17 ص
امریکا و بحران اقتصادی ایران در دوره نخست‌وزیری دکتر مصدق
امیدهای مصدق به مساعدت دولت امریکا برای مواجهه با مشکلاتی که پدرخوانده آن کشور، یعنی انگلستان، برای ایران به‌وجود آورده بود، او را با شرایط دشواری مواجه نمود. مصدق گمان می‌کرد امریکاییها از ترس سلطه کمونیسم بر ایران، حمایت از او را بر مناسبات دوستانه با انگلیس ترجیح خواهند داد اما هم خطر کمونیسم در ایران بدان‌حد که مصدق درباره آن غلو می‌کرد نبود و هم اهمیت استراتژیک هم‌پیمانی با انگلیس برای امریکا، کمتر از اهمیت خطر شیوع کمونیسم در ایران به‌نظر نمی‌رسید.
به‌هرحال شکست مصدق در کسب مساعدت امریکا، برای آن کشور نیز یک شکست بی‌سروصدا و مزمن به همراه داشت و آن این‌که اعتماد و محبتی که ایالات‌متحده توانست به پشتوانه سیاست عدم مداخله در امور کشورها و نیز برخی حمایتها از ایران در برابر شوروی، در دل ایرانیان برای خود ایجاد کند، دیگر از بین رفت.
روابط ایران و امریکا در دوران نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق به‌شدت تحت‌تاثیر مناقشه نفتی ایران و انگلیس بود اما به‌نظر می‌رسد تحلیل نادرست دکتر مصدق از جایگاه ایران در سیاست خارجی امریکا در دوران جنگ سرد و ناتوانی از درک روابط عمیق امریکا و انگلستان، موجب شد وی در سالهای 1330ــ1332 برای مقابله با مشکلات سیاسی و اقتصادی ایران، بیش‌ازاندازه به امریکا خوش‌بین باشد. روش مصدق برای جلب توجه امریکاییها و فاصله‌انداختن میان امریکا و انگلیس، نه‌تنها مفید نبود بلکه زیانهای غیرقابل جبرانی را در پی داشت. به‌نظر می‌رسد دکتر مصدق به حمایت اقتصادی امریکا بیش از حمایت سیاسی آن دل بسته بود و تصور می‌کرد به پشتوانه کمکهای امریکا خواهد توانست سرانجام بر مشکلات اقتصادی ناشی از کاهش درآمدهای نفتی فائق آید. این مقاله می‌کوشد رفتار امریکا در برابر تقاضاهای اقتصادی دکتر مصدق را ارزیابی کند.
امریکا و بحران اقتصادی ایران در دوره نخست‌وزیری دکتر مصدق