نوجوانان و رسانه های تصویری
(استفاده و بهره مندی نوجوانان از رسانه های تصویری)
130 صفحه در قالب word
مقدمه:
قرن بیستم، قرن اختراع پدیده‌های شگفت‌انگیز بشری است و بدون شک یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های این عصر نوظهور صنعت سینما و به دنبال آن تلویزیون است.
پرده سینما به تصاویر جان بخشید و تلویزیون این تصاویر متحرک را به اعماق اجتماع و کانونهای خانوادگی انتقال داد. جاذبه دیگر تلویزیون آنچنان بود که جعبه اسرار آمیز و جادویی لقبش داده‌اند و با گذشت زمان این جعبه جادویی همه مرزها را پشت سر نهاد و سراسر جهان را تسخیر کرد به گونه‌ای که امروزه در اقصی نقاط عالم کمتر جایی را می‌توان یافت که مردم از چشم دوختن به صفحه تلویزیون لذت نبرند و ساعاتی از زندگی خود را با دیدن برنامه‌ها سپری نکنند. نفوذ تلویزیون در دنیای کنونی امری بدیهی است و نقش آن در آموزش، هدایت، جهت‌دهی و قالب‌سازی افکار عمومی جامعه انکار‌ناپذیر است، به همین دلیل تلویزیون به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در نفوذ «افکار عمومی» مورد استفاده قرار می‌گیرد. تأثیر رسانه‌های صوتی- تصویری، بویژه تلویزیون، بر افراد می‌تواند مثبت یا منفی باشد. نوع تأثیر این رسانه‌ها به نوع برنامه‌ای که از آنها پخش می‌شود و به طبیعت افرادی که در معرض آنها قرار دارند بستگی دارد. اگر محتوای ارائه شده مفید باشد، تأثیر نیکویی بر افراد می‌گذارد و اگر محتوای آن مضر باشد، تأثیر سوئی بر رفتارها، نگرشها،ارزشها، باورها و شخصیت او بر جای خواهد گذاشت. همینطور، در مورد نگرشها و آگاهی‌ها و ارزشهای دینی که تلویزیون در قالب برنامه‌های مختلف، از جمله پخش به صورت فیلم‌ها و سریالها نمایش می‌دهد و از این طریق اثرات زیادی را بر روی افکار عمومی خصوصاً نسل جوان می‌گذارند، یعنی اگر نگرشها و آگاهی‌ها و ارزشهایی که تلویزیون ارائه می‌کند با نگرشها، رفتارها، آگاهی‌ها و ارزشهای مطلوب دینی جامعه سازگار باشد این برنامه‌ها نیز تأثیر مثبتی بر ارزشهای دینی افراد خواهند داشت اما اگر مغایر با نگرشها و آگاهی‌ها و ارزشهای مطلوب دینی جامعه باشند، تأثیری منفی بر جای خواهند گذاشت. تلویزیون به دلیل گسترة وسیعی که دارد و به دلیل اینکه به آسانی در دسترس همه است، بیش از رسانه‌های صوتی و تصویری دیگر در این مورد تأثیرگذار است. (داوودی، 1384، 116و112). بنابراین رسانه‌های جمعی بویژه تلویزیون نقش مهمی خواه مثبت یا منفی در درونی‌کردن ارزشهای دینی افراد خصوصاً نسل جوان دارد. با این وجود و با توجه به تلاشهای صورت گرفته در این راستا، هنوز هم جوانان ما نتوانسته‌اند هنجارهای دینی - مذهبی را برای خود درونی سازند، واقعاً چرا ؟!
با توجه به مطالب بیان شده محقق در سدد برآمده تا با نگارش تحقیق حاضر با عنوان: تأثیر سریالهای تلویزیونی ماه رمضان بر بالا رفتن ارزشهای دینی در جامعه، بین دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهرستان دزفول در سال 87-1386، گامی هر چند کوچک در راستای علت‌یابی و حل این مسئله بردارد. تحقیق حاضر شامل چهار فصل است:
فصل اول که مقدمات و کلیات است به عناوینی چون: اهمیت موضوع؛ که در بالا بیان گردیده، طرح مسئله؛ در مورد اینکه: چرا امروزه با توجه به گسترش ابعاد دینی در جامعه و بسط هنجارهای مذهبی، جوانان ما نتوانسته‌اند در زندگی خود هنجارهای دینی - مذهبی را درونی کنند؟، سؤال طرح می‌کند. هدف پژوهش؛ که شناخت ابعاد دینی و هنجارهای مذهبی در جامعه را در نظر می‌گیرد و ارائه راهکارهایی برای گسترش و تفهیم هنجارهای عقلانی- دینی و ارائه پیشنهاداتی برای انسجام و بهتر درونی‌شدن و عملی‌کردن هنجارهای مذهبی در میان جوانان را الزامی می‌داند. بیان ابعاد پژوهش؛ نیز در دو بعد اجتماعی و فرهنگی ذکر گردیده و آنها را از جوانب مختلف توضیح داده و متغیرها را نیز بیان نموده. فرضیه یا سؤالات پژوهشی؛ که اثر عواملی چون آداب و رسوم فرهنگی، نحوة جامعه‌پذیری فرد، روابط متقابل اجتماعی افراد نسبت به هم، عضویت در نهادها و گروههای مذهبی، افزایش روابط خانوادگی، را بر روی رشد هویت دینی (مذهبی) افراد بیان می‌کند و بر این اساس در فصل چهارم تحقیق به سنجش این اثرات می‌پردازد که به رد یا تأیید فرضیه می‌انجامد. تحلیل تئوریک؛ هم اندیشه‌های جامعه‌شناس مرتبط با موضوع تحقیق یعنی پارسونز را مورد بحث قرار می‌دهد. به نظر پارسونز افراد در نتیجة یک فراگرد موفق اجتماعی هنجارها و ارزشهای یک فرهنگ را ملکة ذهنشان می‌سازند. وقتی هنجارها و ارزشها اینگونه شدند او دیگر دربارة درستی یا نادرستی، شایستگی یا ناشایستگی هنجارها و ارزشها تردیدی روا نمی‌دارند ، در این صورت شخص به خودی خود از هنجارها پیروی می‌کند و بر اثر درون ذهنی‌شدن آنها به رفتار اجتماعی خود ادامه می‌دهد. به نظر وی در جامعه اسلوبهای گوناگون و متنوعی وجود دارد. اسلوبهای جدید که وارد جامعه می‌شوند پس از مدتی به صورت اسلوبهای قدیمی درونی می‌شوند و در جامعه باقی می‌مانند. رسانه‌های ارتباط جمعی خصوصاً تلویزیون، یکی از وسایلی است که در درونی‌کردن ارزشهای موجود در جامعه در بین افراد نقش مهمی دارد. تلویزیون به عنوان وسیله‌ای اطلاع‌دهنده و مورد توجه عموم افراد جامعه قطعاً با راههای جدیدی که در رابطه با دادن اطلاعات دارد می‌تواند بیشترین تأثیر را در مورد بهتر درونی‌شدن ارزشها و هنجارها عهده‌دار گردد. پیشینة تحقیق؛ در این قسمت ابتدا نقش تلویزیون در فرهنگ عامه و بعد از آن نقش فیلم‌ها و سریالها در فرهنگ عامه و در پایان با آوردن یک نمونه عینی از این فیلم‌ها و سریالها یعنی پدیدة اوشینیسم در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد. درآخر این فصل اصطلاحات و مفاهیم ، با در اختیار داشتن منابع مختلف تعریف شده و محدودة مطالعاتی( قلمرو زمانی و مکانی) نیز ذکر گردید.
در فصل دوم با عنوان ادبیات موضوعی (مرور متون مطالعاتی) ، با استفاده از چندین مقاله، نقش دین در ساخت فرهنگ، فصل مشترک رسانه- فرهنگ و دین، فن‌آوری و نظریه سه وجهی رسانه، دریافت معنای دین از تلویزیون، رسانه‌ها و شکلگیری حوزه‌های عمومی دین، تلویزیون دینی مناسک جبران‌گرا در نمایش بزرگتر اجتماعی ، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند.
روش تحقیق، فصل سوم پژوهش حاضر را در بر می‌گیرد. در اینجا بیان می‌شود که نوع روش تحقیق پیمایشی است و از طریق تکنیک پرسشنامه اطلاعات جمع‌آوری می‌شود، سپس جامعه آماری مورد نظر می‌باشد که شامل کل دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان دزفول که 6571 نفر هستند. از شیوة نمونه‌گیری که به صورت تصادفی ساده و با حجم نمونه 125 نفر استفاده شده است. با استفاده از روش آماری x2 (کی‌دو) به تجزیه و تحلیل اطلاعات، شرح داده شده است و در پایان نیز چگونگی ارائه نتایج بیان گردیده است.
فصل چهارم که همان جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. با توجه به داده‌های بدست آمده، جداول آماری را با فراوانی و درصد‌گیری و در نتیجه با روش x2 (کی‌دو) و با استفاده از جدول و رسم نمودار میله‌ای به سنجش فرضیه‌ها پرداخته شده است که در این مرحله رد یا تأیید شدن فرضیات مشخص می‌شود. پایان این فصل نتیجه‌گیری و ذکر محدودیتها و ارائه پیشنهادات می‌باشد که از داده‌های بدست آمده و تحلیل تئوریک جهت تبیین رد یا اثبات فرضیه‌ها استفاده شده است.
می‌توان گفت که: با توجه به تلاشهای صورت گرفته از سوی رسانه‌های جمعی بویژه تلویزیون، جامعه در راستای درونی‌کردن ارزشهای دینی، به سمت هر چه بهتر و بیشتر درونی‌شدن ارزشها حرکت کرده و در این امر تا حدودی موفق بوده است. در پایان از خوانندگان محترم این تحقیق به خاطر نقایص و کاستیهای آن پوزش می‌طلبم و امیدوارم که به یاری خداوند متعال بتوانم در اثرات بعدی نقایص موجود را رفع نمایم.
فصل اول:
مقدمات و کلیات
اهمیت و ضرورت طرح پژوهش(طرح مسئله):
در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی - روزنامه، رادیو، تلویزیون و سینما – با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی بر عهده گرفته‌اند، به همین دلیل است که عصر کنونی زندگی انسان را عصر ارتباطات نام گذاشته‌اند.
(معتمد نژاد، 1365، 1).
وسایل ارتباط جمعی به معنای آن دسته از وسایلی هستند که در تمدنهای جدید به وجود آمده و ویژگی اصلی آنها قدرت و شعاع عمل گسترده‌شان است. اصطلاح ارتباط جمعی مشخص کننده آن نوع ارتباطی است که هدفش برقراری رابطه با یک مخاطب یا گروه کوچک نمی‌باشد بلکه جمع را در نظر دارد. (کازنو، 1365، 21). وسایل ارتباط جمعی گذشته از گسترش روز به روز و تنوع آنها و کمک به نهادهای دیگر، در جهان امروز کارکرد‌های متفاوتی هم به دنبال دارد، از جمله کارکرد‌های آنها: کارکرد آموزشی، اجتماعی، فرهنگی، تفریحی، مسئولیت‌پذیری، خودآگاهی، تفکر‌خلاق و تفکر انتقادی و جامعه‌پذیری و... . یکی از کارکرد‌های خاص وسایل ارتباط جمعی، جامعه‌پذیر کردن افراد است و از این طریق باعث درونی‌شدن ارزشها و هنجارها می‌شود و جامعه را به سوی یک تعادل هدایت می‌کند. (هنجارها به باید‌ها و نباید‌هایی می‌گوییم که به رفتار افراد جهت می‌دهند. بعضی از این هنجارها بر اساس دستورات دینی است که به آن هنجارهای دینی گویند.).
تلویزیون یکی از وسایل ارتباط جمعی است که دارای ابعاد گوناگونی می‌باشد و شامل ابعاد و برنامه‌های: سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، برنامه‌های مستند، فیلم‌های سینمایی و سریالها می‌باشد.
سریالها هم خود ابعاد گوناگونی دارند. سریالها با محتوا و مضامین مختلفی ساخته می‌شوند، با موضوعات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، اعتقادی و دینی و... .
از میان سریالها، سریالهای مذهبی- دینی بهتر می‌توانند روی گسترش ابعاد دینی در جامعه و بسط هنجارهای مذهبی در زندگی به افراد کمک کند و باعث درونی‌شدن هنجارها و ارزشها شود. با توجه به اینکه سریالها امروزه در قالبهای بهتر و قابل قبول‌تری ساخته می‌شوند و نظر به اینکه وسایل ارتباط جمعی تأثیر زیادی روی افراد دارند و با توجه به اینکه از میان وسایل ارتباط جمعی تلویزیون در دنیای امروز طرفداران زیادی از همة قشر‌ها چه پیر و چه جوان و خردسال را به خود جلب کرده و باز با توجه به اینکه از میان برنامه‌های تلویزیونی سریالها نسبت به برنامه‌های دیگر طرفداران خاص خود را پیدا کرده، به این دلیل که افراد خانواده موقع تماشای سریالها دور هم جمع می‌شوند و از یک منبع واحد اطلاع و آگاهی دریافت می‌کنند و تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند و باعث درونی شدن هنجارها و ارزشها می‌شود، این مسئله طرح می‌شود که: چرا امروزه با توجه به گسترش ابعاد دینی در جامعه و بسط هنجارها و ارزشهای مذهبی جوانان ما نتوانسته‌اند در زندگی خود هنجارهای دینی - مذهبی را درونی کنند؟
در اینجا چند پرسش اساسی مطرح می‌شود که شاید بتوان با پاسخگویی به آنها جواب این مسئله برایمان روشن شود.
1- آیا اعتقادات سنتی و عدم تغییر و نوآوری در جوانان باعث شده که هنجارهای دینی درونی نشوند؟
2- آیا یکی از دلایل درونی نشدن هنجارهای مذهبی(دینی) می تواند عدم مبادلة اندیشه‌ها، احساسات، بحث و گفت و شنود عقلانی دربارة مسائل دینی باشد؟
3- آیا یکی از دلایل می‌تواند این باشد که هر چه جلوتر می‌رویم افراد و خصوصاً جوانان برای قبول و درک(پذیرش) مسائل دینی- مذهبی نیاز به دلایل و استدلالهای قابل قبول و محکم‌تری دارند؟
4- آیا بودن مسائل دینی - مذهبی در چارچوبهای مشخص و تکراری و فقدان علاقه جوانان به این چارچوبها می‌تواند باعث عدم درونی‌شدن هنجارهای مذهبی- دینی باشد؟
در طول تحقیق پژوهشگر در نظر دارد به پرسشهای فوق با در نظر گرفتن مراحل تحقیق و پژوهش پاسخهای مناسبی را پیدا نموده تا شاید بتواند دلایل عدم درونی‌شدن هنجارهای دینی- مذهبی را کشف کند.
ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است
متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
نوجوانان و رسانه های تصویری (استفاده و بهره مندی نوجوانان از رسانه های تصویری)