در مورد تاریخچه ادبیات عاشواریی یا به صورت گسترده تر ادبیات آئینی ،از دهه اول قرن سوم هجری شاهد شکل گیری و نطفه بستن ادبیات آئینی هستیم که نمونه هایی از آثار شاعران را در این زمینه شاهد بوده ایم . از اولین شاعران پارسی گوی ادبیات آیینی که برا عرض ارادت به ساحت مقدس معصومین اشعاری را سروده اند « کسایی » را می توان نام برد .
در نیمه اول قرن چهارم هجری این جریان قدرتمند تر می شود و روندتکاملی خود را شروع میکند ولی ما تا قرن نهم هجری و شروع دولت صفوی در واقع شاهد به برگ و بار نشستن ادبیات آئینی نیستیم که یک از دلایل آن این است که شیعه یک جایگاه رسمی نداشته دلیل دیگر این است که به دلیل تسلط اعراب شاعران در قلمرو ادبیات عرب شعر می سرودند و آثاری هم که خلق شده به زبان عربی بوده است این دو عامل از عوامل عمده عدم شکل گیری ادبیات آئینی فارسی است . از قرن سوم هجری تا قرن نهم این جریان به این شکل بوده است . از زمان ظهور دولت صفوی به بعد شیعیان از پایگاه رسمی حکومتی برخودرار می شوند و حمایت هایی از این جریان صورت می گیرد در نتیجه ادبیات آئینی انسجام پیدا می کند و به برگ و بار می نشیند . بعد از کسایی از شاعران شاخصی که در زمینه ادبیات عاشورایی اشعار بسیار ارزنده و فاخری سرودهو عرضه کرده اند می توان به سنایی ، غزنوی ، عطار نیشابوری و جلال الدین رومی ، اشاره داشت که در دیوان اشعار آنها و جای جای آثارشان شاهد ادبیات عاشورایی هستیم .
تعریف ادبیات عاشورایی
در اینجا من لازم می بینم تعریفی دقیق ارایه شود تا دریابیم منظور ما از ادبیات آیینی یا عاشوایی چیست ؟ ادبیات عاشورایی یک از شاخه های پربار ادبیات آیینی است . اگر بخواهیم ادبیات آیینی را تقسیم بندی بکنیم و ببینیم چه شاخه هایی دارد و چه حوزه هایی را شامل می شود می بینیم ادبیات آیینی شامل حوزه های توحیدیه ها ، « اشعار علوی » و « اشعار فاطمی » ، « اشعار عاشورایی » و « موعودیه ها» است.
ادبیات آیینی در حوزه شعر به درستی قابل تعریف است . آنچه در این نوع ادبیات مبنا و اصل است ، انتقال مفاهیم دینی و ارزشهای انسانی در قالب شعر و با استفاده ازابزار شعر است . شعرا سعی دارند عناصر شاعرانه را به صورت تخیل ، تصویر ،آرایه های کلامی ، صنایع لفظی و معنوی در خدمت انتقال مفهوم و پیام به مخاطب قرار دهند .
نمونه هایی از اشعار شاعران بزرگ
اکثر معصومین شعرا را به شعر گفتن و شعر سرودن درباره ائمه عصمت و طهارت (ع) تشویق
می کردندو از آن به عنوان جهاد و یک حرکت انقلابی و یک قیام نام می برند .
آنها می گفتند : « کسانی که در مدح و منقبت اهل بیت عصمت و طهار شعر می سرایند و
مصیبت های اینها را بیان می کنند ی نوع جهاد انجام می دهند و با این کار یک نوع روحیه ، تحریک و تکاپو در جامعه ایجاد می کنند و ارزشهای انسانی را احیا می کنند.
شامل 5 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله ادبیات عاشورایی