نوع فایل: word
قابل ویرایش 180 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
چکیده:
خداوند برای هدایت انسان ها، پیامبران الهی را به سوی بشر مبعوث کرده است تا اندیشه و تفکر آنان را تحول و در رفتار و کردار افراد بشر و جوامع آنان تغییر ایجاد کند.
هدف از این گردآوری اشاره به نقش قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان است و قرآن به عنوان یک کتاب هدایت مطرح شده پس فواید و ثمرات قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان بررسی شده است و اخلاق نیکوی انسانی در آن مطرح شده است.
در این تحقیق نگرش دانش آموزان در مورد مفهوم قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان پرسش نامه ای تهیه کردیم و در اختیار 100 نفر از دانش آموزان سال دوم دبیرستان دخترانه شاهد خاندان قفلی ناحیه ی 7 مشهد قرار دادیم پس از بررسی پاسخ نامه، نتایج حاصل را به صورت جداول و نمودارهایی برای هر سئوال به صورت مجزا قرار دادیم و وقتی انحراف معیار عددی بزرگی می شود نتیجه می گیریم که داده ها پراکندگی زیادی دارند یعنی بین گزینه ها از لحاظ پاسخ پراکندگی زیادی دیده می شود و در بین بعضی پاسخ ها پراکندگی وجود دارد.
مقدمه:
«واتبعوا احسن ما انزل الیکم من ربکم . . .» «تبعیت کنید از بهترین آن چه بر شما از جانب پروردگارتان نازل شده است . . .» (سوره ی زمر- آیه ی 55)
خداوند متعال، معبود و محبوب فطری انسان هاست و طلب و حرکت به سوی این معبود، تنها از طریق اسماء حسنای او امکان پذیر است:
«والله الاسماء الحسنی فادعوده بها» «نام های نیکو از آن خداست؛ به وسیله ی آن ها خدا را بخوانید.»(سوره ی اعراف- آیه ی 180) تجلیات آسمانی خداوند، دو صورت دارند: صورت علمی و صورت عینی. خداوند به طور اتم و اکمل در صورت علمی، در«قرآن» و در صورت عینی، در«انسان کامل» تجلی کرده است و به همین سبب است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) این دو تجلی را به عنوان ما ترک خود معرفی می نمایند:
«انی قد ترکت فیکم ما إن تمسکتم به لن تضلوا بعدی ابداً، الثقلین واحد هما أکبر من الاخر و هو کتاب الله حبل ممدود من اسما الحوض» «من چیزی در میان شما به یادگار گذاشته ام که اگر به دامن آن چنگ زنید یا بدان متمسک شوید، پس از من، هیچ گاه گمراه نخواهید شد. یادگار من دو ودیعه ی نفیس و گران بها است که یکی از دیگری بزرگ تر است. یکی کتاب خداست که چون ریسمانی از آسمان تا زمین کشیده شده و دیگری خاندان من. بدانید که این دو، تا لحظه ای که درکنار حوض کوثر به من برسند، از هم جدا نخواهند شد» (مسند احمد- ج3: ص13)
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) این دو ثقل را رها ورد اتم آن چه خداوند نازل کرده است، معرفی می کنند و سپس می فرمایند: «و اعتصموا بجبل الله جمیعا و لاتفرقوا» «همگی به رشته ی دین خدا چنگ بزنید و به راه های متفرق نروید.»
(سوره ی آل عمران . . . آیه ی 103)
روایات، این حبل را ولایت و قرآن معرفی کرده اند، که انسان با اعتصام به این دو حبل می تواند در سیر تشریعی و صعودی به کمال لایق وجود خویش- که همانا معبودیت و قرب و الهی است- برسد؛ بدین ترتیب که ضمن«شناخت علمی» قرآن که لازمه ی حرکت وجودی است با حرکت در جوهر و صقع وجود خود، به مقام ولایت، شناخت عینی پیدا کند. در واقع این دو، دو روی یک سکه اند و از هم هرگز جدا نمی شوند. در نتیجه به قدری که به قرآن شناخت پیدا کنیم، انسان کامل را می شناسیم و به قدری که انسان کامل را بشناسیم، به قرآن راه می یابیم.
دستور قرآن به این است که مسلمانان، علی الخصوص شیعیان، به ظاهر قرآن بسنده نکنند و صرفاً به دنبال ابعاد مفهومی، تاریخی و شأن نزول آیات نباشند؛ بلکه به بطن قرآن- که همان مرتبه ی«احسن» آن است- برسند؛ رتبه ای که«فی کتاب مکنون لایسمه الا المطهرون» است. (سوره ی واقعه – آیات 78-79) منظور از مطهرون کسانی هستند که دل هایشان را از هر گونه پلیدی دور کرده اند.
قرآن تجلی ذات خداوند است و با توجه به آیه ی«واتبعوا احسن ما انزل الیکم» بر همگان میسور است که با سیر باطنی و عروج روحی، به این رتبه ی احسن که حقیقت مکنون قرآن- ولایت- است، برسندو با وحدت وجودی و قلبی با انسان کامل، به اشتداد روح و جان نائل آیند.
در این مجمل،درصدد شناخت قرآن و نحوه ی بهره مندی از آن هستیم،تا از این طریق بتوانیم به درگاه «ولی» راه یافته، دل را در دریای بیکران«ولایت» شست و شو دهیم و آماده ی دریافت تجلّیات بیکران الهی در مراتب گوناگون این کتاب مقدس شویم.قرآن به تناسب مراتب وجودی انسان، مراتبی دارد. از آن جا که انسان دارای مراتب چهارگانه ی ماده، خیال، عقل و عالم اله است، قرآن نیز متناسب با این مراتب، دارای چهار رتبه است:
1- کتاب یا لفظ؛ 2- کلام؛ 3- فرقان؛ 4- قرآن
قرآن، نوری برای وجود انسان و خورشیدی است که در تجلی نورش به رتبه های قرآن، فرقان، کلام و کتاب در می آید و هر فرد به نسبت رتبه ی وجود خود، از آن بهره مند می شوند. به طوری که وجود حقیقی قرآن، مربوط به عالم اله، رتبه ی فرقان آن مربوط به عالم عقل، رتبه ی کلام آن در رابطه با عالم خیال و رتبه ی کتابت آن مربوط به بعد مادی انسان است. کسی که خواهان همگانی با قرآنی است، باید بداند که آن چه از کتابت این کتاب عظیم الهی در دست اوست، در حقیقت، نازل شده ی قرآن است و با این هدف از حقیقت خود نزول کرده، که انسان ها را با خود بالا ببرد و به اصل خود برساند.
باید از«کتابت» این کتاب مقدس در بهبود زندگی ماده بهره جست، زیرا کتابت قرآن، چگونگی زندگی آدمی را در شناسنامه ی بشری ترسیم کرده است. پس از تطبیق امور مادی زندگی با این رتبه، باید با حفظ و رعایت کامل آن، در رتبه ی بعدی- یعنی«کلام» وارد شد و مفاهیم این رتبه را با وجود خویش عجین کرد، تا آرام آرام این مفاهیم در اوصاف تأثیر بگذارد و اوصاف خود، با اوصاف و اسمای حسنای الهی ذکر شده در این رتبه از قرآن تطبیق پیدا کند. در این صورت فرد به سعادت دنیایی و اخروی دست می یابد.
بیان مسئله:
بحث پیام ها و الگوهای قرآن از جمله مباحثی است که اگر به درستی تبیین شود تأثیرات قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان بلکه جوامع انسانی و بشریت خواهد گذاشت.
چون الگوپذیری و پندگرفتن از فراز و نشیب های زندگی انسان ها و تاریخ گذشتگان راه را برای یک زندگی معنوی، بانشاط، امیدزا و کم هزینه ، هموار خواهد کرد، چه آن که استفاده از پیام های قرآن و موارد عبرت آموز آن که به امت های گذشته، پیامبران و رهبران الهی باز می گردد، دانش دینی و متعاقب آن احساس مسئولیت و وظیفه شناس انسان ها چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی را افزایش داده و کارایی بیشتری را نتیجه خواهد داد.
فهرست مطالب:
فصل اول
1-1 مقدمه
2-1 بیان مسئله
3-1 اهداف تحقیق
4-1 اهمیت تحقیق
5-1 ضرورت تحقیق
6-1 سئوالات پژوهش
فرضیات پژوهش
7-1 تعریف واژگان اساسی تحقیق:
فصل دوم
1-2 مقدمه
2-2 تاریخچه ی موضوع
2-2 پیشینه نظری
4-2- پیشنه عملی (نقد کتاب)
فصل سوم
1-3 مقدمه
2-3 روش های مورد استفاده در تحقیق:
3-3 بیان فنون گردآوری اطلاعات و توضیح آنها
فصل چهارم
1-4 مقدمه
فرضیه ی 1: قرآن بهترین کتاب برای هدایت انسان هاست؟
قرآن کتابی آسمانی
دلیل عقلی آسمانی بودن قرآنی
مؤلفه های اعجاز در قرآن
ابعاد و جهات اعجاز قرآن
1- پیراستگی از اختلاف و تناقض
الف- بیان برهانی: هماهنگی در آیات قرآن در قالب یک برهان این گونه بیان می
2- اعجاز در قلمرو لفظ
وجه برون متنی
معارف بی مانند از پیامبری درس ناخوانده
دلیل نقل آسمانی بودن قرآن
دلایل تحریف ناپذیری قرآن
1- دلیل عقلی
2- دلایل نقلی
نهج البلاغه
تورات و انجیل
ویژگی های قرآن
جامعیت قرآن
یکی از معجزات قرآن، جامعیت است. قرآن می فرماید:
ابعاد جامعیت قرآن:
جامعیت و اختصار
پیوستگی مطالب قرآن
جهانی بودن قرآن
جاذبه ی قرآن
اظهار عجز در برابر بلاغت و فصاحت قرآن
آهنگ آیات قرآن
قرآن و فطرت حقیقت جویی
ارزش قرآن از نگاه حضرت علی (ع)
فرضیه ی2 : نماز در قرآن و دین اسلام و زندگی انسان ها نقش مهمی ایفا می کند.
نماز در قرآن
نقش نماز در زندگی فردی و اجتماعی انسان
بعضی از آثار نماز عبارتند از
صفات نمازگزاران
فرضیه 3 قرآن اسوه هایی برای عبرت گرفتن و هدایت انسان ها دارد
برای خود الگو پیدا کنید
الگوهای قرآنی بهترین الگو
معنای صدق و صدیق
صداقت ادریس
جلوه هایی از اخلاق ادریس
شکر گزاری
معنای شکر و شکور
آثار و برکات شکر
شکر گزاری نوح
جلوه هایی از اخلاق نوح
عفت و پاکدامنی
عفت یوسف
یوسف اسوه ی پاکدامنی و عفت
ایّوب، پیشرو صابران
جایگاه صبر و صابران در قرآن:
قرآن و نیکی به پدر و مادر
یحیی، اسوه ی نیکی به پدر و مادر
جلوه هایی از دیگر صفات برجسته ی اخلاقی یحیی
اهمیت حسن خلق در روایات
2- نمونه های قرآنی از اخلاق پیامبر
دلسوزی بسیار رهبران الهی
فرضیه 4:آن چه به نام نظام اجتماعی در قرآن واسلام بر سر زبانهاست همه ی لوازم و بایسته های یک نظام اجتماعی را داراست
نظام وتفسیر اجتماعی
قرآن کریم و نظام اجتماعی
لوازم ضروری و ارکان هر نظام عبارتند از:هدف؛طرح؛برنامه؛زمینه سازی ذهنی- فکری برای پذیرش عمومی
فرضیه 5 : قرآن در زندگی فردی و اجتماعی حتی حقوق بین الملل نقش فراوانی دارد
نقش و نفوذ قرآن در زندگی امروز ما
نقش قرآن در زندگی فردی انسان:
اخلاق پسندیده ی فردی
اخلاق ناپسند فردی
نقش قرآن در زندگی اجتماعی انسان
اخلاق پسندیده ی اجتماعی
اخلاق ناپسند اجتماعی
چگونگی برخوردهای اجتماعی از نظر قرآن و اسلام
برخورد با همسایگان
نقش قران در زندگی اجتماعی انسان
نقش قرآن در اقتصاد
رابطة دین و اقتصاد
رابطة‌اخلاق و اقتصاد
نقش قرآن در کار و تولید
مفهوم «اخلاق کار»
قرآن و تغییرات اجتماعی
فرضیه 6 : قرآن نقش مهمی در واقعه ی عاشورا ایفا کرده است.
ذکرویادخدادرقرآن
ذکرویادخدادرکربلا
امربه معروف ونهی ازمنکردرقرآن
امربه معروف ونهی ازمنکروحماسه حسینی
فرضیه 7 : قرآن یک کتاب پزشکی کامل است
درمان آب مروارید به وسیله ی آیه های قرآن بدون نیازبه عمل
فرضیه8 : استفاده از فرامین قرآن در زندگی ما تا حدودی تحقق پیدا کرده است
نتیجه جامعه آماری
فصل پنجم
1-5 مقدمه
2-5 نتیجه گیری
3-5 پیشنهادات تحقیق
4-5 مشکلات تحقیق
فهرست منابع و ماخذ
پرسش نامه
منابع و مأخذ:
قران
نهج البلاغه
انجیل
اکبری ، محمود ، صرف های قرانی ، 1385
امیری پور ، احمد ، اخلاق از دیدگاه قران و چهارده معصوم ، انتشارات راز توکل ، 1383
ایروانی ، جواد ، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قران و حدیث ، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد مقدس ، 1384
بابایی ، رضا ، قران کتاب زندگی ، انتشارات هجرت ، قم ،1378
حجازی ، سید عبدالرضا ، رسالت قران درعصر فضا ، تهران ، 1349
حسن زاده املی ، انسان ومعمای خلقت او ، انتشارات پیک توس ، مشهد ، 1385
خرمشاهی ، بهاء الدین ، قران شناخت ، انتشارات ناهید ، تهران ، 1387
خوئی ، سید ابوالقاسم ، بیان درعلوم ومسائل کلی قران ، انتشارات فرهنگ وارشاد اسلامی ، تهرا ن ، 1382
رضا پور ، جاغرق ، غلام شاه ، مقاله ، 1378 – 1379
روایتی ، فاطمه ، گامی به سوی شناخت تربیت اسلامی ، مقاله ، 1384
زاهدی ، احسان ، قران معجزه ی جاوید اسلام ، انتشارات الطیار ، قم ، 1381
سرلک ،علی ، جوانان و الگوهای قرانی ، قم ، 1387
سعیدی روشن ، محمد باقر ، علوم قران ، انتشارات باقری ، قم ، 1377
شمس الدین ، سید مهدی ، اخلاق اسلامی دربرخوردهای اجتماعی ، انتشارات شفق ، 1374
صادق رافعی ، مصطفی ، اعجاز قران وبلاغت محمد ، 1360
طباطبایی ، مرتضی ، قران دراسلام ازد دیدگاه تشیع ، انتشارات اسلامی ، 1379
غرویان ، محسن ، فلسفه اخلاق ، انتشارات دارالفکر ، قم
فرید ، مرتضی ، اخلاق از دیدگاه قران وعترت ، انتشارات فرهنگ اسلامی ، 1362
کریمی ، محمد رضا ، درمان با قران ، انتشارات گویا ، اصفهان ، 1379
کلینی ، محمد بن یعقوب ، الکافی ، انتشارات دارالکسب اسلامیه ف جلد 2
کمالی ، علی ، شناخت قران ، 1370
مجلسی ، محمد باقر ، بحارالانوار ، جلد 3 و 2 ف انتشارات الوفا بیروت ، 1404 ق
مصباح یزدی ، محمد تقی ، اموزش عقاید ، جلد 2
مصباح یزدی ، محمد تقی ، قران شناسی ، انتشارات موسسه اموزش و پژوهش امام خمینی ، 1376 ، جلد اول
مصباح یزدی ، محمد تقی ، اخلاق در قران ، جلد اول ودوم و سوم ، انتشارات صدرا ، تهران
مکارم شیرازی ، ناصر ، تفسیرنمونه ، انتشارات دارالکتب اسلامیه ، تهران
موسوی ، خلیل ، رفتار نیک وکردار نیک در قران وحدیث ،انتشارات پیک توس ، مشهد ، 1381
میر ، ایرج ، رابطه دین و سیاست ، تهران ، 1380
نصری ، عبدالله ، مبانی انسان شناسی درقران ، 1379
پایان نامه ی بررسی نقش قرآن و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی. doc