تاریخچه نهضت سواد آموزی
سابقه تاریخی آموزش در کشور ایران نشانگر آن است که
طی اعصار نسبتا طولانی ، عزم و اقدام مشخصی در ترویج
آموزش عمومی در میان نبوده و سواد و آموزش در انحصار
طبقات اجتماعی خاصی قرارداشته است . رد این انحصار طبقاتی را حداقل تا حکومت
ساسانیان ( پیش از اسلام ) می توان به سهولت پی گرفت . داستان کوزه گری که در ازای
تقبل بخشی از هزینه سپاه تقاضای فرصت تعلیم فرزندش را داشت ولی توفیق نیافت ، نمونه
بارزی از این انحصار است.
کریستین سن نیز در ارتباط با انحصار طبقاتی سواد در دوره ساسانی می نویسد:‹‹ عده ای
از تجار حداقل قرائت و کتابت و حساب می‌دانستند ولی عامه مردم از حیث ادب و سواد
بضاعتی نداشتند. ››
اسلام با ارزشهای والای مساوات ( برابری ) مؤاخات ( برادری ) و عدالت اجتماعی خود،
در زمینه تحصیل دانش نیز سد انحصارات اجتماعی را درهم شکست و ضمن واجب شمردن
دانش بر پیروان خود جستجوی آن را از حصارهای زمان و مکان بیرون کشید و مسلمانان را
در سراسر زندگی ( اطلبو العلم من المهد الی اللحد) و در همه جا ( اطلبوالعلم ولوبالصین )
به جستجوی آن توصیه کرد.
البته پایبندی به این دستور ها چنانکه باید در میان عامه مسلمانان تسری نیافت و به اندازه
احکام عبادی از التزام عملی لازم برخوردار نگردید . با اینحال در همان حد تاثیر گذاری
خود بویژه در ادوار نزدیک به صدر اسلام ، آنجا که با حمایت امرای دانش پرور همراه بود
، به نتایج گرانقدری منجر گردید . و سلسله افتخار انگیزی از فلاسفه ، دانشمندان ، حکما ،
ادبا و شعرای ایرانی را به جهان دانش وادب معرفی کرد .
به تدریج و تحت تامین سیاستهای حکام جور که چشم و گوش بستة رعایای خود را بیشتر
طالب بودند نوعی انحصار تعریف نشده مجدا بر قلمرو دانش اندوزی مستولی شد و طبقاتی
از جامعه ایرانی به علت فقر مادی و معنوی ناشی از عقب نگه داشته شدن ، تمایلی به کسب
دانش نشان ندارند و وضع بگونه ای شد که در سالهای نزدیک به انقلاب مشروطیت ایران
معدود مکتبهای دایر در سطح کشور، صرفنظر از ماهیت و محتوای آموزشی محدود خود
،عمدتاً در خدمت خانواده های مرفّه قرارداشتند .
از حدود هفتاد سال قبل از انقلاب مشروطیت ایران، مبلغان مسیحی لازاری و متعاقب آن
خواهران شریته مدارسی را به سبک مدارس فرانسوی در شهرهای ارومیه و سپس در تهران
، تبریز ، همدان و رشت تاسیس کردند و در کنار مکتبهای فعال در مساجد ، نمونه های
کوچکی از آموزش نوین آن روز به ظهور رسید .
در سال 1267هـ . ش1888 /م نخستین مدرسه جدید به سبک اروپایی با مباشرت ایرانی
دانلود تحقیق تاثیر جامعه اطلاعاتی بر آموزش