دانلود پایان نامه آماده
دانلود پایان نامه ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری بررسی نقش و عملکرد بازار خوی با فرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 227
مقدمه
بازار در ایران نه تنها فضایی است برای خرید و فروش و تولید و عرضه کالاهای گوناگون بلکه در طی تاریخ نقش ها و کارکردهای متعددی شامل اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، فراغتی ، خدماتی ، مذهبی داشته است در شهرهای سنتی ایران ، بازار یکی از اجزاء اصلی هسته مرکزی شهر را تشکیل می دهد . امروزه نیز بازارها کانون مبادله ، تولید کالا و تجمع فعالیتهای اجتماعی هستند و از نظر جایگاه قلب شهرهای ایران بشمار می روند . به طور کلی بازارها با عملکردها و نقش های گوناگون اقتصادی ، اجتماعی ، مذهبی و ... نماد کاملی از بنیانهای مدنی محسوب می شوند که طی سده ها شکل گرفته اند . ساختمان بازار در شهرهای کهن ستون فقرات کالبدی شهر را تشکیل می داد و سایر عناصر مهم شهری مانند مسجد ، مدرسه ، تکیه ، حمام و ... را در بافت خود قرار می داد . در واقع در بافت شهرهای ایران هیچ چیز به اندازه بازار به خوبی ساماندهی نشده است . این نظم بی واسطه فضاهای گوناگون شهر را به بهترین وجه به همدیگر پیوند می دهد . امروزه پس از ورود اتومبیل و محصولات و تولیدات کارخانه ای به شهرها و انجام برخی تغییرات و دگرگونیها ساختار فضایی شهرها و مراکز اقتصادی و اجتماعی آنها دستخوش تغییرات بنیادی شده است . با این وجود هنوز بازارهای کهن ایران کم و بیش نقشهای کهن خود را در کنار نقشهای جدید در شهرها ایفا می کنند. تحقیق حاضر تلاشی است در راه دستیابی به شناخت کلی از شهر خوی ، خصوصاً بازار این شهر که عنصر کلیدی اقتصاد آن می باشد و از چندین فصل مستقل به شرح ذیل تشکیل شده است : - در فصل اول چهارچوب تحقیق شامل بیان مسئله ، ضرورت و اهمیت تحقیق ، اهداف تحقیق ، سوالات تحقیق ، فرضیات تحقیق ، پیشینه تحقیق ، قلمرو مکانی – زمانی تحقیق ، مراحل و روش تحقیق ، محدودیت و مشکلات تحقیق ذکر شده است . - در فصل دوم ، ادبیات و مبانی نظری تحقیق مشتمل بر تعریف واژه بازار ، تئوریها و نظریه هایی که توسط اندیشمندان در رابطه با موضوع عنوان شده ، پیشینه تاریخی پیدایش بازارها ، سیر تکامل و تحول شهر و بازار در ایران ، عناصر کالبدی بازارهای سنتی ، شکل بازار در اقلیمهای مختلف ایران ، بازارها از نظر فرم و شکل فضای معماری ، عوامل موثر در ساخت اکولوژیکی و توزیع فضایی و نحوه استقرار اصناف و فعالیتها در بازارهای سنتی و عملکردها و نقش های مختلف بازار مورد بررسی قرار گرفته است . - فصل سوم به مطالعه شهر خوی که قلمرو جغرافیایی تحقیق محسوب می شود پرداخته شده است و از دو بخش جداگانه جغرافیای طبیعی شهر خوی و جغرافیای انسانی شهر خوی تشکیل شده است . که در هر کدام بطور جداگانه به مسائلی همچون موقعیت جغرافیایی شهر و اطراف آن ، موقعیت ارتباطی ، مسایل کلی زمین شناسی ، نوپوگرافی شهر ، شیب زمین ساختار زمین ، آب و هوا ، بارش ، دما ، روزهای یخبندان ، فشار و باد ، تابش آفتاب ، وجه تسمیه و گذشته تاریخی شهر ، موقعیت سیاسی – اداری ، ساختار جمعیتی شهر ، تحولات جمعیتی شهر ، تغییرات تعداد و بعد خانوار ، ترکیب سنی و جنسی و درصد باسوادی در شهر ، میزان مهاجرین وارد شده به شهر ، ویژگیهای اقتصادی شهر ، ساختار اقتصادی ، اشتغال و ضریب تکفل در شهر پرداخته شده است . - فصل چهارم در ابتدا این فصل پس از مطالعات مختصر در مورد پیدایش شهر خوی و چگونگی توسعه شهر و روند آن در ادوار گذشته و تاثیر جاده ابریشم بر توسعه شهر و بازار خوی ، توضیحاتی در مورد اقدامات شهرسازی انجام گرفته در شهر و اثرات آن بر روی بافت قدیمی شهر و بازار خوی و عناصر و اجزاء اصلی شهر داده شده ، سپس با شناخت کلی از بازار به بررسی روند تغییرات کالبدی آن ، برخی عناصر آن ، خصوصیات معماری و مصالح ساختمانی بکار رفته در آن ، کاربری و نوع واحدهای تجاری و نحوه مالکیت آنها ، تاسیسات و تجهیزات بازار ، مسائل و مشکلات بازار نقش و عملکردهای مختلف بازار خوی پرداخته شده و در آخر توضیحاتی در مورد برخی نتایج پرسشنامه ها ارائه گردیده است . - فصل پنجم در فصل آخر ابتدا به بررسی و اثبات و پاسخ دو فرضیه موجود با استفاده از نتایج پرسشنامه ها پرداخته و برای هر کدام یک نتیجه گیری شده و سپس یک نتیجه گیری کلی از پایان نامه جمع آوری شده و در آخر پیشنهاداتی در جهت برطرف کردن نواقص و مشکلات بازار ارائه شده است .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه
فصل اول : چهار چوب تحقیق
1-1- بیان مسئله 2
1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق 4
1-3- اهداف تحقیق 5
1-4- سوالات تحقیق 5
1-5- فرضیات تحقیق 5
1-6- پیشینه تحقیق ( ادبیات مربوطه ) 6
1-7- قلمرو مکانی – زمانی تحقیق 10
1-8- مراحل و روش تحقیق 10
1-9- محدودیت و مشکلات تحقیق 11
1-10- تعریف واژه بازار 11
فصل دوم : ادبیات و مبانی نظری تحقیق
2-1- تئوریها و نظریه های تحقیق 16
2-1-1-نظریه اقتصادی شهر بعنوان یک بازار 16
2-1-2- نظریه رابرت دیکنسون ( نظریه ساخت عمومی شهرها ) 17
2-1-3- نظریه ارنست برگس ( ساخت شهر بصورت دوایر متحد المرکز ) 18
2-1-4- نظریه مکان مرکزی والترکر پستالر 19
2-1-5- نظریه گوشاو و جووانی 21
2-1-6- نظریه زیبا سازی ( شهر سازی تعویضی ) تجربه پاریس 21
2-2- پیشینه تاریخی پیدایش بازارها 24
2-3- سیر تکامل و تحول شهر و بازار در ایران 26
2-3-1- دوره صفویه ( قرن 11 تا 13 هجری قمری ) 26
2-3-2- دوره قاجار 28
2-3-3- دوره پهلوی 30
2-3-4- از انقلاب اسلامی تا حال 32
2-4- عناصر کالبدی بازارهای سنتی 33
2-4-1- حجره و دکان 36
2-4-2- مجموعه های سر پوشیده 37
2-4-2-1- تیم 37
2-4-2-2- تیمچه 37
2-4-3- خان یا سرا 37
2-4-4- راسته 39
2-4-5- چهار سو یا چهار سوق 40
2-5- عناصر تجاری و تولیدی 41
2-5-1- کارگاه ها 41
2-5-2- قیصریه 41
2-6- عناصر با نقش انباری 42
2-6-1- خانبار ، خان انبار 42
2-6-2- کاروانسرا یا سرا 42
2-7- عناصر مذهبی ، اجتماعی ، فرهنگی و خدماتی 44
2-7-1- مسجد 44
2-7-2- حمام 45
2-8- عناصر ارتباطی و حفاظتی 46
2-8-1- میدان 46
2-8-2- گذر 47
2-8-3- در و دروازه 48
2-9- شکل بازار در اقلیم های مختلف ایران ( ریخت شناسی اقلیمی بازار ) 48
2-9-1- بازارهای مناطق مرطوب و پر باران کرانه های جنوبی در پای خزر 49
2-9-2- بازارهای مناطق گرم و مرطوب سواحل جنوبی ایران 50
2-9-3- بازارهای نواحی سرد و کوهستانی و مرتفع 51
2-9-4- بازار در مناطق گرم و خشک و دشت های فلات ایران 52
2-10- بازارها از نظر فرم و شکل فضای معماری 56
2-10-1- بازارهای منظم ( طراحی شده یا دارای طراحی معمارانه ) 56
2-10-1-1- بازارهای خطی یا طولی ( یک بعدی یا تک محوری ) 57
2-10-1-2- بازارهای گسترده ( چند محوری یا دو بعدی ) 57
2-10-2- بازارهای نا منظم ( خودرو یا طراحی نشده یا بدون طراحی معمارانه ) 57
2-11- عوامل مؤثر در ساخت اکولوژیکی و توزیع فضایی و نحوه استقرار اصناف و
فعالیتها در بازارهای سنتی 58
2-11-1- جاذبه و کشش اصناف و راسته های تخصصی 59
2-11-2- ویژگیها و خصوصیات هر صنف و فعالیت 60
2-11-3- همگرایی فعالیتهای همنوع و هماهنگ و سازگاری آنها 60
2-11-4- واگرایی فعالیتهای ناسازگار ( تفکیک و جدایی فعالیتهای ناسازگار ) 62
2-11-5- همبستگی و گرایش های قومی ، مذهبی و نژادی 63
2-11-6- امنیت و حفاظت 64
2-12- عملکردها و نقش های مختلف بازار 66
2-12-1- نقش و عملکرد اقتصادی بازار 67
2-12-2- نقش و عملکرد اجتماعی بازار 68
2-12-3- نقش و عملکرد مذهبی – فرهنگی بازار 69
2-12-4- نقش و عملکرد سیاسی بازار 71
2-12-5- نقش و عملکرد کالبدی – ارتباطی بازار 73
فصل سوم : بستر جغرافیایی تحقیق و سیر استقرار شهر خوی
3-1- جغرافیای طبیعی شهر 77
3-1-1- موقعیت جغرافیایی شهر و اطراف آن 77
3-1-2- موقعیت ارتباطی شهر 82
3-1-3- مسائل کلی زمین شناسی 82
3-1-3-1- توپوگرافی شهر خوی 82
3-1-3-2- شیب زمین 83
3-1-3-3- ساختار زمین 84
3-1-4- آب و هوا 84
3-1-4-1- بارش 84
3-1-4-2- دما 87
3-1-4-3- روزهای یخبندان 88
3-1-4-4- فشار و باد 89
3-1-4-5- تابش آفتاب 90
3-2- جغرافیای انسانی شهر خوی 91
3-2-1- وجه تسمیه 91
3-2-2- گذشته تاریخی 92
3-2-3- موقعیت سیاس – اداری 93
3-2-4- ساختار جمعیتی شهر خوی 94
3-2-4-1- تحولات جمعیتی شهر خوی 94
3-2-4-2- تغییرات بعد خانوار در شهر خوی 95
3-2-4-3- ترکیب سنی وئ جنسی و درصد باسوادی در شهر خوی 97
3-2-4-4- میزان مهاجرین وارد شده به شهر خوی در طی دهه 1375 – 1365 99
3-2-5- ویژگیهای اقتصادی شهر خوی 103
3-2-5-1- ساختار اقتصادی ، اشتغال و ضریب تکفل در شهر خوی 103
فصل چهارم : مطالعه ویژگیهای ساخت و سازمان کالبدی بازار سنتی شهر خوی
4-1- پیدایش شهر و چگونگی توسعه شهر و روند آن در ادوار گذشته 108
4-2- جاده ابریشم و نقش و تاثیر آن بر شهر و بازار خوی 121
4-3- شروع اقدامات شهر سازی جدید و اثرات آن بر روی بافت قدیمی شهر خوی و
بازار آن و عناصر و اجزاء اصلی شهر 126
4-3-1- تاثیر بر روی بافت قدیمی شهر 127
4-3-2- تاثیر بر روی بافت بازار 130
4-3-3- تاثیر بر سایر فضاها و عناصر قدیمی شهر 133
4-4- شناخت کلی از بازار 136
4-5- شبکه های دسترسی به بازار 141
4-6- روند تغییرات کالبدی بازار 146
4-7- عناصر بازار 148
4-7-1- مغازه ها و حجره ها 148
4-7-2- راسته ها 149
4-7-3- حمام ها 151
4-7-4- اماکن مذهبی 152
4-7-5- کاروانسراها 160
4-8- بررسی جغرافیایی خصوصیات معماری و مصالح ساختمانی بکار رفته در بازار 164
4-8-1- وضعیت معماری و مصالح بکار رفته 165
4-8-2- وضعیت سقف و پشت بام دکانها 166
4-8-3- وضعیت کف بازار 167
4-8-4- وضعیت شیب بازار 168
4-9- کاربری و نوع واحدهای تجاری بازار 168
4-10- نحوه مالکیت واحدهای تجاری بازار 170
4-11- تاسیسات و تجهیزات بازار 171
4-11-1- آب 171
4-11-2- برق 173
4-11-3- گاز 173
4-11-4- تلفن 173
4-11-5- سیستم دفع فاضلاب 174
4-11-6- انشعابات آتش نشانی 174
4-11-7- سرویس های بهداشتی عمومی 175
4-11-8- وسایل سرمایشی و گرمایشی 175
4-11-9- امکانات رفاهی 175
4-12- آسیب شناسی و بررسی مشکلات بازار خوی و راهکارهای دفع آن 176
4-12-1- مشکلات کالبدی بازار خوی 176
4-12-1-1- رطوبت و ترک 176
4-12-1-2- سقفها 176
4-12-1-3- کف سازی 177
4-12-1-4- مشکلات تاسیساتی 177
4-12-1-5- مسائل و مشکلات ترافیکی 178
4-12-2- مشکلات حرکتی بازار خوی 178
4-12-2-1 عدم باراندازهای مناسب در اطراف بازار 179
4-12-3- مشکلات اقتصادی بازار خوی 179
4-12-4- مشکلات اجتماعی بازار خوی 181
4-12-5- مشکلات بصری بازار خوی 182
4-12-6- مطالعات رفع مشکلات و آسیب ها 182
4-13- نقش ها و عملکردهای بازار خوی 184
4-13-1- نقش و عملکرد تجاری – اقتصادی بازار خوی 184
4-13-2- نقش و عملکرد اجتماعی – سیاسی بازار خوی 185
4-13-3- نقش و عملکرد مذهبی – فرهنگی بازار خوی 186
4-13-4- نقش و عملکرد کالبد ارتباطی بازار خوی 187
4-14- نتایج پرسشنامه ها 188
فصل پنجم : پاسخ به فرضیات ، نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- پاسخ فرضیات 210
5-1-1 - فرضیه اول 201
نتیجه 210
5-1-2- فرضیه دوم 210
نتیجه 112
5-2- نتیجه گیری 213
5-3- پیشنهادات 215
منابع و مآخذ 220
منابع خارجی 224
عکس ها 225
ضمائم
چکیده
پایان نامه ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری بررسی نقش و عملکرد بازار خوی
