پایان نامه رشته مهندسی برق انرژی های پاک و تجدید پذیر

اختصاصی از فی فوو پایان نامه رشته مهندسی برق انرژی های پاک و تجدید پذیر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پایان نامه آماده

دانلود پایان نامه رشته مهندسی برق  انرژی های پاک و تجدید پذیر با فرمت ورد و قابل ویرایش تعدادصفحات 289

مقدمه :

امروزه با توجه به رشد جمعیت وپیشرفتهای صنعتی نیاز روزافزون بــه انـرژی  مخصوصا انرژی  بـرق کـه از پـاکترین  انرژیها می باشد و به راحتی قابل تبدیل به انرژیهای دیگر و قابل انتقال و توزیع واستفاده  می باشد و ازطرفی پایه و اساس پیشرفت وصنعت  در جهان می باشد  بیشتر احساس می شود به گونه ای که بشرامروزی انرژی برق را با  زندگی  خود عجین شده می بیند و بدون آن زندگی را دشوار می بیند وازطرفی دستیابی به چنین انرژی پاک و مهمی به آسانی میسر نیست زیرا تولید این انرژی خود نیاز به در دسترس داشتن انرژیهای دیگری است که این انرژیها محدود و در اختیار کشورهای محدودی است و روز به روز بر قیمت آنها افزوده می گردد و حتی برای دستیابی به آن بعضا بین دارندگان این انرژی و مصرف کنندگان عمده آن جنگهای خونین در می گیرد و نمونه بارز آن همین جنگ آمریکا با عراق می باشد که به بهانه جنگ با تروریسم صورت گرفت ولی هدف واقعی آن برای دستیابی به نفت عراق بود ازطرفی محدود و تمام شدنی هستند وخود این انرژیها قابل تبدیل به مواد با ارزش دیگری است که به مراتب گرانبهاتر و با ارزشتر هستند واستفاده از آنها جهت تولید برق دارای آلودگیهای زیست محیطی هستند. این موضوع به وضوح می رساند که باید به انرژیهای دیگر و پایان ناپذیر اندیشید همانگونه که اطلاع دارید منبع انرژی خورشید مطمعن ترین انرژی است که از ملیاردها سال قبل وجود داشته و تا زمانیکه انرژی خورشید هست دنیا هم هست واگر روزی انرژی خورشید تمام شود دیگر مهم نیست چون دیگر گیتی نخواهد بود  و این موضوع به انرژی أب هم برمی گردد و درست همچون انرژی خورشید در صورت تمام شدن دیگر مهم نیست چون حیات وجود ندارد که نیازی به انرژی باشد و انرژی باد هم اینگونه است که در این جا به این موضوع خواهیم پرداخت و راجع به  انرژیهای فسیلی بحث خواهیم کرد ودرمورد سایر انرژیهای پاک و تجدیدپذیر همچون  انرژی  هسته ای و آبی و باد وخورشید و هیدروژن و پیلهای سوختی و زمین گرمایی وبیوگاز و موج وجذرومد بحث خواهیم کرد و با توجه به اهمیت این انرژیها می طلبد که دست اندرکاران بخش انرژی اهتمام ویژه ای جهت استفاده و سرمایه گذاری در این بخش داشته باشند شاید بعضیها فکر کنند که این انرژیها صرفه اقتصادی ندارند و این به این دلیل است که ما خود تولید کننده انرژیهای فسیلی هستیم و فکر می کنیم که ارزانترین انرژی را در اختیار داریم که فکری باطل است و ماهی را هر وقت از أب بگیریم تازه است اگر از همین حالا شروع کنیم زود نیست بلکه دیر هم نشده است و باید هر چه سریعتر دست به کار شد به امید روزی که حداقل هشتاد درصد از انرژی برق کشورمان از انرژیهای پاک و تجدید پذیر باشد.


فصل اول : انرژی  فسیلی

فیل ها- تاریخچه صنعت نفت
چاه نفت بسیار بزرگ در اصطلاح صنعت نفت، «فیل» نامیده می شود. در اوایل دهه ۱۹۵۰ زنجیره فیل های کشف شده در خاورمیانه به سرعت بیشتر می شد. از اوایل دهه ۱۹۵۰ تا پایان دهه ۱۹۶۰ بازار نفت به طور فوق العاده ای گسترش می یافت. موج گسترش چنان عظیم بود که مانند جریان زیرآبی قوی و سهمناکی، هر کس را که متولی نفت بود به جلو می راند. مصرف با چنان سرعتی افزایش می یافت که پس از جنگ جهانی دوم غیر قابل تصور بود، اما سرعت تولید و تدارک از مصرف پیشی گرفته بود. افزایش تولید نفت خام جهان آزاد (کشورهای غیرکمونیستی و سوسیالیستی) عظیم واز ۷/۸ میلیون بشکه در روز در سال ۱۹۴۸ به ۴۲ میلیون بشکه در سال ۱۹۷۲ رسیده بود.
با آن که تولید ایالات متحده از ۵/۵ میلیون به ۵/۹ میلیون بشکه رسیده بود، سهم تولید جهانی آمریکا از ۶۴ درصد به ۲۲ درصد کاهش یافته بود. علت آن افزایش تولید خاورمیانه بود که از ۱/۱ میلیون به ۲/۱۸ میلیون بشکه در روز رسیده بود. ذخایر نفتی اثبات شده در جهان غیر کمونیستی از ۶۲ میلیارد بشکه در سال ۱۹۴۸ به ۵۳۴ میلیارد بشکه در سال ۱۹۷۲ افزایش یافت. ذخایر آمریکا از ۲۱ میلیارد بشکه در سال ۱۹۴۸ به ۳۸ میلیارد بشکه در سال ۱۹۷۲ تخمین زده شد، اما از لحاظ آماری، سهم آن کشور در تولید از ۳۴ درصد به ۷ درصد کاهش یافت. در خاورمیانه ذخایر از ۲۸ میلیارد بشکه به ۳۶۷ میلیارد بشکه برآورد شده بود. درسال های ۱۹۴۸ و ۱۹۷۲ از هر۱۰ بشکه افزایش ذخیره ، ۷ بشکه آن در خاورمیانه بود. در سال ۱۹۵۰ تخمین زده شد که اگر نرخ جاری ذخایر موجود و مقدار استخراج در همان وضع باقی می ماند، نفت جهان برای ۱۸ سال کفایت می کرد. در سال ۱۹۷۲ پس از سال ها رشد و افزایش سریع مصرف و تولید بی نظم و آشفته، عمر ذخایر ۳۵ سال برآورد شد. نظم نفت پس از جنگ بر دو پایه استوار بود: اول مرکب از معاملات بزرگ دهه ۱۹۴۰ و دوم روابط امتیازی و قراردادی که در قلب آن سهیم بودن پنجاه – پنجاه قرار داشت. البته از دید دولت های تولیدکننده نفت، موضوع و دیدگاه متفاوت بود. درحالی که آنان، شرکت ها و واشنگتن و لندن را از حقوق خود محروم نمی کردند، چرا نباید در پی درآمد بیشتر باشند؟
به احتمال قریب به یقین، شاه ایران نیز همان گونه می اندیشید. وی یک هدف داشت و آن این که « ایران یک قدرت بزرگ شود». وی به دنبال کاهش دادن قدرت و اختیار شرکت های عامل که یکی از نتایج تحقیرآمیز کشمکش با مصدق به حساب می آمده بود، ولی نمی توانست روابط خارجی بنیادی و امنیت ایران را بر هم زند. وی نیاز به همراهی داشت که این شخص نمی توانست از شرکت های عمده و مستقل آمریکا باشد، چون همه آنها در کنسرسیوم دست داشتند. در این زمان بود که یک ایتالیایی به نام « انریکو ماتئی» وارد صحنه شد. وی به دنبال آن بود که یک شرکت بزرگ، « شرکت نفت دولتی ایتالیایی آجیپ»، تشکیل دهد که بیشتر وسیله انعکاس چهره خود باشد. باید گفت که وی در پایان جنگ به علت داشتن مهارت در مدیریت و سیاست به ریاست باقی مانده موسسه « آجیپ» در شمال ایتالیا برگزیده شد. ایتالیا به تقلید فرانسه در دهه ۱۹۲۰، یک شرکت پالایشگاه دولتی ایجاد کرد تا با شرکت های بین المللی رقابت کند. البته برای آن که آجیپ به یک شرکت بزرگ تر تبدیل شود به پول، نیاز مبرمی داشت و وجه لازم از « دره پو» که در آنجا منابع عظیم گاز طبیعی کشف شد، به دست آمد که موجب گسترش آجیپ و برآورده شدن بلندپروازی های ماتئی شد. ماتئی خود یک قهرمان محبوب و برجسته ترین شخص در ایتالیا شده بود. در طول جاده ها و بزرگراه ها، آجیپ جایگاه های فروش بنزین دایر کرد که بزرگ تر، جالب تر و جادارتر از پمپ بنزین های رقیبان بین الملی بودند.
در سال ۱۹۵۳ شرکت های مختلف هیدروکربن کشور یک جا گرد آمده و شرکتی به نام « موسسه ملی هیدروکربن» تشکیل داده بودند. هدف عمده ماتئی این بود که موسسه ملی هیدروکربن ایتالیا مستقل از شرکت های انگلیسی و آمریکایی، خود دارای تولید نفت بین المللی باشند. وی اصطلاح هفت خواهران را در اشاره به همکاری نزدیک و مشترک شرکت های نفت، باب کرده بود. هفت خواهران شامل شرکای آرامکو- جرسی (اکسون)، سوکونی- واکیوم (موبیل)، استاندارد اویل کالیفرنیا شورون، تکزاکو همراه با گلف، رویال داچ- شل و شرکت نفت انگلیسی می شد که در کویت به هم پیوستگی داشتند. در واقع خواهر هشتمی هم وجود داشت که آن «شرکت نفت ملی فرانسه» بود که هم جزءکنسرسیوم ایران با هفت خواهران بود و هم در شرکت نفت عراق با جرسی، سوکونی، شرکت نفت بریتانیا و رویال داچ – شل مشارکت داشت. ماتئی می کوشید تا به عضویت آن مجمع درآید. در بحران سال ۱۹۵۶ سوئز، ماتئی مذاکرات جدی با ایران و شاه را آغاز کرد و در بهار و تابستان ۱۹۵۷ پیشنهاد بی سابقه ای به ایران داد. طبق قراردادی که تنظیم می شد، شرکت نفت ملی ایران شریک و مالک موسسه ملی هیدروکربن (شریک سیریپ یا شرکت نفت ایران و ایتالیا) شناخته می شد. این اقدام در عمل به این معنا بود که ایران ۷۵ درصد و موسسه ملی هیدروکربن ۲۵ درصد سود می برند که این کار موجب شکسته شدن توافق پنجاه – پنجاه می شد. در این میان ، آمریکایی ها و انگلیسی ها به دولت و شاه ایران هشدار دادند که بر هم زدن اصل پنجاه- پنجاه موجب تزلزل ثبات در خاورمیانه شده است و امنیت عرضه نفت به اروپا را به خطر خواهد انداخت. دبیرکل وزارت خارجه ایتالیا که از استقلال و قدرت ماتئی رنجیده خاطر بود، به بریتانیا اطمینان داد که جلوی زیاده روی های او را خواهد گرفت، اما هرگونه اعتراض بی فایده بود. تا اوت ۱۹۵۷، معامله ماتئی به خوبی انجام شده بود، ولی مشارکت میان موسسه هیدروکربن و ایران چندان خوب از آب در نیامد. نه به علت ماهیت، بلکه به سبب عوامل زمین شناختی. اما می توان گفت، وی به یک هدف خود رسید و آن متزلزل کردن اصل پنجاه- پنجاه و سست کردن بنیادی که « هفت خواهران» بر آن متکی بودند. ایتالیا تنها کشور صنعتی نبود که می خواست بر سر سفره نفت خاورمیانه بنشیند. نفت وارداتی، مهم ترین منبع سوخت ژاپن بود که جریان نفت به ژاپن از طرف شرکت های بزرگ انگلیسی و آمریکایی کنترل می شد. در بهار ۱۹۵۷ مشخص شد که کنسرسیومی از شرکت های ژاپنی در پی به دست آوردن امتیاز از عربستان سعودی و کویت به منظور اکتشاف نفت در ساحل منطقه بی طرف هستند و این درحالی بود که شل، شرکت نفت بریتانیا، گلف و جرسی به همان منطقه چشم دوخته بودند. عربستان خواهان پیش پرداخت کلان بود. پس از گفت و شنودهای مکرر، ژاپن به ۴۴ درصد سهم و عربستان به ۵۶ درصد سهم رضایت دادند. چندی نگذشت که کویت نیز قراردادی با « شرکت نفت عربی» (شرکت نفت ژاپن و عربستان سعودی) امضا کرد و سهم آن امیرنشین از قرارداد ۵۷ درصد بود! شرکت یادشده در ژوییه ۱۹۵۹ آغاز به کار کرد و در ژانویه ۱۹۶۰ به نفت رسید و از آن پس عربستان سعودی و کویت صاحب ۱۰ درصد سهام متعارف شرکت شدند. شرکت نفت عربی یک منبع نفت مستقل در اختیار دولت ژاپن قرار داد که در اواسط دهه ۱۹۶۰، ۱۵ درصد نفت مورد نیاز کشور را تامین می کرد. در اواخر دهه ۱۹۵۰، شرکت ایندیانا بر آن بود که وارد جریان گسترش طلبی شرکت های آمریکایی شود، توافق اصولی فوری در سال ۱۹۵۸میان ایران و ایندیانا بر مبنای مشارکت ۷۵ - ۲۵ ماتئی به عمل آمد و برخلاف موسسه ملی هیدروکربن ایتالیا، ایندیانا موفق به کشف مقدار زیادی نفت شد که آغاز آن درآب های جزیره خارک در خلیج فارس بود. آن چاه اول به منظور خوشامد شاه، « داریوش» نامیده شد. در آن سوی میدان، سرتاسر خاورمیانه به ناسیونالیسم ناصری دچار شده بود. پیوستن سوریه به مصر و تشکیل جمهوری متحد عربی، سبب قدرت یافتن بیش از پیش اعراب شد، زیرا یکی از آن دو، کانال سوئز را در اختیار داشت و از دیگری لوله های انتقال نفت عربستان و عراق می گذشت و ناصر می توانست به تنهایی حمل ونقل نفت را تهدید یا حتی راه بخش عمده ای از آن را مسدود کند. برای مقابله با آنچه سفیر بریتانیا، « گلوگاه» می نامید، مذاکره برای کشیدن فوری خط لوله عراق به خلیج فارس و ایجاد یک پایانه در فاو، دهانه خلیج فارس، آغاز شد، ولی در این زمان بود که در عراق کودتایی رخ داد و خانواده سلطنتی اعدام شدند. دولت جدید عراق بی درنگ خواهان بازنگری گسترده در امتیاز شرکت نفت عراق شد. متخصصان نفت عرب در نشستی در مصر در بهار سال ۱۹۵۷، نمایندگان پیشنهاد کردند که یک پالایشگاه داخلی و یک ناوگان نفتکش عربی ایجاد و یک لوله انتقال نفت عربی به مدیترانه کشیده شود. همچنین درباره ایجاد یک « کنسرسیوم بین المللی عربی» تأکید می شد. وضعیت به گونه ای شد که «عبدالله طریقی» از عربستان اظهار داشت: « نفت برنده ترین اسلحه اعراب است»، ولی این مذاکرات ناقص و ناتمام ماند تا زمانی که سایر تولیدکنندگان عمده به ویژه ایران و ونزوئلا به آن پیوستند و کسی که سبب ایجاد این کنسرسیوم شد، یک ونزوئلایی به نام «خوان پابلو پرس آلفونسو» بود. او وزیر معادن و هیدروکربن ونزوئلا و معتقد بود که نفت برای کشورهای تولیدکننده، میراث طبیعت است و منافع آن به نسل های کنونی و آینده تعلق دارد و تصمیم های بنیادی در مورد تولید و چگونگی مصرف نفت باید در دست دولت حاکم باشد و نه شرکت ها!
در این میان محصول نفت روسیه درسال های ۱۹۵۵ و۱۹۶۰ دو برابر شد و در پایان دهه ۱۹۵۰ جای ونزوئلا را که دومین تولیدکننده نفت جهانی پس از آمریکا به شمار می آمد، گرفته بود. از سال ۱۹۵۸ صادرات روسیه افزایش یافت و یکی از عوامل عمده در بازار جهانی شد. برای مقابله با روس ها، تنها یک راه وجود داشت و آن هم کاهش قیمت ها بود. در اوایل سال ۱۹۵۹، شرکت نفت بریتانیا قیمت هر بشکه نفت را ۱۸ سنت کاهش داد که سبب خشم «پرس آلفونسو» و «عبدالله طریقی» شد. وانگهی مدت مدیدی طول نکشید تا مذاکراتی سری میان پرس آلفونسو ، عبدالله طریقی و نمایندگانی از ایران، کویت و عراق در قاهره انجام شد و حاصل این مذاکرات، موافقت میان این کشورها بود تا آنان «کمیسیون مشورتی نفت» را تشکیل دهند که از ساختارِ قیمت دفاع کند و شرکت های ملی نفت را پایه گذاری کند. درهمین حال که به دولت ها توصیه می کرد اصل پنجاه– پنجاه را لغو کنند و مبنای تقسیم سود را دست کم ۶۰-۴۰ به نفع خود قرار دهند و این گونه شد که بعدها «سازمان کشورهای صادرکننده نفت– اوپک» از بطن این موافقت نامه متولد شد تا مهره ای تعیین کننده در میزان صادرات و قیمت نفت شود.

مقدمه :    5
فصل اول : انرژی  فسیلی    7
فیل ها- تاریخچه صنعت نفت    8
خیز مصرف نفت    12
چشم انداز بین المللی انرژی    16
کارایی انرژی    23
مصرف انرژی در ایران    26
اهمیت تنوع در منابع انرژی.    28
راهى نو، پیش روى انرژى‌هاى نو    38
موانع توسعه انرژی‌های نو در ایران    41
فقط 5 درصد از انرژی کشور از طریق انرژی های نو تامین می شود    42
وام های کم بهره حضور بخش خصوصی در انرژی های نو را گسترش می دهد .    43
امکان تدوین گزینه اختیاری تعرفه سبز برای مشترکان    44
رفع مشکلات خرید برق انرژی های نو    45
انرژیهای نوین تجدید پذیر    46
چشم انداز مضاعف  از موارد اقتصادی    54
بررسی نظرات تحلیلگران انرژیهای تجدید پذیر با حضور مدیر عامل سازمان انرژیهای نو ایران (مهندس آرمودلی)    60
چشم‌انداز انرژیهای‌ تجدیدپذیر در سطوح‌ ملی‌ و جهانی‌    62
بی نیازی به انرژی های نو یک توهم است    67
آیا تولید انرژیهای‌ نو واقعا گران ‌است‌؟    68
فصل دوم:انرژی هسته ای    73
انرژی هسته ای :تیغ دو دم    74
انرژی  هسته ای    79
کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته ای    79
برق هسته ای    81
دیدگاههای اقتصادی و زیست محیطی برق هسته ای    83
دیدگاه زیست محیطی استفاده از برق هسته ای    85
دیدگاه اقتصادی استفاده از انرژی هسته ای    88
چرا جهان فردا به انرژی هسته‌ای نیاز دارد؟    93
بیوسفر(موجودات کره زمین) در خطر    93
واقع‌نگری درباره انرژی پاکیزه    96
ضرورت استفاده از نیروی هسته‌ای    96
انرژی هسته‌ای امروز    97
سیاست‌های قدرتمند هسته‌ای    97
واقعیات مربوط به تشعشع    98
چرنوبیل: از شایعه تا واقعیت    98
سابقه درخشان نیروی هسته‌ای    99
پسمانهای هسته‌ای: نگهداری امن در برابر پراکندگی فاجعه‌بار    100
مدیریت پسمان هسته‌ای    101
مراقبت‌هایی در برابر تسلیحات    102
امنیت نیروگاه‌های هسته‌ای    102
قابلیت رقابت نیروی هسته‌ای    102
آینده هسته‌ای فراگیر    103
کاربرد پزشکی    103
نیروی هسته‌ای و توسعه پایدار    104
یک بحران که نیازمند هدایت و حل شدن است    104
انجمن جهانی هسته‌ایWNA))    105
ایران و نیاز به برق هسته ای    106
تشریح انرژی هسته ای ایران در حال حاضر    108
فصل سوم:انرژی خورشیدی    114
از صنعت برق چه میدانیم:    115
تعریف انرژی خورشیدی    118
سیستمهای خورشیدی    119
سیستمهای حرارتی و برودتی خورشیدی    119
فن آوریهای جدید    119
سیستمهای فتوولتائیک    119
سیستم های آبگرم خورشیدی    120
سیستمهای خوراک پز خورشیدی    120
سیستمهای خشک کن خورشیدی    121
سیستمهای تولید فضای سبز ( گلخانه ها)    122
برجهای نیرو و نیروگاههای خورشیدی    122
تولید برق بدون مصرف سوخت    123
سیستمهای تهیه آب شیرین خورشیدی و دستگاه های تقطیر    124
گرمایش و سرمایش ساختمانها ( خانه های خورشیدی )    125
انرژی خورشیدی    127
اطلس تابش نور خورشید در کشور ایران.    132
فتوولتائیک چیست؟    132
وضعیت فن آوری.    134
مزایای انرژی خورشیدی از دیدگاه کلی    138
گفتگو با دکتر یعقوبی:    139
گفتگو با دکتر بهادری نژاد    142
گفتگو با دکتر کعبی نژاد    144
ساخت سلولهای پلاستیکی و بادوام و ارزان توسط دانشمندان دانمارک    146
چین به دنبال پیشروشدن در زمینه مصرف انرژی جایگزین در پنج سال آینده است    147
استفاده از انرژی خورشیدی در جوامع روستایی و عشایری.    148
فصل چهار:انرژی آب    152
مفاهیم    153
تعریف انرژی برق و آبی    154
استفاده از انرژیهای آبی نیاز امروز و فردای بشر.    156
تلاش برای تولید انرژی سبز    158
ایران سومین کشور سدساز دنیا    161
نیروگاه آبی و اثرات زیست‌محیطی آن    168
احداث و بهره برداری نیروگاههای برق-آبی کوچک    179
مرحله بهره برداری    182
فصل پنجم :انرژی باد    183
مقدمه    184
کاربرد انرژی باد    184
استفاده از انرژی باد در آغاز هزاره سوم    185
نیروی باد به عنوان یک منبع جدید تامین برق با سریعترین رشد در سطح جهان    186
طراحی میادین بادخیز    188
انرژی بادی از دیدگاه اقتصادی    192
تکنولوژی توربینهای باد    207
توربین‌های بادی جدید ۸۰ درصد بیشتر از نوع معمولی آن انرژی تولید می کنند    217
افزایش طرفداران تولید برق بادی    218
انرژی بادی" راه حل مشکل کمبود انرژی    224
تولید برق از منابع انرژی سبز در آلمان 13 درصد افزایش یافت    226
آلمان و حداکثر استفاده از انرژی باد    227
خانه های انگلیس برق خود را از باد می گیرند.    228
احداث بزرگترین مزرعه توربین بادی در شمال اروپا    229
کانادا و احداث یک نیروگاه بادی ۳۰ مگاواتی    230
چین و احداث اولین نیروگاه بادی برون ساحلی    230
تایوان استفاده از انرژی باد را توسعه می دهد    231
نقشه سرعت و جهت وزش جریانهای باد در کره زمین ترسیم شد    231
برسی استفاده از انرژی باد خاور میانه:مزرعه های بادی محل برداشت انرژی    233
ایران و استفاده از انرژی باد    235
مناطق باد خیزدر ایران    237
فصل ششم:انرژی زمین گرمایی    241
آشنایی‌ با انرژی‌ زمین‌ گرمایی‌    242
تاریخچه تولید انرژی برق از انرژی زمین گرمایی    248
مقایسه انرژی زمین گرمایی با آب    249
دیدگاه اقتصادی انرژی زمین گرمایی    250
دیدگاه زیست محیطی انرژی زمین گرمایی    251
امکان استفاده از انرژی زمین گرمایی در پنج منطقه ایران    259
شواهد وجود منابع زمین گرمایی در ایران  چیست؟    259
نقشه پراکندگی مناطق مستعد انرژی زمین گرمایی در ایران.    262
فصل هفتم:انرژی بیوگاز    266
تعریف    267
بیوگاز، انرژی از یاد رفته    267
بیودیزل چیست؟    272
سوخت هیدروژن    274
تحقیق و توسعه    275
اطلس انرژیهای قابل تولید از روش بیوماس    276
فصل هشتم:انرژی پیل سوختی    277
دلایل استفاده از پیل سوختی    278
مزایای پیل سوختی نسبت به سایر سیستم های برق معمولی موجود    279
کاربردهای پیل سوختی    280
اصول کارکرد و انواع پیلهای سوختی    280
برخی چشم‌اندازهای کاربرد تکنولوژی پیلهای سوختی    282
تامین مواد اولیه مهمترین مشکل تولید پیلهای سوختی در داخل کشور    283
دو مثال از به کارگیری فناوری پیل سوختی در جهان    285