تحقیق در مورد تقسیم بندی موجودات بر اساس تکامل

اختصاصی از فی فوو تحقیق در مورد تقسیم بندی موجودات بر اساس تکامل دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه46

فهرست مطالب

• ‌انسان‌ چیست؟

ابعاد وجودی‌ انسان‌

• عوامل بهداشت روان در قرآن و سنّت

1- اسلام

2- ایمان به خدا

تقسیم‌ بندی‌ موجودات‌ از نظر کمالات‌ وجودی‌

وقتی‌ موجوداتِ‌ مشهود خود را در جهان‌ با دقت‌ می‌نگریم، بخوبی‌ درمی‌یابیم‌ که‌ آنها از نظر کمالات‌ وجودی‌ (آثار و منشأ آثار نوین) برابر نیستند و آثار وجودی‌ بعضی‌ بر آثار وجودی‌ بعضی‌ دیگر برتر و بیشتر است.

موجوداتی‌ را که‌ در اطراف‌ خود می‌بینیم‌ از این‌ نظر به‌ چهار دسته‌ تقسیم‌ می‌شوند:

-1 جمادات‌ یا موجودات‌ بی‌جان‌ مانند انواع‌ سنگها، گازها و مایعات‌ که‌ دارای‌ آثار وجودی‌ خاصی‌ هستند و به‌ بعضی‌ از آنها اشاره‌ می‌کنیم: جمادات‌ حجم‌ دارند یعنی‌ فضا اشغال‌ می‌کنند، وزن‌ دارند، رنگ‌ دارند، بو دارند، خواص‌ عنصری‌ مختلفی‌ دارند و...
-2 نباتات‌ یا گیاهان‌ که‌ دارای‌ کمالات‌ و آثار وجودی‌ بیشتری‌ نسبت‌ به‌ جمادات‌ می‌باشند یعنی‌ علاوه‌ بر اینکه‌ آثار وجودی‌ جمادات‌ را دارند، دارای‌ آثار وجودی‌ مخصوصی‌ هستند که‌ جمادات‌ فاقد آنها می‌باشند. از قبیل: نباتات‌ رشد و نمو دارند، تغذیه‌ می‌کنند، تولیدمثل‌ می‌کنند، تا اندازه‌ای‌ دارای‌ حس‌ و حرکت‌ هستند و از وضعیت‌ ضعف‌ اندام‌ به‌ قدرت‌ بدنی‌ زیاد می‌رسند. ناگفته‌ نماند که‌ نباتات‌ علاوه‌ بر این‌ آثار ویژه، در بعضی‌ آثار جمادی‌ مثل‌ رنگ‌پذیری‌ و داشتن‌ بو، از جمادات‌ قابلیت‌ بیشتری‌ نشان‌ می‌دهند و تنو‌ع‌ رنگها و بوها در گلها و میوه‌ها دیده‌ می‌شود. بنابراین‌ گیاهان‌ از نظر کمال‌ وجودی‌ برتر از جمادات‌ هستند.

-3 حیوانات‌ که‌ دارای‌ کمالات‌ و آثار وجودی‌ بیشتری‌ نسبت‌ به‌ گیاهان‌ و جمادات‌ می‌باشند و علاوه‌ بر آثار وجودی‌ جمادات‌ و گیاهان، دارای‌ وجودی‌ مخصوص‌ هستند که‌ دو قسم‌ قبلی‌ فاقد آنند. از قبیل‌ اینکه‌ حیوانات‌ شعور و اراده‌ دارند، کار و تلاش‌ می‌کنند، همسرگزینی‌ و مسکن‌گزینی‌ دارند، دارای‌ شهوت‌ جنسی‌ و غضب‌ هستند، در بعضی‌

تحقیق در مورد تکامل انسان از نظر قرآن

اختصاصی از فی فوو تحقیق در مورد تکامل انسان از نظر قرآن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه32

فهرست مطالب

پیشگفتار

منشاء زندگی در قرآن کریم:

آفرینش انسان جلوه‏ای از قدرت خدا

واقعا انسان چه مخلوق عجیبی است که ابعاد

تعارض با جهان بینی الهی

آفرینش انسان جلوه‏ای از قدرت خدا

پیشگفتار

قران کتابی است که با گذشت زمان و ایام نه تنها از ارزش ان کاسته نمی شود بلکه هر روز که علم پیشرفت می کند اعجاز و ارزش علمی قران بیشتر نمایان می شود و اشکار می کند که این کتاب نمی تواند کتاب عادی باشد.قرآن می‌تواند پاسخ‌ گوی سؤالات ما در همه زمینه‌ها، اعم از اجتماعی،فرهنگیو علمی باشد.

اگر روانشناسان. دانشمندان و حتی اقتصاددانان در این کتاب بنگرند بهترین قوانین را خواهند یافت !

در واقع قران کتابی است برای عزت و پیشرفت بشر در دنیا و آخرت .

منشاء زندگی در قرآن کریم:

پیدایش وخلقت موجودات خوب تریننکات قرآنی است که بزیبائی شرح داده شده است. آفرینش موجودات زنده از آب و نیز خاک بارها مورد اشاره قرار گرفته است در این میان توجه ویژه‌ای به خلقت انسان از آب و خاک دارد.

{أَ وَ لَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السمَوَتِ وَ الأَرْض کانَتَا رَتْقاً فَفَتَقْنَهُمَا  وَ جَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شىْ‏ءٍ حَىٍ أَ فَلا یُؤْمِنُونَ}[الأنبیاء :30]؛آیا کافران نمی بینند که آسمانها وزمین(درآغاز خلقت به صورت توده عظیمی در گستره فضا،یکپارچه) بهم متصل بوده وسپس آنها را از هم جدا ساخته ایم وهر چیز زنده ای را( اعم از انسان وحیوان وگیاه

دانلود تحقیق نقش ایثار در منابع اسلامی و تأثیر آن در تکامل فرد و اجتماع - word

اختصاصی از فی فوو دانلود تحقیق نقش ایثار در منابع اسلامی و تأثیر آن در تکامل فرد و اجتماع - word دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

عنوان تحقیق:

نقش ایثار در منابع اسلامی و تأثیر آن در تکامل فرد و اجتماع

با فرمت قابل ویرایش word

تعداد صفحات: 140  صفحه

تکه های از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات......................................................................................................................................

1- مقدمه .................................................................................................................................................

2- بیان مسئله.........................................................................................................................................

2-1 اهمیت و ضرورت مسئله.............................................................................................................

3-1 اهداف پژوهش...............................................................................................................................

4-1 جامعه آماری...................................................................................................................................

5-1 نمونه و روش نمونه گیری..........................................................................................................

6-1 روش تحقیق....................................................................................................................................

7-1 مراحل اجرای تحقیق...................................................................................................................

8-1 مشکلات تحقیق.............................................................................................................................

9-1 ارائه پیشنهادات..............................................................................................................................

فصل دوم: ایثار در منابع اسلامی..........................................................................

2-تعریف ایثار...........................................................................................................................................

1-2 نمونه ای از آیات قرآن کریم درباره ایثار و شهادت.............................................................

3-انواع ایثار..............................................................................................................................................

1-3 جهاد..................................................................................................................................................

2-3 شهادت..............................................................................................................................................

3-3 فنای عاشق در معشوق................................................................................................................

4-3 دهش و بخشش.............................................................................................................................

5-3 انفاق..................................................................................................................................................

6-3 جامعه پزشکی.................................................................................................................................

4-ایثار پیامبر (ص) و اهل بیت(ع)....................................................................................................

1-4 ایثار پیامبر در راه ترویج اسلام..................................................................................................

1-1-4 ایثار در آئین محمدی (ص) و ائمه اطهار (ع)..................................................................

2-1-4 ایثار انصار نسبت به مهاجران................................................................................................

2-4 ایثار حضرت علی...........................................................................................................................

3-4 حماسه حسینی.............................................................................................................................     

5 شهادت...................................................................................................................................................

1-5 فلسفه وجودی فرهنگ ایثار و شهادت در مکتب اسلام.....................................................

1-1-5 ایثار و شهادت در تاریخ اسلام..............................................................................................

2-5 شهادت طلبی و انتفاضه...............................................................................................................

3-5 انگیزه های شهادت طلبی...........................................................................................................

4-5 شهادت در دین یهود....................................................................................................................

5-5 شهادت در مسیحیت....................................................................................................................

6-5 ایثار و شهادت طلبی در تاریخ پر بار انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی..........................

1-6-5 شهید و شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره)....................................................................

2-6-5 شهادت در بسته تاریخ از دیدگاه امام خمینی (ره)........................................................

3-6-5 مفهوم و ارزش شهادت از دیدگاه امام خمینی (ره).......................................................

4-6-5 مقام و منزلت شهدا از دیدگاه امام خمینی (ره).............................................................

فصل سوم: تأثیر ایثار در تکامل فرد و اجتماع.....................................................

6-تأثیر ایثار در تکامل فرد....................................................................................................................

1-6 ایثار و خدا محوری........................................................................................................................

2-6 نقش ایثار در رشد و تعالی انسان..............................................................................................

3-6 ایثار و عزت نفس...........................................................................................................................

4-6 ایثار و توجه به آخرت..................................................................................................................

5-6 ایثار و صبوری در برابر ناملایمات..............................................................................................

7- تأثیر ایثار در تکامل اجتماع..........................................................................................................

8-ترویج فرهنگ ایثار در حوزه اجتماعی........................................................................................

1-8 سطح نخست (خانواده)................................................................................................................

2-8 سطح دوم (محیط جغرافیایی)...................................................................................................

3-8-سطح سوم (جامعه)......................................................................................................................

9-ترویج ایثار در حوزه فرهنگی..........................................................................................................

10-ترویج ایثار در حوزه سیاسی ......................................................................................................

11- ترویج ایثار در حوزه اقتصادی....................................................................................................

فصل چهارم: بررسی دیدگاه دانش آموزان در خصوص مفهوم ایثار و تأثیر در تکامل فرد

و اجتماع....................................................................................................................................................

12-جداول و نتایج..................................................................................................................................

13-نتیجه گیری......................................................................................................................................

14-فهرست منابع و مآخذ....................................................................................................................

15-ضمائم.................................................................................................................................................

1-15 نمونه پرسشنامه..........................................................................................................................

2-15 نمونه مصاحبه..............................................................................................................................

دانلودمقاله -تأثیر ایثار در تکامل فرد

اختصاصی از فی فوو دانلودمقاله -تأثیر ایثار در تکامل فرد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ایثار یعنی ترجیح دادن منافع دیگران بر منافع خود. یکی از تأثیرات ایثار بر فرد افزایش روحیه همکاری در نوجوانان و جوانان است. با افزایش روحیه همکاری در جامعه نظم و انضباط خاصی حاکم می شود که این خود یکی از عوامل وحدت ملی در میان افراد یک جامعه است. در این صورت اگر حتی برای یکی از افراد مشکلی پیش بیاید افراد دیگر با فداکاری و ایثار مانع برهم ریختن این همکاری می شوند. تأثیر این روحیه در خانواده نیز منعکس می شود. در خانواده هم هرکس می کوشد تا نظم برهم نخورد. هم چنین چون ایثار یک ارزش اجتماعی است فرد را به یک انسان اجتماعی تبدیل می‌کند و چنین انسانی می تواند در اجتماع زندگی کند و نیازهای خود را با دیگران و همکاری و هماهنگی آن ها رفع کند.
یک نمونه از تأثیر ایثار بر فرد عزت نفس است و تکامل معنوی. حال اگر بخواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم، باید ابتدا تعریفی از عزت نفس داشته باشیم. در واقع وقتی انسان ایثار می‌کند به یک تکامل نسبی می رسد که وقتی این ایثار به بالاترین درجة خود یعنی شهادت برسد، این تکامل به اوج خود می رسد.
اوج تعالی معنوی انسان در صورتی است که انسان جان در کف بگیرد و خود را به خاطر دیگران فدا کند. گاه افراد علاوه بر رضای خدا، به خاطر خود ایثار می کنند از نظر روحی به تکامل برسند و از این ایثار علاوه بر سودی که دیگران می برند خود او نیز یک نفعی می بیند.
یک نمونه از ایثار، ایثار معلم نسبت به دانش آموز است که علاوه بر وظیفة خود که در قبال حقوقی که می گیرد چیزهای بیشتری نیز به دانش آموزانش بیاموزد و حتی در حوزة غیر درسی به آنان کمک کند و به عنوان یک بزرگتر با تجربه، تجربیات خود را در اختیار او قرار می‌دهد.
هر انسانی بر اساس عقایدی که در ذهن دارد تصمیم می گیرد و به آن عمل می‌کند. حال اگر یک جانباز یا آزاده را در نظر بگیریم این آزاده یا جانباز با تکیه بر روحیة ایثارگری، خدمت به همنوع و احساس مسئولیت در هنگام تجاوز به کشور از جان خود می گذرد. حال این سؤال پیش می آید که آیا این روحیة ایثارگری همچنان بعد از گذشت بحران ادامه خواهد داشت؟
قطعاً اگر بررسی های لازم انجام شود به این نتیجه خواهیم رسید که در صورت مساعد بودن شرایط هیچ گاه این عقاید از بین نخواهد رفت. این شرایط را مردم و اجتماع به وجود می آورند به عنوان مثال، دولت با در اختیار قرار دادن تحصیلات لازم در تقویت دوبارة روحیة ایثارگری نقش به سزایی را ایفا می‌کند و هم چنین مردم با قدردانی از این عزیزان می توانند این امر را دوباره احیا می کنند.
چه بسا بسیار کم اند رزمندگان و ایثارگرانی که بعد از جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی عقاید و باورهای دینی خود را زیر پا گذاشتند که دراین ها نیز باید به دنبال انگیزه ها و عواملی گشت که این افراد را به سمت دیگری سوق داده است.

1-6 ایثار و خدامحوری
آنچه دربارة «ایثارگری» در فرهنگ شهادت گفته شد در تمامی جوامع، مشترک است و ربطی به ایمان دینی جوامع ندارد حتی در بین پیروان مران های غیر دینی افرادی بودند و هستند که برای حمایت از منافع جامعه از منافع فردی می گذرند و در مواردی جان خویش را نیز فدای جامعه می کنند. اما آنچه در ایمان دینی وجود دارد این است که انسانی که جان خویش را در راه دفاع از مردم فدا می‌کند اگر مؤمن به خدا باشد و برای جلب رضای خداوندی از جان خویش بگذرد، نه تنها چیزی را از دست نداده بلکه تا نیل به مقام قرب حضرت حق، آری شهید با تقدیم جان ناقابل خویش به جوار حضرت حق می شتابد و به وجه الله نظر می‌کند و مرزوق عندالرب می شود. گسترش این روحیه در تمامی افراد جامعه به این معنی است که هر کسی در انجام تکالیف فردی و اجتماعی خدا را در نظر بگیرد و او را حاضر و ناظر بر اعمال بداند و فقط برای جلب رضای او کار کند. دوستی و دشمنی او با دیگران بر این اساس استوار باشد برای چنین کسانی موقعیت های سیاسی و اجتماعی و منافع اقتصادی، هدف نیست. او اگر مسئولیتی را می پذیرد فقط برای انجام وظیفه دینی است و اگر کاری انجام می‌دهد از کسی توقع اجرت ندارد بلکه اجر عملش را از خدا می طلبد و جز به رضای حق نمی‌اندیشد.
بدیهی است اگر افراد جامعه به گونه ای تربیت شوند که حرکت و سکونشان برای خدا باشد و شعارشان این باشند که «آن صلوتی و نسکی و محیای و هاتی لله رب العالمین» میزان تنازع و درگیری در میان افراد آن جامعه به حداقل خواهد رسید. و روابط بین آنها خدایی و مملو از عشق و محبت خواهد بود و فرهنگ شهادت به ما می آموزد که وقتی شهید به عنوان عالی ترین انسان خدا محور برای جلب رضای خداوند از بالاترین سرمایه زندگی خویش گذشت ما هم برای جلب رضای حق از منافع پست خویش بگذریم و از سوی دیگر وقت جلب رضای خداوند ملاک عمل صالح بود دیگری برای خوشایند هرکسی غیر خدا، تن به هر کاری نخواهیم داد و از هرگونه تملق و مداهنه و نفاق و ریا کاری و دروغگویی برای خوشایند دیگران پرهیز خواهیم کرد.

2
2-6-نقش ایثار در رشد و تعالی انسان
در اصل لغت ایثار از اثر مشتق است، وقتی کسی چیزی را بر می گزیند و آن چیز را ترجیح می دهد، به این دلیل است که با منطق خاصی، اثر و نتیجه و فایده آن چیز را ترجیح می‌دهد. در قرآن کریم راجع به انسانهای دنیاطلب، که تمام هم و غم خود را مصروف دنیا می کنند و به هیچ وجه به عاقبت و آخرت و آثار اخروی و نتایج آن جهانی اعمال خود نظر نمی کنند، فرموده است:
1-بل تؤثرون الحیاه الدنیا و الاخره خیر و ابقی آن هذا لفی الصحف الاولی صحف ابراهیم و موسی (اعلی/19-16)
2-فاما من طغی و آثرالحیاه الدنیا فان الجحیم هی المأوی و اما من خاف مقام ربه و نهی النفس عن الموی آن الجنه هی الماوی (فازعان/41-37) در این آیه شریفه، مقدم داشتن دنیا و ترجیح دادن آن در مقابل خوف از مقام الهی و باز داشتن نفس از هوی و هوس است. در این آیات، به قرینة متعلق و مفعول ایثار، که حیات دنیا باشد، ایثار در معنای منفی آن به کار رفته است به بیان دیگر در آیات یاد شده، ایثار حیات دنیا به معنای رضایت به حیات دنیا و به حیات دنیا مطمئن بودن و به لذتها و منافع و خوشی‌های حیات دنیا اکتفا کردن است. ایثار دنیا به معنای غفلت از آخرت و عدم امید به ملاقات الهی است:
1-آن الذین لا یرجون لقائنا و رضوا بالحیاه الدنیا و اطمأنوا بها والذین هم عن آیاتنا غافلون (یونس/10) و نیز کسانی که از یاد خدا روی می گردانند و جز زندگی دنیا، هدف و غایت و مقصد دیگری ندارند، مطابق آیه 29 سوره نجم، حیات دنیا را مقدم داشته اند: 2«و ما عندالله خیر و ابقی» 3«و ما عندالله خیر وابقی للذین آمنوا و علی ربهم یتوکلون»
ایثارگر، اگرچه آخرت را بر دنیا مقدم می دارد لکن نیک می داند که وجهه باقی آخرت نیز از ناحیه باقی علی الاطلاق است:
«کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام»
به عبارت دیگر از رزق ربک خیر وابقی است و اگر ما عندالله خیر و ابقی است و اگر بقیه الله خیر لکم آن کنتم مؤمنین است.
پس ایثارگر، آخرت را نه برای آخرت بلکه برای صاحب آخرت می خواهد.
عشق آن زنده گزین کو باقی است وز شراب جانفرایت ساقی است
ایثارگر اگر از رزق دنیوی می گذرد و دیگران را در این رزق دنیوی بر خود مقدم می‌سازد، از آنروست که جویای مقام «عندیت» است. بل احیاء عند ربهم یرزقون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتاً فی الجنه.(تحریم/ 66)
قرب، مطلق نزدیکی را می رساند لکن «عندیت» درجه اعلای قرب و حضور است. فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر فرق است میان این که بگوئیم «آن الله معنا» تا این که بگوییم «انا عندالله»
به آیات شریفه ذیل دقت کنید:
«ان الله مع الصابرین» «آن الله مع المتقین»، «آن الله مع الذین اتقوا والذین هم محسنون»، «آن الله مع المحسنین» و آن را مقایسه کنید با عندیت شهدا که ایثارگر جانن خود هستند و به درجان والای صبر، تقوی و احسان نایل شده اند از واژة عندالله یکی دیگر از ویژگی های ایثارگران نیز به دست می آید. عنید یا عنود یعنی کسی که از روی خودکامگی، خودپرستی و خود مداری، دشمنی ورزد، چه قدر فرق است میان ایثارگر که عندالله است و آنانکه عنیدالله اند. به این ترتیب ایثارگری به معنای نوع دوستی و دیگر دوستی نیست بلکه به معنای خدا محوری،خدادوستی و خدامداری است. به عبارت دیگر سه مرحله داریم: 1-خود مداری و خود دوستی 2-دیگر دوستی 3-خدامداری و خدا دوستی، مفهوم ایثار با مفهوم قدسی (عندالله) بودن قرین است.
گر برود جان ما در طلب وصل دوست حیف نباشد که دوست، دوست تر از جان ما است

ایثارگر، نوع دوست نیست، بلکه منظور آن است که نوع دوستی ایثارگر، لازمه لاینفک و از نتایج اجتناب ناپذیر خدادوستی است.
در آیة شریفه: «انما نطمعکم لوجه الله لا نریر منکم جزاء و لا شکورا»(الدهر/8-7).
آنجا که علی و آل علی به مسکین و یتیم و اسیر می گویند (ولو به زبان حال) از شما پاداشی می خواهیم و نه سپاسی، نه به این معناست که نوع دوست نیستند و به نوعخود اهمیتی نمی دهند بلکه دقیقاً به این معنا است که ایثار بی شائبه و بی ریا و صرفاً برای جلب رضای الهی انجام می دهند. بدین ترتیب ایثارگران نه اهل منت گذاران هستند و نه اهل توقع و چشمداشت از دیگران، بلکه صرفاً لوجه الله یعنی برای رضای الهی ایثار می کنند. آیة شریفه، توصیف حال اهل بیت است و حال کسانی که در آیه شریفه، مورد توصیف قرار گرفته اند. بسیار بالاتر و والاتر از حال کسانی است که در روایت امیرالمؤمنین مورد توصیغ قرار گرفته اند، لا یزهدنک فی المعروف من لا یشکره لک- فقد یشکرک علیه من لا یستمتع بشی منه.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  18  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تحقیق در مورد تعریف اخلاق

اختصاصی از فی فوو تحقیق در مورد تعریف اخلاق دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:15

تعریف اخلاق
دسته بندى مسائل اخلاقى
طرح مورد نظر و شرح آن
اخلاق خانواده
رابطه فرزند با پدر و مادر
دسته بندى مسائل اخلاقى

تعریف اخلاق

علم اخلاق عبارت است از فنى که پیرامون ملکات انسانى بحث مى‏کند، ملکاتى که مربوطبه قواى نباتى و حیوانى و انسانى اوست، به این غرض بحث میکند که فضائل آنها را از رذائلش‏جدا سازد و معلوم کند کدام یک از ملکات نفسانى انسان خوب و فضیلت و مایه کمال اوست، وکدامیک بد و رذیله و مایه نقص اوست، تا آدمى بعد از شناسائى آنها خود را با فضائل بیاراید، واز رذائل دور کند و در نتیجه اعمال نیکى که مقتضاى فضائل درونى است، انجام دهد تا دراجتماع انسانى ستایش عموم و ثناى جمیل جامعه را بخود جلب نموده، سعادت علمى و عملى‏خود را به کمال برساند.

ترجمه تفسیر المیزان جلد 1 صفحه 558 علامه سید محمد حسین طباطبائى

 

 

فلاسفه اخلاق تاکنون، به پیروى از ارسطو، اخلاق را به ملکات راسخه در نفس که در اثر تکرار عمل حاصل مى‏شود تفسیر کرده‏اند. و از آنجا که منشا اعمال و رفتار انسان قواى نفسانى اوست، هماهنگ با تنوع و تعدد قواى نفسانى، فصول اخلاق را به اقسام متنوعى تقسیم کرده‏اند. آنان مى‏گویند: قوایى که در پیدایش فعال و به دنبال آنها ملکات انسان مؤثر هستند سه دسته‏اند: 1 - قوه عقلیه. 2 - قوه شهریه. 3 - قوه غضبیه. هر یک از این قواى سه گانه، رفتارها و کردارهاى ویژه‏اى طلب مى‏کنند و نیز به ترتیب اولویت این قوا، به بررسى اعمال و رفتار انسان مى‏پردازند. و علماى اخلاق اسلامى هم غالبا به پیروى از ارسطو کم و بیش همین تقسیم بندى را رعایت کرده‏اند.

اکنون، در ارتباط با تقسیم فوق دو سؤال قابل طرح است که دقت در آنها در جاى مناسب خود قابل ملاحظه خواهد بود: نخست آنکه آیا تقسیم قواى نفس به این سه قوه درست است و آیا مى‏توان قواى نفس را در این سه خلاصه کرد؟ دوم آنکه تقسیم اخلاق و رفتار و ملکات اخلاقى بر اساس تنوع قواى نفسانى آیا مى‏تواند مطلوب باشد و یا اینکه بهتر است روش دیگرى براى تقسیم آنها پیدا کنیم؟

مى‏توان گفت: هر دو مطلب فوق تا حدى قابل مناقشه است و ما مى‏توانیم در این زمینه تقسیمات دیگرى ارائه کنیم که مبتنى بر تنوع قواى نفس نباشد و یا تقسیماتى که مبتنى بر قواى نفس باشد; ولى، قواى نفس را در این سه قوه منحصر نکنیم و تعداد بیشترى از قوى نفس و تنوع ظریفترى از آنها را اساس کار خود و ریشه تقسیم رفتارها و ملکات اخلاقى قرار دهیم چنانکه به یارى خداوند بزودى مطرح خواهیم کرد.

از نظر ما موضوع علم اخلاق اعم از ملکات نفسانى است که فلاسفه اخلاق تاکنون به عنوان موضوع علم اخلاق بر آن تاکید داشته‏اند و چنانکه قبل از این گفته‏ایم: موضوع اخلاق اعم از ملکات اخلاقى است و همه کارهاى ارزشى انسان را که متصف به خوب و بد مى‏شوند و مى‏توانند براى نفس انسانى کمالى را فراهم آورند یا موجب پیدایش رذیلت و نقصى در نفس شوند، در بر مى‏گیرد و همگى آنها در قلمرو اخلاق قرار مى‏گیرند.

چنانکه به نظر ما قرآن کریم و روایات نیز این سخن را تایید مى‏کنند. بنابراین، مى‏توان گفت: موضوع اخلاق، موضوع وسیعى است که شامل ملکات و حالات نفسانى و افعالى مى‏شود که رنگ ارزشى داشته باشند.

اکنون، پس از روشن شدن حد و مرز موضوع اخلاق، مى‏توانیم به عنوان طرح بررسى و روش مطالعاتى آن، تقسیمات گوناگونى را، بر اساس تنوع قواى نفس یا به صورت دیگرى، ارائه دهیم تا در سیر مطالعاتى و تحقیق، نقاط ورود و خروج و تسلسل منطقى مباحث را روشن کند.

ما هم مى‏توانیم مسائل اخلاقى را به تناسب تنوع قواى نفس تقسیم بندى کنیم و هم به تناسب تنوع متعلقات افعال اخلاقى. و به عبارتى هم مى‏توانیم تقسیم را از مبدا فعل شروع کرده و افعال اخلاقى را به تناسب مبادى گوناگون نفسانى آنها به گروههاى گوناگون تقسیم و در رده‏هاى مختلف قرار دهیم، چنانکه پیروان ارسطو عمل کرده‏اند با این تفاوت که تقسیم دیگرى از قواى نفسانى مورد نظر، خواهد بود که به یارى خدا ارائه خواهیم داد و هم ممکن است که تقسیم را از متعلق و طرف رابطه شروع کرده و موضوعات اخلاقى را بر اساس تنوع متعلقات افعال اخلاقى رده‏بندى و منظم سازیم.

در مورد تقسیم به تناسب متعلقات مى‏گوییم: متعلق افعال اختیارى یا خود فاعل است‏یا دیگران هستند و یا اینکه با خداى متعال ارتباط پیدا مى‏کند که مى‏توان به تناسب هر یک، نام متناسبى نیز بر آن اطلاق کرد. نخستین قسم را «اخلاق فردى‏» بخش دوم را «اخلاق اجتماعى‏» و بخش سومین را «اخلاق الهى‏» نام مى‏گذاریم. و این تقسیمى دلنشین‏تر از تقسیم گذشته خواهد بود.

در تقسیم به تناسب مبادى نفسانى افعال همانطور که در بالا گفتیم: مى‏توان مبادى نفسانى افعال و به عبارتى قواى نفس را به صورتهاى دیگرى تقسیم کرد و ما در اینجا یک تقسیم را به این صورت مطرح مى‏کنیم که افعال انسان: 1 - گاهى منشا غریزى دارد; یعنى، فعل و انفعالاتى بدنى مستقیما منشا انگیزش آنها مى‏شود مثل: خوردن یا روابط جنسى و نظایر آنها که منشاشان میل به خوردن یا میل جنسى است و این تمایلات به سبب فعل و انفعالات فیزیولوژیک تحقق مى‏یابند. 2 - گاهى دیگر منشا افعال، تاثرات روحى انسان نظیر حالات ترس و وحشت و اضطراب هستند که در روان‏شناسى با عنوان انفعالات نام برده مى‏شوند. 3 - برخى دیگر کارهایى هستند که از تمایلات عالى انسانى و به اصطلاح تمایلات فطرى نظیر: حقیقت جویى، کمال طلبى، میل به فضایل اخلاقى و پرستش، منشا مى‏یابند یعنى تمایلاتى که منشا بدنى و عضوى ندارند، برخاسته از عوامل مادى و فیزیولوژیک نیستند و مبدا و غایت مادى ندارند. 4 - در مواردى نیز رفتارهاى انسانى منشا احساسى و عاطفى دارند که این خود به دو نوع تقسیم مى‏شود: یکى رفتارهایى است که عواطف مثبت انسان مثل انس و محبت آنها را برانگیخته است، و دوم رفتارهایى که منشاشان عواطف منفى انسان نظیر حسد و کینه و نفرت خواهد بود.