مقدمه :
همه انسان ها از توانایی های بسیاری برخوردارند و بسته به این که چقدر خود را باور دارند از این توانایی ها بهره می برند . اعتماد بنفس نسبت به هوش و ذکاوت در آینده نقش موثری دارد . در واقع اعتماد به نفس کلید و راز پنهان موفقیت در بزرگسالی به شمار می آید .
تغییرات و تحولات دنیای امروز ایجاب میکند تا انسانها بیش از گذشته به توانایی های باطنی شان تکیه کنند . ما باید نوجوانان را یاری کنیم تا هنگام یاس و ناامیدی راهنمایی را برای احترام گذاشتن به خود و مراقبت از دیگران بیابند .
امروزه بیکاری در جوامع مختلف یکی از معضلات اجتماعی است و انتظار می رود وضعیت کار در اینده از آنچه هست بحرانی تر شود. به همین دلیل تعداد معدودی از نوجوانان امروز در آینده از شغل و حرفه تمام وقت برخوردار خواهند بود.
بعلاوه مهارتها و کارهای مربوط به هر شغل و حرفه هر روز علمی تر و پیشرفته تر می شود ، در نتیجه افراد بالغ جامعه تنها در پرتو اعتماد به نفس و انعطاف پذیری می توانند این بحران ها و تحولات دایمی را تاب آورند .
ازدیاد جمعیت ، بحران اقتصادی فزاینده و کاهش منابع حیاتی روز به روز به این وضعیت ناهنجار دامن می زند و وضعیت را از آنچه هست دشوارتر می سازد . در نتیجه نوجوانان برای مقابله با چالش ها و نارسایی های فزاینده به اعتماد به نفس و انعطاف پذیری بیشتری نیاز دارند .
ما باید به نوجوانان یاد بدهیم که در انجام هر کار و پیگیری هر هدف از اصول کار پیروی کنند و بدون مطالعه و تحقیق و مشورت منطقی و اصولی به انجام کاری مبادرت نورزند .
برای نگارش این مقاله از سه منبع استفاده کرده ام . من پس از مرور و بررسی این سه منبع متقاعد شدم که چه اصول اخلاقی ، نقش عمده ای در شکل گیری اعتماد به نفس به عهده دارد.
فصولی را که ارائه می کنم می توان هنگام برخورد با چالشها و موانع ، در جهت ارتقاء اصول اخلاقی نوجوان مورد استفاده قرار داد.
فصل اول
کمک به ایجاد امنیت بیشتر در نوجوانان
علائم فشار روانی مذکور برای نوجوان می تواند فرصتی باشد که از رهگذر آن توانمندی ها و اطمینان درونی بیشتری کسب می کند . برای انجام این کار سه اصل اساسی وجود دارد.
1- با زیرکی به نیازهای پرورشی نوجوان رسیدگی کنید.
در دوره نوجوانی نیز باید همچنان به رسیدگی به فرزندتان ادامه دهید، هر چند او ادعا کند که نیازی به آن ندارد . همان طور که قبلا گفتیم شما در عین حال که باید به خورد و خوراک و دیگر نیازهای اولیه او توجه کنید ، باید برای استقلال و خودمختاری و قدرت او هم ارزش و احترام زیادی قائل شوید . یکی از شکایت های همیشگی دختران و پسران نوجوان این است که ‹‹ والدینم برای من ارزش و احترام قائل نمی شوند ›› و والدین می گویند ‹‹ خوب برای چه چیزی ارزش قائم شویم ، در مدرسه همه از او ناراضی اند ›› ( استنلی گرین اسپن ، 1387،171).
2- حدود خود را بشناسید.
به طور کلی می توان گفت که والدین و جامعه معمولا حدود خود را نمی شناسند . درست است که شما نسبت به فرزندتان در موضع قدرت نشسته اید ، اما این موضع محدود است. شما می توانید به او پول توجیبی بدهید یا آن را قطع کنید ، ماشین را به او بدهید یا بگیرید یا حتی احترام و حمایت خود را کم و زیاد کنید . اما اگرکودک به هر دلیلی طغیان کند هیچ کاری نمی توانید انجام دهید . شما نمی توانید هر لحظه و هردقیقه در کنار او باشید . آنها اوقات بیکاری زیادی دارند و در این اوقات هر کاری از قبیل استفاده از مواد مخدر یا مشروبات الکلی می توانند بکنند. از آنجا که قدرت کنترل شما محدود است باید بر همکاری با نوجوان و متقاعد کردنش تکیه کنید . از این پس روابط قدرت مدار ما با فرزندانتان باید بر پایه احترام وهمکاری متقابل پیش برود . بدانید فرزندانتان تنها زمانی با شما موافقت می کنند و نظرتان را می پذیرند که رابطه ای مستمر واستوار همراه با احترام و تامین نیازهای پرورشی بین شما برقرار باشد . اگر چه چنین رابطه ای وجود داشته باشد و با زور بخواهید نظر خود را به نوجوانتان تحمیل کنید ، او به پیام شما توجه چندانی نخواهد کرد . اما اگر صمیمیت و نزدیکی و احترام باشد بسیاری از نوجوانان به استدلال و منطق والدین توجه می کنند . بنابراین اگر حدود قدرت خود را بشناسید، در دام خشم و صدور فرمانهای غیرممکن اسیر نخواهید شد. معمولا توصیه هایی که به والدین نوجوان می شود در دو قطب مخالف قرار دارند یعنی یا به نازپروری توصیه می شود و یا به شدت عمل و البته ترکیب این کار دشواری است . حمایت ، احترام ، قاطعیت و راهنمایی .همه و همه باید در کنار هم اعمال شوند . ( استنلی گرین اسپن ، 1378،ص172)
3- اندیشه و تامل
همواره بکوشید تا نوجوان قدرت تامل و مشاهده خود را بیشتر کند . همه روزه هزاران فرصت برای چنین کاری پیش می آید . مثلا فرزندتان اتومبیل شما را می خواهد به جای ‹‹ بله ›› یا ‹‹ خیر›› ببینید آن را برای چه کاری و چه مدت می خواهد ، و بپرسی آیا تکالیف درسی اش را انجام داده است . این گونه صحبت کردن هر کسی را وادار می کند تا درباره خواسته های خود فکر کند . تفکر درباره خود ، هدیه ای است که به فرزند خود می دهید و او را راهی دانشگاه یا محیط کاری می کنید ونیز هدیه ای است که جامعه می تواند به نوجوانان خود بدهد تا در مسیر رشد به سوی بزرگسالی آن را به کار گیرند و شهروندانی مسئول بار آیند. اشخاصی که درباره خود فکر می کنند ، می توانند مشکلات را حل و انگیزه های آتی و خواسته های خود را ارزیابی کنند و مورد چند و چون قرار دهند . اما کسانی که از این توان بی بهره اند اغلب در دام وسوسه های گاه و بی گاه خود می افتند و معمولا در مقابل حوادث گوناگون واکنشهای آتی و نسنجیده نشان می دهند.( استنلی گرین اسپن، 1387، 173)
فصل دوم
حفظ انگیزش در سال های نوجوانی
بعضی اوقات یک بچه مشتقا و ماجراجو به نوجوانی تبدیل می شود که هیچ نقطه روشنی در مسیر زندگی اش نمی بینید. به طور کلی در دوره نوجوانی مرحله انتقال از بچگی به بزرگسالی است . او در این مرحله آماده می شود تا با عمق مسایل زندگی آشنا شود . ممکن است در این رهگذر بر تمام فرضیه ها و تصورات پیشین خود خط بطلان بکشد . آنچه را که در گذشته آسان به نظر می رسید دشوار حس کند و آنچه را که زمانی دست یافتنی می نمود دور از دسترسی می بیند. بسیاری از جونان هنگام مواجه شدن با مشکلات امتحانی و مسائل و موانع ورود به دانشگاه یکباره اشتیاق خود را از دست می دهند و بر احساس گناه و یا نگرانی خود از بابت برآورده نساخن توقعات والدین شان سرپوش گذارند. متاسفانه والدین اغلب به فرزندشان تاکید می کنند که با تلاش فراوان موقعیت شان را به عنوان شاگرد ممتاز کلاس ثبت کنند و ندانسته از این طریق فشار روحی سنگینی را به آنان تحمیل می کنند . بچه هایی که نمی توانند توقعات والدین شان را براورده سازند در پرتگاه یاس و ناامیدی فرو می افتند و برای اینکه از ملامت و شماتت والدین خویش مصون و در امان بمانند ، برای احساسات زمینگیر کننده سرپوش می گذارند و موقعیت خود را مناسب و رضایت بخش جلوه می دهند . یاس و فرمان ناشی از عدم تامین انتظارات والدین سبب می شود که حس کننده در مسیر زندگی به بن بست رسیده اند و کار و تلاش شان را در حد یک نوجوان بی انگیزه و عاطل و باطل کاهش دهند . پیشرفت درسی ، نمرات خوب و نتایج عالی در امتحانات مدرسه و تحقق اهداف آموزشی بلند مدت فشار سنگینی را به آنان تحمیل می کند . طی یک سری تحقیقات در مدارس ایالت کالیفرنیا آمریکا معلوم شد که 85% دانش آموزان قصد دارند پس از پایان دوره دبیرستان به دانشگاه بروند اما به خاطر نگرانی از بابت نمرات امتحانی و عدم برآورده ساختن انتظارات والدین شان از ادامه تحصیلات و تحقق اهداف و آرمان هایشان مایوس و ناامیدند .( پرتس اپتر،1381، 235)
فقط وقتی کسی خودش بخواهد کاری بکند می توان او را یاری کرد :
در زندگی چیزهای مسلمی وجود دارد از قبیل اینکه نیروهایی هست کارها را اداره می کند و می گرداند . بشر می تواند در میان نیروها دست به گزینش بزند . بشر یا می تواند بگذارد رویدادها ونیروها اداره اش کنند و بر او مسلط باشند یا خودش اداره و مهار آنها را در دست بگیرد . این رابطه در مورد تکالیف درسی در کار است . اگر نوجوان بر تکالیفش سوار نباشد همان تکالیف ، مهار نوجوان را بدست می گیرند . هم ما دست و پا زدن نوجوان های ناکام را در برابر تکالیف درسی به ظاهر نشدنی ، و گرفتار شدنشان در تار و پود این گونه درماندگی ها را دیده ایم . همین ماجرا در سراسر زندگی جریان دارد و جاری است . هرگاه نوجوان مهار کارهایش را به دست نگیرد، مهار خودرش در کف همان کارها می افتد . یکی از بزرگان ، آدمی را به قایق کوچک تشبیه کرده و گفته قایق کوچک را نیروهای طبیعی به حرکت در می آورند ، همراه با جریان باد به این سو و آن سو می ورد و بادهای سرکش او را از ساحل دور می کنند . اما کشتی های بزرگ هر جا که بخواهند می روند . بر نیروهای ناخواسته غلبه می کنند و می توانند کشتی بزرگی باشد و بر خلاف هر نیرویی . هر جا که می خواهد برود یا قایق کوچکی باشد و به هر سو و جایی که نیروها برانندش برود . انگیزه و عمل است که اندازه کشتی یا قایق نوجوان را رقم می زند .
( مایکل پاپا ورث ، 1387، 129)
خیال و آرزو
برای گفت و گو با نوجوان موقعیت های مناسبی برنامه ریزی کنید که درباره واقعیت های زندگی و آدم هایی که خودتان می شناسید و آدم هایی که درباره آنها از این و آن شنیده اند صحبت کنید . نمونه های آدم های موفق و کسانی که چندان توفیقی پیدا نکرده اند را برایش شرح دهید . چه بهتر که این آدم ها از میان دوستان و آشنایان باشند یا او چیزهایی درباره آنها بداند . با درستی و صداقت از آنها بگویید و ببینید چه درس هایی می توان از آنها آموخت . می توان در شرح زندگانی آدم های موفق معاصر به این نکته پی برد که هیچ موفقیتی یکشبه نبوده بلکه سال ها پیگیری و سخت کوشی و بردباری در برابر ناملایمات و به ویژه در نظر داشتن یک هدف و مقصد واحد ، کار را به سامان رسانده است . مراحل گوناگون شکست و از پا ننشستن را یادآور شوید.
برای هر نوجوان چشم اندازهایی که او را بر سر شوق می آورد و برق امید در چشمانش روش.ن می کند چشم اندازها و خواست هایی کم یا بیش انفرادی و شخصی است. وقتی به چنین چیزهایی پی بردید ، یاآوری کنید می توان با در پیش گرفتن راهکارهای مناسب همواره این بارقه های شادمانی را با خود داشته باشید . به رویاهای بزرگ بکشانیدش ، در زمینه های شغل و کار ، رفاقت و دوستی ، راه و روش زندگی، داشتن فرصت و فراغت برای کارهای محبوب شخصی و... چیزهایی که زندگی را پر از شادمانی و نشاط می کنند . از او بخواهید تو سن خیالش را رها کند آنگاه خیال های خودتان را برایش بگویید. همیشه به خاطر داشته باشید که نوجوان چندان تجربه ندارد تا بتواند گونه های شگفت انگیزی را که بزرگ ترها می توانند تصور کنند در نظر آورد . تلاش بزرگ تر ها باید پر از هیجان و معنادار باشد . مغز ، هیجان ها و صحنه های هیجانی مثبت را بسیار بهتر به خاطر می آورد.از این توانمندی بهره بگیرید( مایکل پاپ ورث، 1387، 131)
فصل سوم
تبادل خواهش ها برای درک کردن
سال های نوجوانی برای بعضی ها مملو از رنج و عذاب است و هر لحظه فشار بیشتری را بر آنان تحمیل می کند . خودکشی که محصول اعتماد به نفس سست و ضعیف و از کار افتاده است ، دومین عامل مرگ نوجوانان 15 تا 24 ساله ( در آمریکا) به شمار می آید. از سال 1982 تا کنون میزان خودکشی نوجوانان تا 70% افزایش یافته است . اغلب نوجوانان برای بحث و گفتگو درباره مسایل درسی ، روابط ، وضعیت غذایی و دوستانشان با مشکلات زیادی روبه رو هستند . از یک سو والدین مدعی اند که نمی دانند چگونه به احساسات و درونیات فرزندانشان دسترسی پیدا کنند و از سوی دیگر بچه ها ناله سر می دهند که بزرگترها همه چیز را از دریچه افکار واحساسات خودشان می سنجند ، به سخنشان گوش نمی کنند و از همدلی و همدردی با ایشان دریغ می ورزند. می توان این اتهام را دعواهای حقوقی تلقی کرد که در محکم منزل اقامه می شوند . برای مقابله با این مسائل والدین بایداز خصلت گشادگی و کمادگی ذهن برای شنیدن به سخنان فرزندشان ، صرف نظر از موقعیت تحصیلی او ، برخوردار باشند و فضایی را بیافزایند که بده و بستان آزادنظرها در میان اعضای خانواده متداول شود . به اعتقاد عده ای از نوجوانان ، این دوره با تنهایی و انزوای شدید مترادف است زیرا هیچ کس ، حتی والدینشان نمی توانند تمام نیازهایشان برآورده سازند. در عین حال می توانیم به آنان خاطرنشان کنیم که اگر چه در درمان هر ناخوشی و رفع هر مساله برای امکان پذیر نیست اما قادریم فنون و مهارتهایی را به آنان بیاموزیم که با توسل به آنها از خود مراقبت کنند و بسیاری از مشکلاتشان را برطرف سازند. نوجوانان برخلاف بچه ها ، تمایلات ونیازهای خود را کتمان می کنند و گاه برای سرپوش گذاشتن بر ضعف ها و کاستی هایشان به خشونت متوسل می شوند . آنان ممکن است بسیاری از چیزها را به طور همزمان حس می کنند و در نتیجه نتوانند درباره هر یک جداگانه اظهار نظر کنند. برای یک نوجوان ابراز خشم به والدین نسبت به اظهار عشق و محبت به آنان آسان تر است . او ممکن است انجام کارهای پر مخاطره را نسبت به اظهار عجز و ناتوانی ترجیح دهند . چه بسار تصور کند اظهار احساسات ‹‹ خوب ›› نسبت به احساسات ‹‹ بد›› برایش شرمسازی به بار آورد . ( ابتر، تری ، 1381، 240)
همدلی
درک و مدلی با نوجوان مشکل تر از کودک دبستانی است . نوجوان ممکن است بخواهد تصویری را روی بدن خود خال کوبی کند که حتی تصورش برای شما مشکل است ، چه برسد به آنکه بخواهید این کار او را درک کنید . شاید لازم باشد در چنین مواردی به تجربیات دوره نوجوانی خود برگردید و در آن دقیق شوید و ببینید چه قدر خام و ناپخته عمل می کردید و برای آنکه از وضع ظاهر خود احساس رضایت کنید چه کارها که نمی کردید ، شاید نوجوان می خواهد با خال کوبی فردیت خود را نشان دهد یا جذاب تر و معیج تر به نظر برسد. درست است که نسل شما به این موضوع اهمیت نمی داد اما نسل فرزندتان به آن فکر می کند .البته منظور ما این نیست که اگر گمان می کنید سلامت فرزندتان به خطر می افتد یا ممکن است تا چند هفته دیگر نظرش عوض شود. باز هم با آن موافقت کنید ، اما اگر می خواهید فرزندتان با دلیل درک کنید و در عین حال دیدگاه های دیگر را نیز مطرح نمایید . درک بسیاری از مسائل مربوط به نوجوان ، مستلزم تلاشی در خود توجه از سوی والدین است نکته اساسی درمورد مشکلات تحصیلی ، اجتماعی یا مسائلی که نیازمند رعایت مقررات انضباطی بیشتری است ، این است که نباید منتظر تغییرات معجزه آسا باشید . دراین موئارد به گامهای کوتاهی توجه کنید که نوجوان با برداشتن آنها می توان در زمینه خاص مهارت پیدا کند . فرض کنید می خواهید فرزندتان از گوشه گیری و پنهان شدن پشت میز کامپیوترش درآید و با دوستان وهمسالان خود بیشتر نشست و برخاست داشته باشد . به طور کلی انجام این کار آسان نیست . شاید برای شروع بد نباشد که ابتدا با پدر و مادر خود ارتباط بیشتری داشته باشد و طی آن به فعالیت ها و گفت و گوی لذت بخش بپردازد تا از طریق این تعامل به ارتباط با دیگران علاقه مند شود . بعد از این باید بر فعالیتی متمرکز شد که هم مورد علاقه فرزندتان است و هم از خلال آن بتوان با دیگران تعامل داشته باشد . بعضی از کلاس های هنری یا ورزشی پاسخگوی این نیاز هستند . با این روش گام به گام می توانید او را از رفتاری به رفتار دیگر سوق دهید ، طوری که مورد رضایت او و شما باشد . هر چه نوجوان کمتر به این موضوع اعتراف کند هدف این است که مشکل را به گام های کوچک تقسیم کنید و کم کم پیش بروید ، هر گاه در مرحله ای با مقاومت روبه رو شدید ، آن مرحله را باز هم اجزاء کوچکتری تقسیم کنید تا کم کم نوجوان احساس کند به آن مرحله مسلط شده است. در انتخاب گام ها توجه داشته باشید که حتما با هدف نهایی شما مرتبط و از ابزار سازنده آن باشند .
مثلا صرف معرفی کردن نوجوان با همسالان خود کفایت نمی کند مگر آنکه پیش از آن میل به ارتباط با دیگران را در ایجاد کرده باشید.( گرین اسپن ، 1387 ، 176)
شش گام برای کمک به نوجوانان برای اظهار نقطه نظر و پرورش مهارتهای ارتباطی شان
1- تمایل مان را برای قضاوت درباره سخنانشان مهار کنیم .
2- نباید از اظهارات نوجوانان حیرت کنیم .
3- به نوجوانان مجال دهید که آزادانه اظهار نظر کنند .
4- ما به عنوان والدین باید انتقاد پذیری را بیاموزیم .
5- فراموش نکنید که بها دادن به افکار ، عقاید و احساسات نوجوانان هنگام بحث و تبادل نظر به حفظ و نگهداری روابطی که به رشد و تقویت اعتماد به نفس او منجر می شود کمک می کند .
6- وقتی فرزندتان گستاخ و بی ادب است ، با حوصله و متانت از او بپرسید که چه چیزی آزارش می دهد .
شش نکته گرفته شده ( اپتر،تری، 1381 ، 242)
فصل چهارم
رفتارهای مخاطره آمیز
نوجوانان در دوره حساس نوجوانی ممکن است به رفتارهای مخاطره آمیز زیادی مبادرت ورزند ، از رانندگی درحال مستی یا سرعت غیرمجاز گرفته تا دله دزدی از مغازه ها . اگر چه خطر پذیری ظاهرا یکی از جنبه های نوجوانی است . اما می تواند بخشی از یک الگوی خطرناک هم باشد . رسیدگی و برخورد سریع با این رفتار نامطلوب الزامی است . چنین رفتاری نشانه اضطراب و فشار درونی و مشکل در زمینه خویشتن داری و خود انضباطی است .( گرین اسپن، 1387، 167)
مشروبات الکلی و مواد مخدر
بعضی از نوجوانان برای ثبات دلالت روانی یا احساسی راحتی در جمع به مواد مخدر غیرقانونی روی می آورند . بعضی دیگر نیز از روی کنجکاوی در مورد حالت روحی متفاوت و نجربه مواد مخدر ، این مواد را امتحان می کنند . تمام این موارد باید سریع مورد توجه و درمان گسترده قرار گیرد . استفاده از مشروبات الکلی نیز به همین دلایل صورت می گیرد و میزان دفعات مصرف این مواد در نوجوانان متفاوت است .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 15 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله پروورش احساسات امنیت ، اعتماد به نفس در نوجوان