :
آیا مدیران آموزشی دبیرستان های منطقه مرند دارای مهارت های مورد نیاز مدیران ( فنی، انسانی، ادراکی) هستند؟
فرضیه های تحقیق
1- بین توانمندی فنی مدیران زن و مرد در مدیریت مدرسه تفاوت وجود دارد .
2- بین توانمندی انسانی مدیران زن و مرد در مدیریت مدرسه تفاوت وجود دارد.
3- بین توانمندی ادراکی مدیران زن و مرد در مدیریت مدرسه تفاوت وجود دارد.
جامعه آماری
کلیه دبیرستان های منطقه مرند اعم از مدارس شهری و روستایی ، جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهد. شهرستان مرند دارای 71 دبیرستان میباشد که تعداد 36 دبیرستان در شهر و تعداد 35 دبیرستان در روستا مشغول فعالیت هستند.
همچنین تعداد 32 دبیرستان دخترانه و تعداد 39 دبیرستان پسرانه می باشد.
نمونه آماری تحقیق و روش نمونه گیری
از مدیران دبیرستان ها یک نمونه (50نفری) انتخاب میشود که 32 مدیر زن و 39 مدیر مرد را شامل می شود.
روش انتخاب به صورت تصادفی است و دو نمونه به یک اندازه و یک کیفیت که معرف جامعه نیز باشد به صورت کاملاً تصادفی انتخاب میشود. و هر کدام از مدیران حداقل دارای 3 سال سابقه کار می باشند.
تعاریف عملیاتی
مفاهیم و اصطلاحاتی که در طی تحقیق از آنها استفاده می شود بشرح زیر تعریف میشوند.
الف) مدیران آموزشی :
معلمان یا دبیرانی که طبق ضوابطی وزارت آموزش و پرورش با ابلاغ رسمی از طرف اداره آموزش و پرورش منطقه یا ناحیه تابعه مسئولیت اداره آموزشگاه را بر عهده میگیرند و در مقابل باید اقداماتی را جهت تسهیل و برقراری امور آموزشی در آموزشگاه به وجود آورند و بر کار کلیه کارکنان مدرسه نظارت داشته باشند.
ت
پایان نامه مقایسه میزان توانمندی فنی، ادراکی، انسانی مدیران زن و مرد-- 50 صفحه
