جغرافیای طبیعی و اوضاع اقلیمی
موقعیت جغرافیایی
ایالات متحده مکزیک در آمریکای مرکزی واقع و از شما به ایالات آمریکا، جنوب به گواتمالا و بلیز و از شرق به خلیج مکزیک و دریای کارائیب و از طرف غرب به اقیانوس کبیر و خلیج کالیفرنیا محدود میشود. این کشور از نظر مساحت مرتبه سوم را در بین کشورهای آمریکای لاتین داراست و وسعت آن بالغ بر 1958201 کیلومتر میباشد که 1908691 کیلومتر مربع خاک و 49510 کیلومتر مربع را آب تشکیل میدهد.
آبهای داخلی
کشور مکزیک، رودخانههای مهم کم دارد. بادهای مرطوب شمال شرقی و نیز طوفانهای استوایی شدید موجب کثرت مقدار آب قسمتهای خارجی سراشیبی سلسلهی گوهای سیرامادرا شده و سیلابها از میان درههای تنگ به طرف اقیانوس آرام یا خلیج مکزیک جریان مییابند.
مهترین رودخانهی فلات مرکزی و قمست صحرا مانند منطقهی کالیفرنیای سفلی معروف به ریوکونچوز به سمت شمال یعنی ناحیه روگراند جریان یافته و قسمتی از مرز مشترک مکزیک با آمریکای شمالی را تشکیل داده و به خلیج مکزیک میریزد، شبکهی رودخانههای گریکولاراوزامانیستو و پاپالون قریب به 40% از مجموع آب
رودخانههای مکزیک را تشکیل میدهد. این رودخانهها از دشتهای رسوبی میگذرد و به علت کافی نبودن زهکشی، باتلاقهایی را ایجاد میکند. 15% دیگر آب رودخانههای مکزیک درههای مناطق جنوبی و 8% از آب رودخانه ها را در قسمت شمال غربی درههای ربوکلورادو را مشروب میکند.
عوارض طبیعی
کشور مکزیک از نظر جغرافیایی و اقلیمی به منزلهی پلی میان آمریکای شمالی و منطقهی حاره است در شمال آب و هوای مناطق استوایی را دارد. منطقه وسیع کشاورزی مکزیک از شمال به جنوب بین دو رشته کوه سیرامادرا غربی و رشته کوههای شرقی آن کشور قرار گرفته است این تنوع اقلیم از عواملی است که موجبات جلب جهانگرد را به کشور مکزیک فراهم آورده است مناطق خلیجی معروف به وراکوروزا و تامپیکو در خلیج مکزیک و نیز مانزانیلو و اکاپولکو در کنار اقیانوس آرام بسیار وسیع بوده و دارای سواحل پهناور میباشد و سواحل آکاپولکو بخصوص محبوب جهانگردان دنیاست.
آب و هوا
کشور مکزیک تقریبا“ به وسیلهی مدار رأسالسرطان به دو قسمت تقسیم و به همین جهت جبههای هوایی میتواند در مناطق شمالی، شرقی و مرکزی این کشور رخنه کند وجود این عامل باعث برودت هوا و وزش باد و بارانهای شدیدی میگردد. قسمت شمالی مکزیک بخشی از کمربند کویری نیمکره بوده و اقلیم آن با داشتن گردبادهای شدید مشخص است
چون مکزیک به وسیلهی اقیانوس آرام از یک طرف و خلیج مکزیک و دریا کارائیب از سوی دیگر محصور گردیده، لذا قسمت عمدهای از آن قملرو دستخوش بادهای مرطوب است که از ماه می تا اوت از شرق به جانب غرب میوزد و نیز جریانات هوایی شدید استوایی که بین ماههای اوت تا اکتبر در هر دو منطقه دریایی بوجود میآید.
ایالات و بنادر مهم
ایالت
1- فدرال
ایالت فدرال در داخل ایالت مکزیکو و در ارتفاع 10000 پا از سطح دریا واقع و یکی از پر جمعیت ترین ایالتهای جهان به شمار میرود. این ایالت، مرکز سیاسی، تجاری، فرهنگی و صنعتی بوده و کلیه وزارتخانهها و ارگانهای مهم دولتی را در خود جای داده است.
مزکز ایالت، مکزیکوسیتی، وسعت آن 1479 کیلومتر مربع و بالغ بر 19947000 نفر جمعیت دارد ایالت فدرال در 27% تولید ناخالص ملی G.N.P کشور سهیم میباشد.
2-ایالت کالیفرنیای سفلی
ویژگی عمده این ایالت، وضعیت و ساختار اقتصادی آن است که با توجه به نزدیکی به آمریکا به گونهای است که میتواند از لحاظ کیفیت و قیمت توان رقابت با تولیدات آمریکایی را داشته باشد. این ایالت همچنین یکی از مراکز توریستی مکزیک به شمار
میرود. مرکز ایالت را مکزیکالی و مهمترین بندر آن را اسنتادا تشکیل میدهد. ایالت مذکور با 69921 کیلومتر مربع مساحت و 1657927 میلیون نفر جمعیت در 2% تولید ناخالص ملی مکزیک سهیم میباشد.
3-ایالت خالیسکو
ایالت خالیسکو از توسعهی صنعتی در کلیه فعالیتها و زمینههای اقتصادی برخوردار میباشد. در حال حاضر یکی از مراکز اصلی تولید مواد غذایی مکزیک به شمار میرود، به دلیل برخورداری از منابع آبی مهم، کشاورزی مهمترین فعالیت مردم این ایالت را تشکیل داده و با توجه به ساحلی بودن، ماهیگیری در این ایالت نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. بندر پورتووالارتا مهمترین بندر ایالت محسوب میشود. 20813 کیلومتر وسعت 5278987 میلیون نفر جمعیت داشته و 6% از تولید ناخالص کشور را به خود اختصاص داده است. مرکز این ایالت گوادلاجارا میباشد.
4-ایالت مکزیکو
این ایالت بعد از ایالت فدرال، بیشترین سهم در تولید ناخالص کشور را به خود اختصاص داده و دارای معادن مهم نقره، طلا، روی و سایر معادن غیر فلزی میباشد.
نزدیکی به بزرگترین بازار در کشور ( ایالت فدرال) سبب تنوع تولیدات صنعتی و کشاورزی در این ایالت گردیده است. مرکز ایالت مکزیکو تولوکا است و وسعت آن 1157111 نفر و در 10% از تولید ناخالص ملی سهیم میباشد.
5-ایالت وراکروز
به دلیل موقعیت جغرافیایی، ایالت فوق دارای گستردگی منابع زیرزمینی، تنوع آب و هوایی و بیشترین خاک مورد بهرهبرداری جهت کشاورزی محصولاتی از قبیل نیشکر، ذرت، لوبیا، برنج و تنباکو میباشد. ماهیگیری نیز از اهمیت خاصی در این ایالت برخوردار است. بالغ بر 2600 چاه نفتی در این ایالت وجود دارد و علاوه بر آن با توجه به سابقه دیرینهی تاریخی، فولکلور و بناهای باستانی از مراکز توریستی مکزیک نیز به حساب میآید مرکز ایالت جالاپا وسعت آن 71699 کیلومتر مربع، جمعیت آن 6798109 میلیون نفر بوده و 5% از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده است.
جغرافیای انسانی
جمعیت ترکیب و پراکندگی آن
مکزیک در سال 16 میلادی توسط هران کورنتس کشف و تا جنگهای استقلال 21 – 1810 تحت تسلط اسپانیا ادراه میشد جمعیت را اکثرا“ نژادهای سرخ 30%، سفید 9% و دورگهی سرخ و سفید 6% تشکیل دادهاند. 73% مردم شهر نشین بوده و پر جمعیتترین شهر آن (مکزیکوسیتی) 5/18 % از جمعیت کشور را تشکیل میدهد در رابطه با پراکندگی جمعیت باید گفت کمترین میزان جمعیت در ایالت با جاکالیفرنیا سور (4 نفر در هر کیلومتر مربع) اقامت دارند که این رقم در شهر مکزیکوسیتی به 5494 نفر در هر کیلومتر مربع افزایش مییابد ارقام فوق مربوط به کمترین و بیشترین میزان جمعیت در ایالتهای مکزیک میباشد رقم متوسط در کشور 2/41 نفر
در هر کیلومتر مربع را تشکیل میدهند. کشور مکزیک در مقایسه با شرکای عمده تجاری خود در آمریکای لاتین از تراکم جمعیت بیشتری برخوردار است. این میزان در مقایسه با کشورهایی چون ژاپن، انگلستان و آلمان تفاوت قابل ملاحظهای را نشان میدهد.
کیلومتر مربع=Km2
کشور جمعیت میلیون نفر وسعت (km2 1000) تراکمدرهر km2
مکزیک 14/81 1958 4/41
آرژانتین 32/32 2767 7/11
برزیل 37/150 8496 7/17
کانادا 52/26 9976 7/2
اسپانیا 18/39 505 6/77
ایتالیا 06/57 301 6/189
ژاپن 46/123 372 9/331
انگلستان 24/57 244 6/234
آلمان غربی 32/61 248 3/247
رشد جمعیت
یازدهمین آمارگیری تا 12 مارس 1990 حاکی از آن است که مکزیک دارای 8140922
میلیون نفر جمعیت شامل: 39878536 نفر مرد 41262386 نفر زن میباشد به این معنی که از هر 100 مرد 103 زن در این کشور زندگی میکنند.
میانگین رشد سالانه جمعیت در دهه 90 حدود 9/1 % بوده که در مقایسه با دهههای 60 و 70 و 80 کاهش قابل توجهی را نشان میدهد این امر در پی سیاستهای دولت در راستای کاهش جمعیت امکان پذیر گشته است. این آمار مبین 48 تولد بر هر 1000 نفر جمعیت در سال 1990 میباشد.
سال درصد رشد سالانه
1910 1/1
1920 5/0
1930 6/1
1940 7/1
1950 8/2
1960 1/3
1970 3/3
1980 3/3
1990 9/1
میزان مرگ و میر در مکزیک از دهه 1930 از روند رو به کاهش برخوردار بوده است
در دهه 40 و 50 میزان مرگ و میر در این کشور به کمترین حد خود از 23 نفر به 16 نفر برای هر 1000 نفر کاهش یافت. این امر در راستای اقدامات اجتماعی و اقتصادی و همچنین سرمایهگذاری در بخش بهداشت و آموزش و تأمین اجتماعی صورت پذیرفته است.
در سال 1980 میزان مرگ و میر به 5/7 نفر برای هر 1000 نفر و در سال 1990 این رقم به 4/5 کاهش یافت.
زبان و خط
زبان اسپانیولی زبان رسمی مکزیک راتشکیل میدهد. اما زبان انگلیسی نیز در این کشور رواج بسیاری دارد. خط رایج، لاتین میباشد حدود 8% مردم آن علاوه بر زبان رسمی، به زبان محلی سرخپوستان مکزیک نیز تکلّم میکنند.
جغرافیای سیاسی
اهمیت استراتژیک کشور در منطقه
مکزیک در شمال قاره آمریکا واقع، با ایالات متحده آمریکا، آمریکای مرکزی، خلیج مکزیک، دریای کارائیب و اقیانوس آرام هم مرز میباشد که این موقعیت جغرافیایی به این کشور اهمیت سوقالجیشی و استراتژیک ویژهای بخشیده است ثبات این کشور با توجه به حد فاصل بودن بین منطقه پرآشوب آمریکای مرکزی و ایالات متحده بر اهمیت استراتژیک مکزیک افزوده است.
مکزیک با مساحتی غریب به 2 میلیون کیلومتر مربع سیزدهمین کشور پهنا در جهان
و پنجمین در نیمکرهی غربی است. دارای حدود 10143 کیلومتر ساحل و 3326 کیلومتر مرز مشترک با آمریکا است. موقعیت استراتژیک این کشور، کلید اصلی رفت و آمدهای بینالمللی به این کشور و سبب غنای فرهنگی، اقتصادی و جاذبههای توریستی آن شده است.
محدوده مرزی کیلومتر
مرز شمالی 3336
مرز جنوبی 1122
گواتمالا 871
بلیز 251
عرض جغرافیایی
به دلیل موقعیت جغرافیایی، منطقه جنوب کشور در آب و هوای تراپیکال و شمال دارای هواس ساب- تراپیکال میباشد. به دلیل این موقعیت در طول سال از یکسانی هوا برخوردار است.
نفت
مکزیک به عنوان برزگترین کشور نفت خیز منطقه آمریکای مرکزی دارای منابع نفتی گستردهای است که در سال 1990، 4/70 % از منطقه دریایی، 1/23% از منطقه جنوب شرقی و 5/6% از سایر مناطق کشور نفت استخراج شده است. تلاشهایی از سوی
دولت در جهت کشف چاههای جدید نفت صورت گرفته، منابع اثبات شدهی هیدروکربن در مکزیک 65500 میلیون بشکه میباشد. ذخایر و تولیدات نفت خام مکزیک از سال 1985 تا 1990 در جدول زیر است.
موضوع 1985 1986 1987 1988 1989 1990
منابع اثبات شده میلیون بشکه 70900 70000 69000 67600 66417 65500
تولید سالانه نفت هزار بشکه 690114 886093 927333 917431 917356 930023
ارزشصادراتنفت میلیون دلار 13297 5572 7876 5854 7281 8929
توریسم
به دلیل موقعیت جغرافیایی، مکزیک یکی از مراکز مهم جذب توریسم به شمار میآید. به طوری که بعد از نفت دومین درآمد خارجی در این کشور به حساب میآید. موقعیت آب و هوایی و جغرافیایی مزایای خاصی به این کشور بخشیده که سالانه درآمد سرشاری برای مکزیک در برداشته است.
صنعت توریسم در مکزیک رشدی معادل 4/4% در تعداد توریستها و 4/7% در درآمد حاصل از این راه داشته که در مقایسه با رشد متوسط جهانی به ترتیب 4/1 % و 4/8%
رقم قابل توجهی میباشد.
در سال 1990 بالغ بر 4/6 میلیون توریست 4/3 میلیارد دلار به این کشور سود رساندهاند.
ادیان و مذاهب
براساس قانون اساسی مکزیک، آزدادی مذهب برای افراد وجود دارد امّا گروههای مذهبی از هر دین و مسلک که باشند، نمیتوانند در سیاست دخالت نموده، اداره ایالتی را بر عهده داشته و یا سرمایهای در کشور به نفع خود داشته باشند.
تفکیک دین از سیاست امری الزامی است به نحوی که رئیس جمهور نمیتواند از مقامات مذهبی باشد. مقرهای کشیشان، سمینارها و مایملک کلیسا میبایست تحت کنترل و نظارت دولت و ایالتها باشند تا رؤسای این ایالتها، آن را به اموال عمومی ایالت اختصاص دهند. بیش از 95% جمعیت مکزیک پیرو دین مسیح و کاتولیک میباشند. 3% نیز پروتستان هستند. پیروان دین یهود نیز 1% را تشکیل میدهند. طبق قانون اساسی کشیشها باید مکزیکی باشند. آنها حق ندارند، حقوق اساسی کشور را در ملاقاتهای خصوصی و یا در جلسات عمومی مورد انتقاد قرار دهند. آنها نمیتوانند رأی دهند و یا اتحّادیههایی برای اهداف سیاسی بوجود آوردند. ملاقاتهای سیاسی نیز نباید در محلهای مذهبی صورت گیرد.
مذهب حاکم در مکزیک تابع کلیسای کاتولیک رم است. امّا کلیسا براساس قانون اساسی 1917 تحت کنترل دولت است. علیالاصول، مردم مکزیک هر چند که اکثرا“
کاتولیک میباشند، لیکن مقیّد به مراعات کلیه اصول مذهب نمیباشند و امور مذهبی به چارجوب کلیساها میباشند. شمار مسلمانان بسیار محدود است و در آمارها محسوب نمیشوند. (طبق آخرین بررسیها 1000 نفر) و هیچگونه تشکیلات مذهبی ندارند.
اوضاع اجتماعی، فرهنگی و آموزشی
پس از غلبه اسپانیا بر مکزیک، بومیان سرخپوست این سرزمین با ورود فرهنگ جدید وادار به پذیرش آیین کاتولیک شدند. به نحوی که طی سه قرن تسلّط اسپانیا بر مکزیک (1521 تا 1810 ) این کشور به صورت کشوری فدرال و کاتولیک مذهب باقی ماند و در تمام این مدت نیز کلیسا به عنوان عامل استعمار در کنار اشراف و ملاکان نقش آفرینی کرد.
پس از پایان دوران استعمار اسپانیا و بروز یک رشته تحولات اجتماعی در تاریخ مکزیک «بینتوخواند» یکی از مهمترین شخصیتهای این کشور که در درستی، امانت و آزادیخواهی مشهور و نژادا“ فردی سرخپوست بود به عنوان رئیس جمهور اصلاحاتی در مکزیک به عمل آورد که در سال 1857 اصلاحات مذبور جزو قانون اساسی این کشور شد.
از جمله این اصلاحات، ممنوع کردن کلیساها از مالکیت زمین و ملک بود. وی امتیازات خصوصی را لغو کرد و آزادی آموزش و پرورش و مطبوعات را که زیر نظر کلیساها بودند اعلام داشت.
با توجه به سابقهی تاریخی این کشور، ناشی از حضور استعمار اسپانیا، فرهنگ مکزیک آمیخته ایست از فرهنگ سنتی، باقی مانده از فرهنگ نژادهای مهم از قبیل ازتک ها و مایاها و فرهنگ اسپانیا، که با توجه به غنای فرهنگی، به رغم تبلیغات و اقدامات انجام شده توسط حاکمان اسپانیایی، فرهنگ سنتی در مکزیک سنتی در مکزیک بقای خود را حفظ نموده است و همجنان در میان مردم آثار فرهنگهای سنتی که ریشهی مذهبی دارند دیده میشود.
با توجه به همجواری این کشور با آمریکا و گسترش دامنهی نفوذ رسانههای گروهی فرهنگ همسایه شمالی این کشور نیز رفته رفته در میان مردم به ویژه اقشار جوان نفوذ نموده است. رسانههای گروهی، فیلمها و موسیقیهای وارداتی در مکزیک نقش کاتالیزگر را در تغییر فرهنگ مکزیک بازی میکنند و این بزرگترین معضل فرهنگی- اجتماعی این کشور است.
مردم مکزیک از لحاظ خصوصیات اجتماعی مردمی خون گرم محسوب و پایبندی خاصی به روابط خانوادگی و تعلقات درون فامیلی دارند. سنتهای خانوادگی در کشور بسیار قوی میباشد، جوانان زود ازدواج میکنند و معمولا“ به ازدواجهای خود پایبندند و سعی میکنند با رفت و آمدهای خانوادگی بنیان خانواده را تحکیم بخشند.
سیستم و نظام آموزشی
بر طبق قانون اساسی، تدوین و پیش بینی برنامهها از وظایف مشترک در دولت فدرال و ایالتها و شهرداریها بوده و باید براساس توسعه و پرورش افراد مکزیکی در
جهت تقویت روحیه وطنپرستی و اعتقادی به وحدت مکزیک و عدالت گسترش یابد. آموزش در مؤسسات آموزش دولتی رایگان و آموزش دوران ابتدایی اجباری است.
6 سال دوران ابتدایی که از شش سالگی آغاز میشود از سال 1979 و پیشنهاد شد که این دوران به 10 سال افزایش یابد و 3 سال از دوران متوسطه به آن اضافه گردد.
سطح علمی و فرهنگی جامعه
دولت مکزیک به منظور ارتقاء سطح علمی و فرهنگی جامعه و همگانی نمودن تحصیل و تشویق و حمایت از تحقیقات در رشتههای مختلف، برنامهای تنظیم و تحت عنوان «مدرنیزه ساختن آموزش» طی سالهای 94-1989 به مرحله اجرا گذاشت.
این برنامه 3 هدف عمده ذیل را دنبال میکند.
- بالا بودن کیفیت آموزش و افزایش تأثیر آن بر جامعه.
- توسعه سیستم آموزش و افزایش تأثیر آن بر جامعه.
- قلمداد نمودن آموزش، تحقیقات علمی، تکنولوژی و توسعه تجارت به عنوان نیازهای اساسی مکزیک.
میزان باسوادها
برنامههای دولت جهت مبارزه با بیسوادی در دهه اخیر موفقیت آمیز بوده است. میزان بیسوادی در دهه 50-1940 بالغ بر 2/42% بوده که با تلاش دولت در جهت ریشه کن نمودن بیسوادی این رقم در سال 1970 به 7/23% ، در سال 1980 به 17% و در سال 1989 به 8% کاهش یافته است.
براساس آمار سال 1990، در کودکستان 9/2 میلیون نفر 4 تا 5 ساله در دوران ابتدایی 6/14 میلیون نفر، در دبیرستان ¾ میلیون نفر و در تحصیلات عالیه 2/1 میلیون نفر مشغول به تحصیل بودهاند به عدم موفقیت دولت در رفع نیازهای آموزشی، بخش خصوصی به عنوان مکمل بخش دولتی در فعالیتهای آموزشی مشارکت نمود.
مراکز فرهنگی
در مکزیک، مراکز فرهنگی متعددی به طور رسمی فعالیت دارند که از آن جمله:
- انستیتو ملی هنر( INSA ) که در کلیه رشتههای هنری بجز سینما فعال است.
- مرکز علمی فعالیتهای اجتماعی FONA PAS که در زمینهی توسعه فرهنگ ملی فعالیت مینماید.
- وزرات فرهنگ و هنر.
- مراکز فرهنگی دانشگاهها.
آثار مهم فرهنگی و تاریخی
با توجه به غنای فرهنگی و تاریخی مکریک در این کشور آثار مهم تاریخی متعددی وجود دارد که در ذیل به مهمترین آنها اشاره میشود:
- موزه ملی Anthropology واقع در پارک Chapulte pec.
- آثار باستانی Teotihuacan (شهر خدایان).
- مقبره Quetzalcah .
- اهرام Santa Cecilia میراث قوم ازتک.
- میدان بزرگ Monte Alban. 15
- کلیسا و مقبره Mitla.
- اهرام Palengue میراث قوم مایا.
- مقبره Wariors واقع در Chichen Itza.
- آثار باستانی Santa Marta Tonantzinha.
رسانههای گروهی
مطبوعات
مطبوعات منتشره در مکزیک بسیار زیاد و گسترده میباشد که مهمترین آنها:
روزنامهها:
از پر تیراژترین روزنامههای سراسری مکزیک عبارتند از:
الف) میانهروها:
1. اکسلسیور، روزنامهی صبح، مستقل در سال 1917 تأسیس گردید. این روزنامه که در ایالت فدرال منتشر میشود دارای تیراژی بالغ بر 200000 نسخه میباشد.
2. ال اونیورسال، روزنامهی صبح، مستقل و در سال 1916 تأسیس گردید. روزنامه فوق در ایالت فدرال P.F منتشر شده و دارای دیدگاههای میانهرو متمایل به چپ میباشد.
3. لاپرنسا، روزنامهی لاپرنسا، صبحها در ایالت فدرال منتشر شده، در سال 1927 تأسیس و دارای تیراژی بالغ بر 300000 نسخه میباشد.
4. نواداس، روزنامه نواداس مستقل بوده، صبحها منتشر میشود. این روزنامه که
در سال 1936 بنیان گذارده شده، روزانه تیراژی معادل 210000 نسخه داشته که این تیراژ در روزهای شنبه و یکشنبه به ترتیب 220000 و 240000 نسخه افزایش مییابد.
ب )چپگرایان
1. اونوماس اونو، روزنامه فوق، در سال 1977 تأسیس گردید. این روزنامه که دارای عقاید چپ گرایانه میباشد دارای تیراژی بیش از 90000 نسخه بوده و صبح ها منتشر میشود.
2. السولد مکزیکو، در دو نوبت صبح و بعدازظهر چاپ شده از افکار و عقاید چپ حمایت نموده و تیراژ صبح آن 90000 و عصر آن 92250 نسخه میباشد. این روزنامه در ایالت فدرال منتشر و در سال 1965 تأسیس گردید.
ج) دولتی
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 24 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله کشور مکزیک