مشخصات این فایل
عنوان: پیشگیری از اعتیاد درمحله ها
فرمت فایل: word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 35
این مقاله درمورد پیشگیری از اعتیاد درمحله ها می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله پیشگیری از اعتیاد درمحله ها می خوانید :
عناصر و ارکان تشکیل دهنده محله :
1. خانواده سالم و شهروند سالم
2. نمادهای متمایز کننده
3. تشکل ها ، اجتماعات محلی و پیشروان محلی
4. امکانات و منابع محله ای ( زیر ساخت های محله )
5. نهاد تصمیم ساز و ناظر بر قوانین محلی
(محمدی.اعظم-فرهنگ فر. فرهاد)
افراد برای ایجاد احساس آرامش و پیشرفت کنار یکدیگر قرار می گیرند، برای اجرا و نظارت بر انجام قواعد پر تکرار سودمند به شکل سازمانی نهادهای اجتماعی را می سازند، نهادهای رسمی و غیر رسمی با شبکه های رسمی و غیر رسمی که منافع خود را دنبال می کنند ارتباط برقرار می کنند و از طریق مفاهمه و مذاکره و اعتماد، مدیریت سازمان های محلی را با رهبری محلی به عهده می گیرتد.
در این مدیریت، بخش های مادی و غیر مادی مربوط به فرهنگ به تدریج تغییر می کند و نو جای کهنه را می گیرد، به کرّات بازگشت به آنچه فرهنگ و هنجارهای آرامش بخش تر و کاربردی تری بوده است، احساس می شود به این ترتیب در محله روابط عمودی و افقی بین افراد وجود دارد که در بسیاری مواقع جریان اطلاعات و جریان اطاعت بر اساس قدرت افراد تعیین می گردد.
در فرآیند مقتدر شدن و توسعه ی ظرفیت های محلی، این قدرت به صورت سامان یافته ای به میزان عضویت و تلاش و احساس تعلق افراد به محله بستگی پیدا می کند و فرصت های رشد و توسعه افزون می گردد بر مبنای این دانش و توانایی و مهارت کسب شده، بخش های مختلف یک محله شروع به پیشرفت، انتقال احساس آرامش و شادی می نماید.
نهایتاً می توان گفت در یک اجتماع (محله)، ساختار و سازمان متشکل از تعداد محدودی از افراد است که منافع و سایر ویژگی های عضویت در یک محله را دارند.بنابر این محله چیزی بیش از همسایگی فیزیکی است ودر آن ساختار ها،نهادها وروابط افرادبه صورت عمودی و افقی مهم است. شبکه های ارتباطات وتصمیم گیری موضوع مهمی است که بر اساس منافع مشترک وتعلق امکان برنامه ریزی راایجادمی کند.
2) پیشگیری اجتماع محور از اعتیاد در محله ها
مفهوم"همه چیز را همگان دانند" و توجه و اعتماد به " خرد جمعی" و افزایش نقش مردم در آن جزئی که متعلق به آنها ست فراز و فرود های متعدد ی را پشت سر گذاشته است. اکنون مجموعه ی دانش بشری شرایطی را ایجاد کرده است که دیدمان متخصص محوری و کاربرای مردم تبدیل به دیدمان کار توسط مردم و همکاری با ایشان شده است. به نظر میرسد چنانچه مردم بخواهند احساس بهروزی کنند بایستی احساس تعلق کنند و نقش آن ها در مایملک ایشان (یعنی اجتماعی که در آن زندگی می کنند) مورد توجه قرار گیرد.
در حال حاضر موفقیت برنامه های اجتماع محور از طریق افزایش سرمایه ی اجتماعی و سایر مکانیسم ها در تجارب موجود جهانی نشان داده شده است. در هنگام کار با شبکه با جستجوی کلید واژه ها ی" بهترین تجارب- برنامه های اجتماع محور" به میلیون ها تجربه در این مورد دست خواهیم یافت.
برنامه ی اجتماع محورنوعی برنامه است که می توان ویژگی های زیر را در آن در نظر گرفت
• نوعی برنامه است که بر اساس رویکرد اجتماع محورو مدل محیطی-اجتماعی طراحی می شود.
• در این برنامه ذی نفعان یک اجتماع کوچک در تمام مراحل برنامه دخالت دارند.
• آموزش،حمایتگیری واقتدار افزایی راهبرد های اصلی آن هستند.
• این برنامه ها به منظور ایجاد تغییر در اجتماعات کوچک درجهت دستیابی به اهداف انسانی طراحی می شوند.
برنامه ی اجتماع محور دارای مزایایی است مربوط به مشارکت مردم در سرنوشت محله ای خویش که مطابق تعاریف ارتقای سلامت( که در بحث های قبل آمده است) برای مردم ایجاد می شود لطفا استفاده ی از این مزایا را در پیشگیری از اعتیاد از نظر بگذرانید:
1)حمایت بیشتر 2)هزینه کمتر 3)مسئولیت پذیری بیشتر (فرد و اجتماع) 4)ایجاد اتمسفر پیشگیرانه(در سه سطح) 5 )ایجاد احساس شادمانی دراعضای اجتماع ناشی از همکاری در اقدامات 6)تقویت رفتار مطلوب اجتماعی 7)آسانی طی شدن مراحل درونی سازی 8)ناامنی برای رفتارهای ضد اجتماعی 9 )تقویت هنجارهای حافظ سلامت 10) تشدید روابط انسانی 11) عدم تعمیم مشکلات 12)عدم انکار مشکلات 13)سهولت بیشتر در ارزشیابی(در برخی موارد) 14)افزایش سرمایه اجتماعی 15)آموزش و تمرین سایر زمینه های ارتقایی 16)افزایش سرعت بهبودی و تعمیق آن در گروه 17 )تبدیل احساس گناه یا خشم فرد و جامعه نسبت به یکدیگر به احساس پسندیده پیروزی مشترک 18)افزایش عوامل محافظ وکاهش عوامل خطر 19)ایجاد احساس بهروزی20)........................ (احترامی-1383-6)
رابطه ی رویکرد و مدل برنامه ریزی را می توان به سه صورت زیر نشان داد:
• مدل بیماری---- رویکرد پزشکی
• مدل رفتاری---- رویکرد مهارت های زندگی
• مدل محیطی اجتماعی-----رویکرد اجتماع محور
همانگونه که ملاحظه می شود،رویکرد اجتماع محور، بر اساس مدل محیطی اجتماعی است و مداخلات نیز از این طریق صورت می گیرد.به این معنی که باید تغییراتی در شرایط اجتماعی به مفهوم کلان مورد توجه قرار گیرد.بدیهی است بخشی ازاین تغییرات به افراد ودر مجموع به محیط عمومی(public)برمی گردد.در موضوع اعتیاد این تغییر در مورد عوامل خطر ومحافظ در نظر گرفته می شود.اما بنابر آنچه در قبل گفته شد مسیر این تغییرات تنها یکی است و آن هم توانمندسازی یا اقتدار افزایی خواهد بود. مفاهیم بنیادی مرتبط با این رویکرد عبارتند از:
• سرمایه اجتماعی
• مقتدر سازی
• انطباق با قواعد شهروندی
به این معنا که افزایش ارتباطات و اعتماد متقابل بین ذی نفعان در یک محیط تعریف شده(community) ،به نحوی که افراد و اجتماعات بتوانند بر سرنوشت خویش حاکم شوند( و بدین ترتیب احساس بهروزی و سلامت کنند) و با قوانین مناسب با شرایط زیست و احترام به انتخاب افراد( شهروندی) را سازمان دهند،این مسیر طی می شود.
بنیانی که به کمک آن میتوان سلامت یک جریان اجتماع محور را بررسی کرد مقتدر شدن است:
این جریانی از درون است که در آن افراد جامعه و قواعد محیطی به صورت ارادی به دنبال ایجاد موارد زیر هستند:
• احترام وتوجه متقابل افراد اجتماع
• بازخورد دادن نقادانه توسط افراد اجتماع و سایر ذینفعان
• حمایت و مراقبت افراد واجتماع از یکدیگر
• مشارکت در قالب گروه
به نقل ازاحترامی. مهرداد ـ (1384) اجتماع مقتدر
ملاحظه می کنیم ایجاد این موارد چقدر به پیشگیری از اعتیاد کمک خواهد کرد( در مزایای رویکرد اجتماع محور بیان شد). در این برنامه ها مشارکت موضوع اصلی است زیرا قرار است افراد با مسؤلیت پذیری خود و به میان آوردن داشته های خود، تغییرات را آن چنان که مایلند در محله ای که به آن وابستگی دارند و تغییر در آن باعث تغییردر سرنوشت ایشان می شود ،را ایجاد کنند.
برای اجرای برنامه های اجتماع محور در محله ها ، از هر سه نوع پیشگیری(عمومی که مخاطب آن تمام ساکنان و ذی نفعان یک محله هستند،انتخابی که مخاطب آن افرادی هستند که عوامل خطر بیشتر و عوامل محافظ کمتری دارند مثلا فردی که با والدین معتاد یا همتایان وابسته به مواد سروکار دارد و،پیشگیری موردی که در آن عوامل خطربیشتر از مورد قبلی است وعوامل محافظ کمتر ،مثلا فردی که چند بار مصرف مواد داشته است ).
کارگزار محلی یا تسهیل گر در مراحلی تلاش می کند تا به کمک مردم محله و مطابق قواعد پیش گفت ، فرایند ایجاد سازمان های اجتماع محور(سام)را بپیماید. از اهداف این سازمان ارتقای سلامت و رفاه اجتماعی در محله است. این ارتقا با توجه به عوامل خطر و محافظ محلی و با یاری ذی نفعان بدست خواهد آمد و با توجه به آنچه در قبل گفته شد با تغییر این عوامل،پیشگیری از اعتیاد حاصل شده است. بنابراین مراحل اجرای یک برنامه ی پیشگیری از اعتیاد در محله به ترتیب زیر خواهدبود:
ورود کارگزارمحلی یا تسهیلگر/ انجام یک بررسی اولیه و شناسایی عناصر و ارکان اصلی محله و افراد کلیدی و گروه های ذینفع/ایجاد یک گروه اولیه و انجام تحلیل وضعیت از محله(نیازها،تقاضاها،داشته ها ومنابع،روابط افراد،ساختارمحلی،نهادها و تشکل های رسمی و غیر رسمی، هنجارها وارزش ها و اصول فرهنگی،و...و عوامل خطر و محافظ مربوط به اعتیاد)/ تلاش برای گسترش مداخله ی افراد و گروه های ذینفع بیشتر در طراحی برنامه مداخله بر اساس اولویت بندی صورت گرفته بر اساس خواست ومشارکت مردم و در محله ی خودشان /تنظیم پروژه های اجرایی با اهداف و محصولات مشخص(بایستی به طور دقیق با مبانی پروژه نویسی علمی مطابقت داشته باشد)/اهداف این پروژه ها و برنامه ی کلی، کاهش عوامل خطر و افزایش عوامل محافظ است. مردم وذی نفعان هر یک وظیفه ای را به عهده می گیرند ، اقدامات انجام می شود و ارزشیابی و اصلاح با نظر مردم انجام خواهد شد. آنچه اتفاق می افتد ؛به تدریج ایجاد احساس مالکیت و توسعه ی رهبری محلی از یک سو وتغییر شرایط محیطی و درون فردی(احساس مسؤلیت،اقتدار،شادمانی،...)از سوی دیگر خواهد بود. ارتباط اجتماعی و مشاورت و مشارکت همسایگان در بهبود شرایط خویش ،اعتماد عمومی وتلاش جمعی را افزون می سازد . تمام این پدیده ی اجتماعی در دین مقدس اسلام،به فراوانی مورد تاکید قرار گرفته و نمونه های زیادی از منابع غنی دینی و نیز ایرانی به عنوان پشتیبان آن قابل یافت است.
3) جمع بندی
پیشگیری اجتماع محور از اعتیاد در محله ها ، از شیوه های تایید شده ی علمی است که در قالب بستر اجرایی مشخص انجام می شود. این اقدام علاوه بر آنکه اعتیاد را هدف مقابله ی خود قرار می دهد ،فرایند مقتدر شدن و توانمندسازی ساکنان محله را نیز به همراه دارد و از این راه نیز به پیشگیری از اعتیاد و ایجاد بسترهای سلامت بیشتر محلی یاری می رساند.در این مدل مردم به عنوان مالکان اصلی محله، به سلامت محله ی خود علاقمند شده و در گروه های محلی از طریق مداخله ی مستقیم ،شناسایی صورت مساله ،ارائه ی راه حل در قالب برنامه و پروژه، کمک در اجرا با آنچه به مشارکت می گذارند و ارزشیابی و اصلاح ونهایتا احساس شادکامی و بهروزی،مسؤلانه محیط درون روانی و اجتماعی بهتری را برای خود فراهم می کنند . این اقدامات می تواند از تمامی شیوه ها(ابزاری)که برای پیشگیری از اعتیاد وجود دارد استفاده کند.به عنوان نمونه، فرض کنیم نیاز به افزایش دانش مردم در مورد مواداعتیاد آور جدید در محله وجود دارد،نیاز به افزایش مهارت زندگی در نوجوانان وجود دارد،نیاز به اصلاح ساختمان های تخریب شده وجود دارد(محل اجتماع معتادان)،لازم است منازل اهالی محل به قاچاقچیان اجاره داده نشود، نیاز به پر کردن اوقات فراغت در محل برای جوانان وجود دارد،نیاز به اعتماد و ارتباط بیشتر همسایه هابرای حمایت از کودکان در زمان ورود و خروج به مدرسه(زمانی که بیشترین احتمال مواجهه با فروشندگان مواداست) وجود دارد.وصدها نمونه ی دیگر که با نظر مردم در محله قابل شناسایی و اولویت بندی است. در این صورت هر یک از اهالی ممکن است داشته و امکانی را فراهم کند؛ استفاده از مسجد برای برگزاری کلاس ها،کمک روحانی محل برای فراگیری و سپس انتقال دانش و مهارت مربوط به مهارت های زندگی، تسطیح زمین های بلا استفاده و مخروبه به منظور ایجاد فضاهای ورزشی، کمک گرفتن از سالمندان برای حضور در اطراف مدرسه در ساعات ورود و خروج دانش آموزان، همکاری با پلیس در شناسایی محله های تجمع معتادان و حمایت پلیس ازجوانان، افزایش ارتباط و رفت و آمد ساکنان یک محله مثلا از طریق جشنها و مسابقات محلی برای کودکان و بزرگسالان، افزایش حمایت بخش های دولتی از پیشنهادهای دسته جمعی محلی ، تلاش برای انگزدایی از فرد بهبود یافته در محله،تذکر و عدم خرید مردم محله از مغازه ای که به نوجوانان و جوانان سیگار می فروشد وخرید بیشتر از مغازه ی با رفتار معکوس،.....
این مجموعه ی کوچکی از بینهایت پیشنهاد است که تنها به کمک مردم محله قابل شناسایی و اجراست.
بخشی از فهرست مطالب مقاله پیشگیری از اعتیاد درمحله ها
اعتیاد
1)عوامل خطر در محله ها
عوامل محافظ در پیشگیری از اعتیاد در محله ها
توافق بر سر مفهوم پیشگیری از اعتیاد
طیف فعالیت های پیشگیرانه
مشخصه های محله :
مهمترین عوامل تشکیل دهنده هویت محله های شهری :
عناصر و ارکان تشکیل دهنده محله :
2) پیشگیری اجتماع محور از اعتیاد در محله ها
3) جمع بندی
منابع ومنابعی برای مطالعه ی بیشتر:
دانلود مقاله پیشگیری از اعتیاد درمحله ها
