تحقیق در مورد اندازه گیری و کنترل کیفیت

اختصاصی از فی فوو تحقیق در مورد اندازه گیری و کنترل کیفیت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه147

فهرست مطال

صحت :

رواداری :

خطای مطلق :

دقت :

تکرارپذیری :

تصحیح :

منابع خطای اندازه گیری :

خطای ثابت :

وسایل اندازه گیری :

کاربرد برچسبهای کالیبراسیون

تجزیه و تحلیل اطلاعات اندازه گیری :

خطاهای ناشی از مشاهده در اندازه گیری :

1-تاریخچه اندازه گیری در جهان

سابقه اندازه گیری به عهد باستان باز می گردد و می توان آن را به عنوان یکی از قدیمی ترین علوم به حساب آورد .

در اوایل قرن 18 جیمز وات (JAMES WATT) مخترع اسکاتلندی پیشنهاد نمود تا دانشمندان جهان دور هم جمع شده یک سیستم جهانی واحد برای اندازه گیریها به وجود آورند . به دنبال این پیشنهاد گروهی از دانشمندان فرانسوی برای به وجود آوردن سیستم متریک (METRIC SYS) وارد عمل شدند .

سیستم پایه ای را که دارای دو استاندارد یکی «متر» برای واحد طول و دیگری «کیلوگرم» برای وزن بوده ، به وجود آوردند . در این زمان ثانیه (SECOND) را به عنوان استاندارد زمان (TIME) و ترموسانتیگراد را به عنوان استاندارد درجه حرارت مورد استفاده قرار می دادند .

در سال 1875 میلادی دانشمندان و متخصصات جهان در پاریس برای امضاء قراردادی به نام پیمان جهانی متریک (INTERNATIONAL METRIC COMVENTION) دور هم گرد آمدند . این قرارداد زمینه را برای ایجاد یک دفتر بین المللی اوزان و مقیاسها در سورز (SEVRES) فرانسه‌ آماده کرد. این مؤسسه هنوز به عنوان یک منبع و مرجع جهانی استاندارد پابرجاست .

امروزه سازندگان دستگاههای مدرن آمریکایی ، دقت عمل استانداردهای اصلی خود را که برای کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیری خود به کار می برند ، به استناد دفتر

استانداردهای ملی (N.B.S)تعیین می نمایند .

لازم به یادآوری است دستگاه های اندازه گیری و آزمون به دلایل گوناگون از جمله فرسایش ، لقی و میزان استفاده ، انحرافاتی را نسبت به وضعیت تنظیم شده قبلی نشان می دهند .

هدف کالیبراسیون اندازه گیری مقدار انحراف مذکور در مقایسه با استانداردهای سطوح بالاتر و همچنین دستگاه در محدوده «تلرانس» اصلی خود می باشد .

تعریف اندازه گیری :

ب

دانلود کتاب های رشته برق دبیرستان (مبانی برق، اصول اندازه گیری الکتریکی و کارگاه سیم کشی)

اختصاصی از فی فوو دانلود کتاب های رشته برق دبیرستان (مبانی برق، اصول اندازه گیری الکتریکی و کارگاه سیم کشی) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

کتاب های مفید رشته برق

با کمترین هزینه بهترین فایل و بدون پسورد را دانلود کنید.

دانلود کتاب های رشته برق دبیرستان

مبانی برق/اصول اندازه گیری الکتریکی/ کارگاه سیم کشی

دانلود مقاله اندازه گیری

اختصاصی از فی فوو دانلود مقاله اندازه گیری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه ای برای اندازه گیری
اندازه گیری عبارت است از جمع آوری اطلاعات از دنیای فیزیک . حس کننده ها (sensors) یا مبدلها (trousnsducers) که اولین طبقه یک سیستم اندازه گیری را تشکیل می دهند ، سیگنالی متناسب با کمیت فیزیکی مورد نظر را ایجاد
می نمایند که آنرا اصطلاحاً داده (Data) می نامند برای اینکه داده ها حاصله نشان دهنده کمیت فیزیکی اندازه گیری شده باشند می بایست رابطه ای یک به یک بین این دو ایجاد نمود ، برای این منظور سیستم را با استفاده از مراجع استاندارد ، مدرج (کالیبره) می کنند نتایج حاصل از سیستم مدرج شده را اصطلاحاًاطلاعات می نامند.

تعاریف اساسی اندازه گیری
اندازه گیری : یک کمیت اساساً مقایسة این کمیت با مقداری از نوع همانند آن است که بعنوان واحد انتخاب شده است ، نتیجه اندازه گیری شده به وسیله عددی بیان می شود که نمایشگر نسبت کمیت نامشخص به واحد اندازه گیری انتخاب شده است .
نمونه اصلی واحد اندازه گیری ، مضرب یا زیر مضرب آن یک « استاندارد » نامیده میشود وسیله ای که برای مقایسه کمیت نامعلوم با واحد اندازه گیری یا یک مقدار استاندارد بکار می رود « وسیله اندازه گیری » نامیده میشود .

استانداردها ، واحدها و نگهداری آنها :
استانداردها و وسائل اندازه گیری با عناوین «اولیه و ثانویه » طبقه بندی می شوند ، منظور از طبقه اول وسائلی است که بر روی حفظ یا تولید مثل واحدهای اندازه گیری و همچنین برای امتحان و درجه بندی استانداردها و وسائل اندازه گیری بکار میروند . طبقه دوم در اندازه گیری مستقیم بکار گرفته شده و به دو قسمت فرعی استاندارد ها و وسائل اندازه گیری آزمایشگاهی و صنعتی (تجاری) طبقه بندی
می شود.
در حالتیکه کمیات فیزیکی به دو دسته کمیات اصلی و کمیات فرعی تقسیم
می شوند بطور یکه کمیات فرعی ترکیبی از دو یا چند کمیت اصلی هستند ، سیستم SI از شش واحد اصلی ، زمان ، طول ، جرم ، شدت جریان الکتریکی ، درجه حرارت و شدت روشنایی و دو واحد فرعی زاویه صفحه ای و زاویه فضایی تشکیل شده است .
تعریف بکار رفته برای هر یک از این واحد ها نشان دهندة میزان دقت موجود در اندازه گیری آنها می باشد . با پیشرفت علوم و تکنولوژی ، بشر توانسته هر روز به تعارف و اندازه گیری های دقیق تر و با عدم قطعیت کمتری دست یابد .

اهمیت اندازه گیری :
پیشرفت علوم و تکنولوژی مستلزم پیشرفت همزمان روشهای اندازه گیری است با اطمینان می توان گفت که سریعترین راه ارزیابی پشرفت هر ملت در علم و تکنولوژی بررسی نوع اندازه گیری هایی است که انجام می دهد و روشی که با آن داده ها را از اندازه گیری بدست می آورند و پردازش می کنند این امر دلائل روشنی دارد همراه پیشرفت علوم و تکنولوژی پدیده ها و معادلات جدیدی کشف می شود و این پیشرفتها اندازه گیری های نوع جدید را ضروری می سازد .
کشفیات جدید اگر با اندازه گیری های عملی پشتیبانی نشوند ارزش علمی نخواهند داشت اندازه گیری بی شک نه تنها اعتبار یک فرضیه را تایید می کند بلکه به فهم آن نیز یاری می رساند حاصل زنجیر بی انتهای است که به کشفیات جدیدی
می انجامد که خود روشهای اندازه گیری نوع و پیچیده تری می طلبد بنابراین علم و تکنولوژی جدید با روشهای پیچیده اندازه گیری همراه است در حالی که علم و تکنولوژی قدیم تنها به روشهای معمولی اندازه گیری نیاز دارد .
هر رشته مهندسی دو وظیفه مهم بر عهده دارد 1 - طراحی لوازم و فرآیندها
2 – عملکرد و نگهداری درست لوازم و فرآیند .
هر دوی این وظایف به اندازه گیری نیاز دارند زیرا طراحی کار با دستگاه و نگهداری درست و باصرفه نیازمند برگشت اطلاعات است و این اطلاعات از اندازه گیری مناسب به دست می آید .

کاربردهای مختلف اندازه گیری :
استفاده و بکارگیری دستگاههای اندازه گیری را می توان به سه بخش عمده زیر تقسیم نمود که عبارت است از نمایش اطلاعات ، کنترل فرآیندها و تحلیل تجارب مهندسی است .
الف) نمایش اندازه گیری : این دستگاهها صرفاً برای نمایش اطلاعات اندازه گیری شده بکار می روند و قرائت آنها منجر به کنترل خاص نمی گردد ، اندازه گیری درجه حرارت و رطوبت و فشار هوا توسط اداره هواشناسی می تواند از این مقوله باشند ، همچنین دستگاههای اندازه گیری میزان مصرف آب ، گاز و یا برق در منازل از این نوعند.
ب) کنترل فرآیندها : یکی از کاربردهای بسیار مهم اندازه گیری ، در کنترل اتومکانیک فرآیندهای مختلف می باشد که ابتدا کمیت تحت کنترل اندازه گیری شده و با مقدار کمیت مطلوب مقایسه میشود ، کنترلر نیز فرمان مناسب به فرآیند را در جهت به حداقل رساندن خطا ایجاد می کند ، به این ترتیب هر گونه تغییر ناشی از عوامل ناخواسته روی کمیت تحت کنترل توسط واحد اندازه گیری آشکار گشته و توسط کنترلر جبران می گردد .
ج) تحلیل تجارب مهندسی : غالباً از دو روش تئوری و تجربی برای حل مسائل فنی و مهندسی استفاده می شود و در بسیاری از مسائل بکارگیری هر دو روش فوق لازم می باشد که این بخش نیز وابسته به اندازه گیری صحیح دارد .

خطا در اندازه گیری
بطور کلی میتوان خطا در اندازه گیری های مختلف را به سه نوع زیر تقسیم کرد
1 ) خطای واضح : خطائی است که مربوط به شخص اندازه گیرنده است .
2 ) خطای اصولی و مداوم ( سیستماتیک ) : وابسته به شرایط محیط کار است.
3 ) خطای اتفاقی : مثل اثر القائی ترانسهای موجود در محیط .
و در یک تقسیم بندی دیگر خطای اندازه گیری را میتوان به دو نوع
الف ) خطای مطلق و ب ) خطای نسبی تقسیم کرد .
اندازه واقعی – کمیت اندازه گیری شده = خطای مطلق

= خطای نسبی

مقدار کمیت نامشخص که توسط اندازه گیری با استاندارد ها و وسائل اندازه گیری اولیه پیدا میشود بعنوان « مقادیر واقعی » شناخته میشود ، هر اندازه گیری
نتیجه ای می دهد که با مقدار واقعی که باید اندازه گیری می شد تا اندازه ای تفاوت دارد .
تفاوت بین مقدار اندازه گیری شده (Am) و مقدار واقعی (A) کمیت نامشخص
« خطای مطلق اندازه گیری »A) Δ ( نامیده میشود ، یعنی :
A= Am-A Δ
تفاوت بین مقدار واقعی و مقدار اندازه گیری شده کمیت مورد سنجش «تصحیح خواندن » نامیده میشود بطوریکه این تصحیح برابر است با :
§A=A-Am
تصحیح خواندن یا بطور ساده تر تصحیح از لحاظ تعداد مساوی خطا ولی با علامت مخالف است . A Δ- §A=
مشاهده می شود که مقدار واقعی کمیت از جمع جبری تصحیح با مقداری که وسیله اندازه گیری نشان می دهد بدست می آید : A= Am+§A
نسبت خطای مطلق اندازه گیری به تعداد واقعی کمیت نا مشخص به صورت درصد به عنوان « خطای نسبی » (rA ) نامیده می شود .

از آنجا که خطای مطلق در اغلب حالتها قابل صرفه نظر کردن است در محاسبات عملی در معادله خطای نسبی به جای A می توان Am نیز قرار داد .

روشهای اندازه گیری
در حالتی که مقدار کمیت نا مشخص را می توان با روش مستقیم به روش غیر مستقیم اندازه گیری کرد در روشهای اندازه گیری مستقیم اندازه گیری مقدار کمیت نا مشخص مستقیماً اندازه گیری می شود برای مثال اندازه گیری جریان توسط آمپرمتر ، اندازه گیری مقاومت توسط اهم متر و غیره .
روشهای غیرمستقیم اندازه گیری روشهایی هستند که در آنها مقدار کمیت نامشخص از اندازه گیری کمیتهای دیگری که رابطة تابعی با کمیت نامشخص دارند و محاسباتی توسط آنها ، معلوم می شود .
برای مثال می توان مقدار مقاومت را با استفاده از قانون اهم
و با اندازه گیری کمیتهای ولتاژ( V ) و جریان (I ) پیدا کرد .
روشهای مستقیم اندازه گیری را میتوان به دو قسمت مقایسه ای و انحرافی تقسیم نمود :
روشهای انحرافی ، روشهایی هستند که در آنها مقدار کمیت نا مشخص از انحراف عنصر متحرکی در روی صفحه مدرجی به دست می آید ، اندازه گیری ولتاژ توسط ولتمتر و جریان توسط آمپرمتر و غیره .
روشهای مقایسه ای روشی است که توسط آن کمیت نا مشخص با استانداردی با مقدار معلوم مقایسه تقسیم می شود ، برای مثال ، اندازه گیری نیروی محرک الکتریکی توسط روش مقایسه آن با نیروی محرک باطری استاندارد .

فصل دوم
اجزاء تشکیل دهنده یک سیستم اندازه گیری
شکل زیر اجزاء معمول به کار رفته در یک سیستم اندازه گیری را نشان می دهد . طبقه اول را حس کننده تشکیل می دهد ، این طبقه کمیت محیط اندازه گیری را دریافت کرده و آن را تبدیل به یک کمیت مناسب برای طبقات بعدی می نماید . ذکر این نکته ضروری است که به علت جذب انرژی از محیط ، توسط دستگاه اندازه گیری ، کمیت مجهول تغییر می نماید و بدین ترتیب از نظر تئوری اندازه گیری کاملاً ودرست غیر ممکن خواهد بود دستگاههای اندازه گیری خوب ، این تأثیر را به حداقل رسانده اند .
حس کننده ها به دو دسته فعال و غیر فعال تقسیم می شوند حس کننده غیر فعال تمام انرژی خروجی خود را از تبدیل انرژی کمیت ورودی به دست می آورد ، در حالی که در حس کننده فعال قسمت اعظم انرژی خروجی توسط یک منبع انرژی کمکی تأمین میگردد .

توجه شود که طبقه حس کننده می تواند شامل چندین طبقه به نامهای حس کننده اولیه ، حس کننده ثانویه و... باشد . این حالت در مواردی پیش می آید که تبدیل مستقیم کمیت مجهول مشکل بوده و لذا این عمل را در چند مرحله انجام می دهد . طبقه دوم عمل تغییر متغیر را انجام می دهد به طور کلی این طبقه سیگنال دریافتی از حس کننده را برای پردازش یا عملیات لازم در طبقات بعدی آماده می نماید .پلهای اندازه گیری و انواع تقویت کننده ها را می توان در این قسمت قرار داد . باید توجه شود که در یک سیستم واقعی ممکن است جداسازی فیزیکی طبق شکل بالا ممکن نبوده و مثلا ً یک عنصر کار چندین طبقه را انجام می دهد ، همچنین ممکن است این طبقه تا مرحله نهایی چندین بار تکرار شود .
طبقه سوم یک پردازشگر بوده که در واقع تبدیل داده به اطلاعات را عهده دار
می باشد .این طبقه می تواند نسبتاً ساده و هم چون درجه بندی یک دستگاه عقربه ای باشد ، به طوری که انحراف عقربه ( داده ) را به یک کمیت با معنی ( اطلاعات ) مانند درجه حرارت ، فشار ، جریان ، ... تبدیل می نماید .در دستگاههای بسیار دقیق امروزی این طبقه شامل یک میکرو پروسسور می باشد . توجه شود که یک مبدل آنالوگ به دیجیتال نیز یک پردازشگر ساده محسوب شده و در این طبقه قرار
می گیرد .
در صورتیکه طبقات از یکدیگر از نظر فیزیکی جدا باشند نیاز به ارسال داده‌ها از یک طبقه به طبقه دیگر می باشد لذا طبقه انتقال داده می تواند در بین هر یک از طبقات موجود باشد . اطلاعات به دست آمده از واحد پردازشگر می تواند مستقیماً به طبقه نمایشگر ارسال گردد و یا جهت ذخیره سازی به واحد ذخیره سازی فرستاده شود .

دستگاههای اندازه گیر از نقطه نظر روش اندازه گیری
روش اندازه گیری دستگاههای اندازه گیری به دو روش تعادلی و انحرافی تقسیم می شوند :
دستگاههای اندازه گیری با روش انحرافی
در این دستگاهها تغییرات کمیت ورودی موجب تغییر یا انحراف در خروجی دستگاهها می گردند ، این انحراف می تواند یک انحراف مکانیکی مانند نشان دهنده های عقربه ای و یا انحراف در یک کمیت الکتریکی مثل جریان و ولتاژ باشد ، با مشخص شدن رابطه بین تغییرات خروجی و ورودی می توان دستگاه را مدرج نمود .
دستگاههای اندازه گیری با روش تعادلی
در این روش هر گونه تغییر ناشی از کمیت ورودی توسط یک عامل خارجی خنثی شده و حالت تعادل توسط یک آشکارساز نشان داده می شود ، از آنجایی که آشکار ساز حالت تعادل را نشان می دهد نیازی به درجه بندی خاصی نداشته و فقط باید دارای حساسیت خیلی زیادی باشد .

مزایای استفاده از سیستمهای اندازه گیری الکتریکی
- بدست آوردن سرعت پاسخ بالا
- تله متری یا اندازه گیری از راه دور که کاربرد بسیار زیادی در زمینه های مختلف همچون پزشکی ، صنایع هوایی و ... دارد.
- انتقال آسان و با صرفه به کمک کابل مسی ، فیبرهای نوری و یا امواج رادیویی .
- امکان جمع آوری اطلاعات از حس کننده های مختلف تنها با یک خط انتقال با استفاده از امپدانس .
- مصرف کم ، امپدانس ورودی بالا و نتیجتا ً جذب انرژی بسیار کم از محیط فیزیکی تحت اندازه گیری .
- امکان ساخت کلیه بلوکهای تشکیل دهنده یک سیستم اندازه گیری روی یک تراشه که در این حالت اصطلاحاً آنرا حس کننده هوشمند می نامند .
- استفاده از تکنولوژی پیشرفته سیلسیم جهت ساخت سنسورهای بسیار کوچک ( در ابعاد میکرون ) و امکان تولید انبوه آنها با قیمت کم .
مشخصات مبدلها ( طبقه اول ورودی یک سیستم اندازه گیری )
مبدلها دارای دو مشخصه استاتیک و دینامیک هستند که هر دو از طرف کارخانه سازنده مشخص شده هستند ، در مشخصه استاتیک ، رابطه بین کمیت فیزیکی ورودی و خروجی الکتریکی در شرایطی که ورودی ثابت و یادارای تغییرات بسیار کندی بوده و مبدل به حالت پایدار خود رسیده بررسی می گردد ، پارامترهایی که در گروه مشخصات استاتیک قرار می گیرند عبارتند از درستی ، قدرت تفکیک ، تکرار پذیری ، خطی بودن ، هیسترزیس ( پس ماند) ، عوامل محیطی.
در قسمت مشخصات استاتیک مبدلها رابطه بین ورودی – خروجی عنصر در شرایطی اندازه گیری می شد که مبدلها یا عنصر مورد آزمایش حالت گذرای خود را طی کرده باشد و در واقع ثبت اطلاعات در حالتی که هنوز حالت پایدار ایجاد نشده باشد می تواند خطای زیادی را ایجاد نماید ، بنابراین مبدلها در عمل به ندرت در شرایط استاتیک مورد استفاده واقع می گردند .
در واقع یکی از کاربردهای مبدلها ، حس کردن تغییرات در ورودی و انتقال به نشان دهنده و یا کنترلر می باشد ، بنابراین اطلاع از چگونگی رفتار یک مبدل توسط مشخصات دینامیک بیان می گردد حائز اهمیت است .
مشخصه دینامیک معمولاً از دو طریق پاسخ زمانی و فرکانس قابل بیان می باشد . در روش زمانی معمولاً پاسخ به ورودیهای استاندارد همچون پله ، شیب و یا ضربه مورد ارزیابی قرار می گیرد در صورتی که مبدل درجه دوم باشد پارامترهایی همچون ضریب میرایی فرکانس تشدید ، زمان استقرار و یا درصد فراجهش نیز حائز اهمیت است .
هم اکنون که با اصول کلی مبدلها آشنا شدیم و همچنین از آنجا که این مبدلها یکی از اجزای اصلی اندازه گیری هستند لازم است با ساختمان و مدارهای داخلی مبدلها آشنا شویم که ما در این بخش فقط به مبدلهایی اشاره خواهیم کرد که خروجی نهایی آنها قابل تبدیل به سیگنال الکترکی می باشد . انواع مبدلها عبارتند از :
1- مبدلهای جابجایی
2- اندازه گیری کرنش
3- اندازه گیری شتاب ، نیرو و سرعت
4- اندازه گیری دما
5- عناصر حساس به نور
6- سنسورهای گاز
که ما در این بخش فقط انواع مبدلهای جابجایی و اندازه گیری دما را توضیح خواهیم داد .

مبدلهای جابجایی
1- پتانسیومترها : جهت اندازه گیری جابجایی خطی از پتانسیومترهای خطی و جهت اندازه گیری جابجایی زاویه ای از نوع مدور آن استفاده می گردد. اندازه گیری جابجایی زاویه ای از حدود 10 درجه تا 357 درجه برای پتانسیومترهای یک دور موجود می باشد ، پتانسیومترهای چند دور قادر به اندازه گیری بیش از 3500 درجه می باشند .
2- مبدلهای خازنی : ساده ترین خازن از دو صفحه موازی و یک ماده عایق که در بین دو صفحه می باشد تشکیل شده است و مقدار آن بوسیله رابطه زیر به دست می آید :

اگر جابجایی باعث تغییر مقدار d در فرمول بالا باشد می توان از آن به عنوان مبدل استفاده کرد .
چند نوع دیگر از مبدلهای جابجایی عبارتند از :
الف- مبدلهای جابجایی رلوکتانس متغیر
ب- ترانسفورماتورهای تفاضلی
ج- سنکروها
د- کد کننده های نوری
مبدل اندازه گیری دما
در زیر به چند نمونه از این مبدلها اشاره شده که فقط به توضیح مختصر برخی از آنها اکتفا می کنیم :
1- مقاومت فلزی
2- ترمیستور
3- آی سی های مبدل دما به کمیت الکتریکی ( مبدل دما به ولتاژ و مبدل دما به جریان )
4- ترموکوپل
ترمیستور : مقاومتهای حرارتی که از نیمه هادی ساخته شوند را ترمیستور گویند. این مقاومتها برعکس مقاومتهای فلزی دارای ضریب حرارتی منفی
( NTC) بوده بدین معنی که مقاومت آنها با افزایش دما کاهش می یابد . علت این امر افزایش تولید الکترون حفره در نیمه هادی می باشد . این کاهش مقاومت بسیار غیر خطی است . رابطه بین مقاومت و حرارت ترمیستور توسط تابع نهایی قابل بیان است :

RT : مقاومت ترمیستور ,K : ثابتهای ترمیستور هستند

ترموکوپل : اگر دو فلز مختلف A,B به هم متصل شوند در محل اتصال آنها به یک اختلاف پتانسیل الکتریکی که به آن پتانسیل تماس ، ولتاژ ، ترموالکترک یا emf می گویند ،بوجود می آید ، میزان پتانسیل تماس بستگی به جنس دو فلز A,B دارد و نیز دمای محل تماس ( T ) دارد و از نظر ریاضی توسط یک چند جمله ای قابل بیان می باشد :
E= 1T+2T2+3T3+…

روش طراحی چند نوع مبدل با استفاده از مدارات مجتمع
الف- مبدل ولتاژ به جریان

مقدار il فقط بستگی به R و Vi دارد و به Zl بستگی ندارد .
ب- مبدل جریان به ولتاژ

V0 = -R is

ج- مبدل دیجیتال به آنالوگ : این مبدل عمل تبدیل یک کد دیجیتالی به ولتاژ یا جریان آنالوگ معادل آن را انجام می دهد شکل زیر یک مدار ساده جهت تبدیل یک عدد باینری سه بیتی b0 , b1 , b2 به ولتاژ آنالوگ را نشان
می دهد ، ولتاژ آنالوگ خروجی (Vout) برابر است با :

د- مبدل آنالوگ به دیجیتال
1- مبدل آنالوگ به دیجیتال با شیب یکطرفه
2- مبدل آنالوگ به دیجیتال باشیب دو طرفه
3- مبدل ولتاژ به فرکانس
بررسی مبدل آنالوگ به دیجیتال که بر سه نوع است لازم به توضیح زیاد و بحث بیشتر می باشد که از مبحث ما خارج بوده بنابرای از توضیح این مبدلها صرف نظر می کنیم .

انواع پلها و کاربرد آنها در اندازه گیری
در سیستمهای اندازه گیری به دو صورت از پل استفاده می شود یکی پل تعادل و دیگر پل انحرافی .
در یک پل تعادلی اندازه گیری پارامترهای مختلف مداری همچون مقاومت ، امپدانس و فرکانس امکان پذیر است ، از طرف دیگر در یک پل انحرافی روابط موجود بین ولتاژ خروجی پل و تغییر عناصر پل مورد استفاده قرار
می گیرد . باید توجه داشت که دقت اندازه گیری در پلهای تعادلی بسیار بیشتر از پلهای انحرافی و همچنین مستقل از درستی آشکارساز است از طرف دیگر استفاده از پلهای انحرافی ساده تر و سریعتر از پلهای تعادلی است .
الف- پل تعادلی : روش کار در پلهای تعادلی بدین صورت است که توسط رابطه یا روابطی که در حالت تعادل پل ، بین عناصر مدار حاکم است عنصر مجهول محاسبه می گردد ، تغذیه پل برای اندازه گیری مقاومت می تواند DC یا AC باشد ولی برای اندازه گیری امپدانس حتماً بایدAC باشد .
پل و تستون و پل امپدانس متری دو نوع از پلهای تعادلی هستند .
ج- پلهای انحرافی : در این حالت روابط موجود بین ولتاژ خروجی پل و تغییرات عناصر پل مورد بررسی قرار می گیرند از پلهای انحرافی برای تبدیل خروجی یک مبدل به ولتاژ الکتریکی استفاده می شود . دو نوع از پلهای انحرافی عبارتند از :
1- پلهای انحرافی مقاومتی
2- پلهای انحرافی راکتیو
پلهای انحرافی راکتیو : این پلها همگی دارای تغذیه AC بوده و دو بازوی آنها معمولاً دارای امپدانس راکتیو ( سلفی و خازنی ) و دو تای دیگر دارای امپدانس مقاومتی می باشند ، ترتیب قرار گرفتن عناصر راکتیو باید به گونه ای باشد که ولتاژ خروجی تا حد ممکن مستقل از فرکانس تغذیه باشد .

پلهای DC‌ و کاربرد آنها در اندازه گیری الکتریکی
1- پل وتستون : ( برای اندازه گیری فشار و وزن و... به کار می رود . )

با استفاده از پل و ستون می توان محل زمین شدن سیم را در طول مسیر پیدا کرد که در این حالت بجای مقاومت R4‌می توان مسیر رفت و برگشت سیم زمین شده را قرار داد و از روی روابط می توان محل زمین شدن سیم را پیدا کرد .
2- پل وین (Wian ) : در هر سنسوری که مقاومتش کم باشد از پل وین استفاده می کنند .

پلهای AC‌و کاربرد آنها در اندازه گیری
1- پل خازن و مقاومت متوالی
کاربرد این پل پیدا کردن خازن و مقاومت سری مجهول می باشد .(Cx , Rx )

Z1Z4 = Z3Z2

2- پل ماکسول :
از این پل برای اندازه گیری مقاومت و سلف سری شده استفاده می شود .

Z1Z4 = Z3Z2 Lx=R2R3C1

3- پل هی :
برای اندازه گیری مقاومت و سلف مجهول بکار می رود.
شرط تعادل Vppa = Vppb‌ ( ولتاژ نقاط a , b‌ هم فاز باشند ). در این پل مقاومت سلف وابسته به فرکانس است .
Z1Z4 = Z2Z3

4- پل RF‌ (Radio Ferquency Bridge )
از این پل در فرکانسهای بالا استفاده می شود .
از این پل در آزمایشگاه برای یافتن سلف و خازن مجهول استفاده می شود .
شرط تعادل :
Zx = 0 ابتدا فرض می شود ، سپس C1 , C2‌ را یاد داشت کرده
Xx ‌مثبت باشد ، امپلانس سلفی است
Zx = Rx + JZx‌
Xx منفی باشد ، امپلانس خازنی است .

شرط تعادل : بعد از قرار دادن امپدانس Zx

با استفاده از شرط تعادلی اول

توجه شود اگر باشد ، پل هیچ وقت به تعادل نمی رسد .

5- پل شرپنگ:
از این پل زمانی استفاده می کنند که امپدانس Cx‌خیلی بزرگتر از Rx‌ باشد .
شرط تعادل :

اندازه Rx‌ و Cx‌ مستقل از فرکانس است .

نویز و تداخل و تاثیر آنها بر اندازه گیری های الکتریکی
در یک سیستم واقعی ، انتقال کمیت اندازه گیری شده به سیستم اندازه گیری
می تواند به خاطر نویز یا تداخلهای ناخواسته تحت تاثیر قرار گرفته و باعث کم شدن صحت اندازه گیری شود ، حتی با یک طراحی دقیق و استفاده از بهترین قطعات بدون توجه به مسئله نویز و تداخل احتمالی در سیستمهای اندازه گیری
نمی توان به نتایج مطلوب رسید ، به همین خاطر اهمیت این مطلب کمتر از طراحی سیستمهای اندازه گیری نمی باشد ، تداخلهای ناخواسته که در یک سیستم احتمال دارد با آن مواجه شویم را می توان به چهار گروه عمده زیر تقسیم کرد :
1- اثر محیط بر روی قطعات یک سیستم اندازه گیری .
2- نویز ذاتی قطعات .
3- اثر مقاومت زمین در مدارهای الکترونیکی .
4- تداخل خارجی که به صورت میدانهای الکتریکی و مغناطیسی به سیستم اندازه گیری وارد می شوند .

کمیت ها ( پارامترهای) اندازه گیری شوند در الکترونیک و روشهای اندازه گیری آنها
در رشته برق ـ الکترونیک ، کمیتهای لازم برای اندازه گیری عبارتند از : مقاومت جریان ، ولتاژ ، ضریب خودالقائی سیم پیچ و ظرفیت خازن ، توان ، انرژی و اختلاف فاز .
هر کدام از پارامترهای فوق می توانند به صورت مستقیم و غیر مستقیم با وسایل اندازه گیری های مختلفی ، اندازه گیری شوند که در این بخش با ماهیت هر کدام از این کمیتها و روشهای اندازه گیری آنها آشنا خواهیم شد .
مقاومت الکتریکی:
مقاومت الکتریکی عبارت است از مخالفت در مقابل عبور جریان الکتریکی فلزات، بسته به نوع ، طول و سطح مقطعی که دارند در مقابل عبور جریان مقاومت می کنند . مثلاً مقاومت الکتریکی یک سیم ضخیم و کوتاه از یک نوع فلز ، کمتر از مقاومت الکتریکی یک سیم نازک و بلند از همان فلز است و یا فلز مس در مقابل جریان برق از خود مقاومت کمتری نشان می دهد تا فلز آهن .
واحد مقاومت اهم است و به صورت امگای یونانی ( ) نشان داده می شود . در الکترونیک و برق صنعتی از واحد های کوچکتر از اهم مانند میلی اهم (یک هزارم اهم ) و واحدهای بزگتر از اهم نظیر کیلو اهم و مگا اهم نیز به وفور استفاده می شود. برای اندازه گیری مقاومت اهمی دو روش کلی وجود دارد :
الف : روش مستقیم ب : روش غیر مستقیم
الف : روش مستقیم :
در این روش از دستگاهی به نام اهم متر استفاده می شود .تمام آوومترهای دیجیتالی و عقربه ای مجهز به اهم متر هستند . امروزه اهم متر ها دیگر به صورت یک دستگاه مستقل ساخته نمی شوند . درجه بندی اهم متر عکس درجه بندی ولتمتر و آمپر است؛ یعنی صفر آن در سمت راست صفحه مدرج قرار دارد ، ضمناً درجه بندی آن خطی نیست .
برای خواندن مقدار مقاومت اهمی از روی اهم متر کافی است مقدار خوانده شده روی صفحه مدرج را در ضریب کلید زیج اهم متر ضرب کنیم . از آن جاییکه
درجه بندی اهم متر در سمت چپ ان به صورت فشرده است ، بنابراین برای دقیق خواندن مقاومتها باید کلید رنج را طوری تنظیم کنیم که که عقربه روی اعدادی که مقاومت را بسیار دقیق و واضح نشان می دهند ، قرار گیرد .

طرز کار اهم متر سری
در این مدار Rm مقاومت داخلی میتر ، Rsh‌ مقاومت شنت برای تعیین حدود حداقل و حداکثر رنج و Rs2‌مقامت متغیر جهت تنظیم صفر اهم متر است . برای تنظیم کردن اهم متر دو سر ان را اتصال کوتاه می کنیم تا انحراف کامل کند
(Rx = 0 ) و درجه بندی این اهم متر از سمت راست به چپ است .

اهم متر موازی
از این اهم متر برای اندازه گیری مقاومتهای کوچکتر استفاده می شود ، چون دقت بسیار زیادی دارد ، درجه بندی آن از سمت چپ به راست است ، یعنی مقدار صفر در سمت چپ و مقدار ( ) در طرف راست اهم متر است و برعکس اهم متر سری ، برای تنظیم آن باید ترمینالهای خروجی آن آزاد باشد و همچنین با مقاومت Rsh‌ نقطه ( ) را تنظیم می نماییم .
نکته : از اهم متر برای اندازه گیری تا دقت 6 الی 10 % می توان استفاده کرد و دقت آن در قسمتهای درجه بندی فشرده کمتر است ، همچنین از اهم متر برای آزمایش بسته بودن مدار نیز می توان استفاده کرد .

روش افزایش و کاهش رنج اهم متر

در یک اهم متر می توان با قرار دادن مقاومتهای مختلف Rsh ‌ در مدار در ردیف اندازه گیری را کاهش یاافزایش داد . شکل بالا با افزایش رنج اهم مترجریان در مدار مقاومت مورد سنجش کم و با کاهش رنج زیاد می شود .

نکاتی که در استفاده از اهم متر باید رعایت نمود .
اهم متر مانند هر دستگاه اندازه گیری باید با احتیاط حمل شود و ضربه به آن وارد نشود ،ضمناً قبل از هر اندازه گیری باید صفر اهم متر را میزان نمود و بالاخره مهمترین نکته در استفاده از اهم متر ان است که هرگز به مداری که منبع قدرت به ان وصل شده نباید متصل کنیم .

ب: روشهای غیر مستقیم برای اندازه گیری مقاومت :
1- روش ولتمتر ـ آمپرمتر : اگر ولتاژ دو سر یک مقاومت را همراه با شدت جریان آن اندازه گیری کنیم با استفاده از قانون اهم داریم : R=V/I

2- اندازه گیری روش مقایسه ای : اگر در یک مدار دو مقاومت که یکی معلوم (استاندارد ) و دیگری مجهول باشد و به طور سری بهم وصل شده باشد با اندازه گیری ولتاژ دو سر آنها با توجه به مساوی بودن شدت جریان در انها خواهیم داشت :

3- روش پل وتسون : با این پل می توان مقاومت مجهول را محاسبه کرد ، این پل تنها دارای یک مقاومت مجهول می باشد . بین نقطه a , b یک گالونومتر قرار
می گیرد تا بتوان متعادل بودن پل را از روی آن تشخیص داد و همچنین یکی از مقاومتها (Rd ) متغیر است تا بتوان پل را به حالت تعادل برد .بعد از نوشتن معادله حالت تعادل می توان مقاومت مجهول را از فرمول زیر بدست آورد :

Va = Vb , I1Rd = I2R1
I2R2 = I1RX

ساخت اهم متر با استفاده از گاوانومتر (DC )
: اگر

Rx=0 P=1 انحراف کامل رخ داده است.
P : میزان انحراف عقربه گالوانومتر را نشان می دهد .

جریان الکتریکی و اندازه گیری آن
همانطور که می دانیم جابجایی بارهای الکتریکی نسبت به زمان در یک هادی را جریان الکتریکی می نامند . اگر این جابجایی در یک جهت باشد جریان الکتریکی را DC‌می نامند . واحد شدت جریان الکتریکی آمپر نام دارد .
در الکترونیک از واحدهای کوچکتری مانند میلی آمپر و میکرو آمپر و در برق صنعتی از واحدهای بزرگتر مانند کیلو آمپر استفاده می کنند . دستگاهی که جریان الکتریکی را اندازه می گیرد ، آمپر متر نام دارد .
آمپرمتر در مدار به صورت سری قرار می گیرد تا جریان مصرف کننده و جریان عبوری از یک آمپرمتر کمتر باشد . برای دقیق خواندن جریانی که آمپرمتر نشان
می دهد ، باید رنج انتخابی را طوری انتخاب نماییم که انحراف عقربه بیشترین مقدار را داشته باشد .
توجه : هنگام تعویض رنج آمپرمتر سعی می کند ابتدا دو سر آمپرمتر را اتصال کوتاه نموده سپس رنج را عوض کرده و آنگاه آن را از اتصال کوتاه خارج کنید . در ضمن چنانچه مقدار جریان مورد اندازه گیری نامشخص است ، رنج آمپرمتر را در بیشترین مقدار خود قرار دهید .
توجه باینکه برای اندازه گیری جریانهای DC حتماً باید از رنج DC‌ آمپرمتر و برای اندازه گیری جریانهای AC‌ باید از رنج AC‌ آمپرمتر استفاده کرد ، مهم و ضروری است .
آمپرمترها دارای خطایی نیز هستند که با یک مثال می توان این خطا را واضح کرد . مثلاً اگر یک دستگاه اندازه گیری به صد قسمت تقسیم شده باشد و کلاس در آن دارای 5/2 % خطا برای انحراف کامل عقربه است ، در نتیجه خطای مطلق 5/2 خواهد بود و این خطا برای تمام درجات یکسان است .
مقدار شدت جریانی که از سیم پیچ آمپرمترهای مختلف می گذرد و بین ( ) تا ( ) می باشد ، برای اندازه گیری شدت جریانهای بیشتر باید یک مقاومت را با آن موازی کرد ، که به این مقاومت ، مقاومت شنت می گویند .

اندازه گیری جریان در فرکانسهای بالا
چون بسامد فرکانس دستگاههای اندازه گیری معمولی در جریان AC‌ به چند کیلو سیکل محدود می شود ، لذا در فرکانس زیادبا استفاده از خاصیت کوپل ترموالکتریک از آمپرمتر یا کوپلترموالکتریک استفاده می شود .
این دستگاه مطابق شکل زیر تشکیل شده است از یک سیم حرارتی که در مدار به طور سری قرار می گیرد و یک ترموکوپل که خروجی آن به یک دستگاه با قاب گردان وصل می شود .
در این دستگاه میتر با قاب گردان بر حسب جریان گذرنده از سیم حرارتی مدرج شده است . ترموکوپلهای معمولی با فرکانس ( ) و در نوعهای مخصوص آن در فرکانس بالاتر قابل استفاده هستند .

ساخت آمپرمتر با استفاده از گالوانومتر (DC ) :
از این آمپرمتر برای اندازه گیری جریانهای بالا استفاده می شود . هر چه مقاومت داخلی آمپرمتر کمتر باشد خطای ایجاد شده کم می باشد .

ساخت آمپرمتر DC‌ ( گسترش حوزه اندازه گیری جریان مستقیم با یک میتر قاب گردان )
مقدار جریان مجازی که میترهای اندازه گیری قابلیت تحملش را دارند معمولاً حدود بین ( ) تا ( ) می باشد. بنابراین برای اندازه گیری جریانهای بیش از این مقدار می بایست میتر ها را گسترش رنج داد و برای این کار کافیست که مقاومت شنتی به دو سرش موازی کنیم ، حال اگر ضریب گسترش رنج در ساخت آمپرمتر و I‌ ماکزیمم جریان قابل اندازه گیری در رنج مورد نظر و Im‌ جریان ماکزیمم انحراف میتر به تنهایی باشد

ساخت آمپرمتر AC‌ ( گسترش حوزه اندازه گیری جریان متناوب بوسیله میتر قاب گردان )
همانطور که می دانیم میتر اندازه گیر جریان با قاب گردان مقدار متوسط لحظه ای I(t)‌ عبوری از خود را نشان می دهد .( ) در صورتیکه در جریان متناوب اندازه گیری مقدار موثر جریان لحظه ای مورد نظر است ( ) و چون متوسط یک موج سینوسی ( )در یک سیکل کامل برابر صفر است ، بدین جهت میتر با قاب گردان جریان سینوسی عبوری از خود را صفر نشان می دهد ،در حالیکه موثر جریان سینوسی طبق فرمول صفر نیست بلکه برابر ( ) می باشد ، برای رفع اشکال فوق از عمل یکسو سازی موج سینوسی استفاده می شود . چون موثر موج سینوسی و موج سینوسی یکسو شده تمام موج با هم برابرند و در ضمن متوسط موج یکسو شده تمام موج صفر نبوده و برابر ( ) است که بوسیله میتر قرائت می شود ، پس مقدار موثر جریان را
می توان با ضرب قرائت میتر در ضرب تبدیل جریان DC‌ به AC‌ که همان فاکتور شکل موج است ، بدست آورد . حال با درست بودن میتر با مشخصات ( Im=100A,Zm=100 ) ماکزیمم جریان موثر مجاز عبوری از میتر 1.1MA بوده و مقاومت شنت Rsh به ازای ایده آل بودن دیودهای پل یکسو ساز تمام موج و صفر بودن Rc‌ از رابطه ( ) برابر
بدست می آید که Ki همان ظریب گسترش رنج و I ماکزیمم جریان قابل گسترش است .
چون عملاً دیودها ایده آل نیستند و دارای مشخصه (ولت ـ آمپر ) غیر خطی
می باشند ، پس محاسبه Rsh‌ با فرض صفر بودن مقاومت دیودها سبب ایجاد خطا در اندازه گیری جریان بخصوص به ازای انحرافهای کمتر عقربه می شود . برای رفع این اشکال یک مقاومت میانگین در حیطه متغیرات مقاومت دیودها به ازای جریانهای (0-1.1 ma ) که حدوداً 1000 است جایگزین می نماییم و با فرض Rc=0 داریم :

که RBR = ZRD است و به مقاومت پل دیودی موسوم است . اگر محاسبات Rsh‌ به ازای RD=1000 صورت گیرد ، به ازای جریانهای بیشتر و کمتر از انحراف وسط عقربه خطای اندازه گیری جریان به نحو چشم گیری افزوده می شود. برای جلوگیری از چنین امری می بایست مقاومت دیودها را به سمت خطی شدن میل داد .
بدین منظور مقاومت تعدیل کننده غیر خطی بوده ، مقاومت دیود یعنی Rc‌ را در مدار میتر به طور سری قرار می دهیم . در این صورت رابطه نهایی برای محاسبه مقاومت شنت Rshc با استفاده از شکل زیر به صورت زیر خواهد بود .

با استفاده از میتر با یک پل یکسو ساز و بحساب آوردن RD=1000 و Rc=10 آمپرمتر AC برای اندازه گیری جریان 10Ma را بسازید.

الکترودینامومتر و کاربرد آن در اندازه گیری جریان
در این وسیله به جای استفاده از آهنربا از سیم پیچ استفاده شده است و یکی از مزایای الکترودینامومتر این است که می توان جریانهای AC‌ را اندازه گیری کند .
( جریان سیم پیچ متغیر : I2) (جریان سیم پیچ ثابت : I1 )

برای اندازه گیری جریانهای بالا از الکترودینامومتر مطابق شکل زیر استفاده
می شود.Rm>Rf

اثر آمپرمتر بر شبکه

جریانی که آمپر متر را نشان می دهد .

خطای نسبی خطای نسبی

روش کالیبره کردن آمپرمتر
آمپرمتر را با یک مولتیمتر کالیبره و مقاومت استاندارد به شکل سری کالیبره
می کنیم.

کاربرد آمپرمتر برای محاسبه جریان نشتی خازن
برای محاسبه جریان نشتی خازن از آمپرمتر به شکل زیر استفاده می کنیم .
R : مقاومت فرضی معادل جریان نشتی خازن

مقاومت داخلی آمپرمتر ها
همانطور که می دانیم آمپرمتر در مدار به صورت سری قرار می گیرد و به همین علت باید مقاومت داخلی آمپرمتر ها به گونه ای باشد که به جریان مدار تاثیر خیلی کمی داشته باشد تا حاصل اندازه گیری دقیق تر باشد ، به همین منظور مقاومت داخلی آمپرمتر خیلی کم در نظر گرفته می شود تا افت ولتاژی بر روی مقاومت داخلی رخ ندهد .

ولتاژ و اندازه گیری ان
اختلاف تعداد بارهای الکتریکی بین دو نقطه از یک مدار را اختلاف پتانسیل الکتریکی بین آن دو نقطه می نامند . اگر این اختلاف در هر لحظه ثابت باشد ، اختلاف اختلاف پتانسیل مدار ثابت است .
به اختلاف پتانسیل الکتریکی معمولاً ولتاژ نیز می گویند . واحد اختلاف پتانسیل الکتریکی ولت است . در الکترونیک از واحدهای کوچکتر ولت یعنی میلی ولت و میکروولت و در برق صنعتی از واحد بزرگتر از ولت مانند کیلو ولت نیز استفاده
می شود.
دستگاهی که ولتاژ را اندازه گیری می کند ، ولت متر نام دارد . از آنجاییکه ولت متر اندازه گیری اختلاف پتانسیل دو نقطه را بر عهده دارد باید هنگام قرار گرفتن در مدار با آن دو نقطه به طور موازی قرار گیرد .برای خواندن مقدار ولتاژی که ولت متر نشان می دهد ، همانند خواندن آمپرمتر ، ابتدا ضریب ثابت سنجش را به دست آورده وآن گاه این عدد را در مقدار انحراف عقربه بر حسب تقسیمات ضرب می کنیم . برای دقیق تر خواندن مقدار ولتاژی که ولتمتر نشان می دهد باید حدود اندازه گیری ( ضریب کلید رنج ) را طوری انتخاب نماییم که انحراب عقربه بیشترین مقدار را داشته باشد .

مقاومت داخلی ولت مترها
ولت متر ها دارای مقاومت داخلی بی نهایت می باشند و این کار بدان علت است که چون ولت متر در مدار به طور موازی قرار می گیرد باید به گونه ای باشد که بر جریانی که از المان مورد نظر عبور می کند تاثیری نداشته باشد تا ولتاژی ولت متر نشان می دهد دقیق تر باشد .

ولت متر DC‌ به کمک گالوانومتر قاب گردان
شکل زیر روش استفاده از گالوانومتر را برای اندازه گیری ولتاژ DC را نشان
می دهد . در این شکل Igmax‌ جریان انحراف حداکثر و Rv‌ مجموع مقاومت گالوانومتر و مقاومت سری R می باشد .
همانطور که ملاحظه می گردد برای هر گالوانومتر نسبت 1/Igmax با ضرب ولتاژ Vmax در مقدار( ) ، مقاومت سری لازم مشخص می گردد .به عنوان مثال برای یک گالوانومتر با Igmax = 1ma مقدار =1000 ( ) بوده و لذا برای اندازه گیری ولتاژ مثلاً صفر الی ده ولت ، مقاومت سری لازم 10K خواهد بود.

از آنجاییکه مقدار Rv‌ تابعی از محدوده اندازه گیری می باشد ، لذا برای برداشتن یک رفتار دینامیک ثابت و مطلوب لازم است که دمپینگ هوایی نسبت به دمپینگ الکتریکی کاملاً غالب باشد ، بطوریکه تغییرات Rv‌ تاثیر زیادی در مقدار نگذارد.

ساخت ولت متر AC‌ با استفاده از گالوانومتر
معادله دیفرانسیل مربوط به رفتار گالوانومتر نشان می دهد که عبور هر جریان متناوب با فرکانس بیش از فرکانس طبیعی گالوانومتر ، با تضعیف بسیار شدیدی به حرکت عقربه منتقل می شود ، لذا برای نمایش مقدار موثر یک موج متناوب به یکی از روشهای زیر عمل می شود :
الف : تغییر شکل موج ، به نحوی که متوسط آن مقدار غیر صفر باشد.
ب : اندازه گیری مقدار متوسط از طریق اندازه گیری مقدار ولتاژ پیک.
ج : اندازه گیری مقدار موثر واقعی .
برای تغیر شکل موج به نحوی که، متوسط آن مقدار غیر صفر باشد را معمولاً از یک مدار یکسو ساز تمام موج و یا نیم موج عبور می دهند . از نقطه نظر بسط سری فوریه، موج یکسو شده دارای یک مقدار متوسط و مضاربی از فرکانس اصلی
می باشد که با توجه به طبیعت پایین گذر گالوانومتر ، تنها مقدار متوسط باعث انحراف عقربه شده و با قرار گرفتن فرکانسهای دیگر در خارج از باند عبور ، معمولاً حرکت قابل ملاحظه ای ایجاد نمی گردد .
خوشبختانه برای هر شکل موج خاصی نسبت به مقدار موثر آن عدد ثابتی می باشد که به آن اصطلاحاً ضریب شکل (Form Factor ) می گویند . به عنوان مثال این ضریب برای موج سینوسی 1011 ، مثلثی 101S‌ و مربعی 1 می باشد . بدین ترتیب در صورت مشخص بودن شکل موج و ضریب شکل مربوطه می توان با اندازه گیری مقدار متوسط یک موج یکسو شده ، دستگاه را برحسب مقدار موثر مدرج نمود .
در آمپرمتر ها و ولت متر های تجاری که بر مبنای اصول فوق ساخته شده اند ، معمولاً درجه بندی برای موج سینوسی در نظر گرفته شده است .لذا اندازه گیری هر موج غیر سینوسی توسط دستگاه فوق منجر به خطای اندازه گیری می گردد . میزان خطا، تابعی از اختلاف ضریب شکل موج مورد نظر با ضریب شکل موج سینوسی است.
به عنوان مثال این خطا برای موج مربعی 11% و برای موج مثلثی تنها 5/3% خواهد بود. البته در مورد اول دستگاه کمتر و در مورد دوم دستگاه بیشتر از مقدار واقعی را نشان می دهد .
روش ساخت ولت متر با گالوانومتر به شکل زیر می باشد :

ساده ترین روش برای استفاده از یکسو کننده نیم موج :
محاسبه سطح زیر منحنی در یک تناوب :

عددی که گالوانومتر نشان می دهد :

حالت DC‌بهتر از حساسیت AC‌است .

ولت متر AC‌ با یکسو ساز تمام موج
فرض می کنیم که دیودهای ایده آل هستند . دو نیم سیکل مثبت D1,D2 هدایت می کنند و در نیم سیکل منفی D3,D4‌ هدایت می کنند . اگر دیودها ایده آل نباشند ولتاژ خروجی به اندازه 1.4V‌ افت پیدا خواهد کرد .
جریان در نیم سیکل مثبت برابراست با و جریان متوسط برابر است با
و جریان در نیم سیکل منفی برابر با میباشد.

فرض کنیم : Vi=Vp WT

جریانی که گالوانومتر نشان می دهد .
حساسیت ولتمتر AC‌تمام موج نسبت به حساسیت نیم موج بهتر است .
تمام موج
نیم موج

روش تبدیل آمپرمتر به ولتمتر :
هرگاه شدت جریانی را که از مقاومتی معین می گذرد اندازه گیری کنیم ، بر طبق قانون اهم این شنت جریان متناوب با ولتاژ دو سر مقاومت خواهد بود . لذا با استفاده از آمپر متر و یک مقاومت سری با آن می توان ولتاژ بین دو نقطه را اندازه گرفت و این همان ولت متر است و چون ولتاژ و جریان همیشه با هم متناسب
می باشند تبدیل آمپرمتر به ولت متر برای کلیه ردیفها صادق است.
مقاومت سری با آمپرمتر را مقاومت داخلی ولتمتر می گویند که در عمل همیشه این مقاومت بطور سری با یک یا چند مقاومت دیگر بنام چند برابر کننده ها Multiplier متصل می شود . مقاومت داخلی ولتمتر در هر رنجی از ضرب عدد رنج در مقدار ولت متر بدست می آید .

مقادیر اهم بر ولت روی ولت متر ها
در اکثر ولتمتر ها مقدار اهم بر ولت روی دستگاه مشخص شده است . این مقدار مقاومتی را که به ازاء یک ولت در مدار قرار دارد نشان می دهد و معمولاً برای کلیه ردیف ها یکسان است . این کمیت را حساسیت ولتمتر گویند .

اندازه گیری فشار قوی
دراندازه گیری فشار قوی از یک ترانسفورماتور کاهنده استفاده می شود که دستگاه اندازه گیری را از خط اصلی جدا می کند . ضمناً از نظر ایمنی باید یک طرف سیم پیچ ثانویه و همچنین هسته ترانسفورماتور را اتصال زمین نمود .

اندازه گیری دقیق ولتاژ با استفاده از پتانسیومتر
در این روش ولتاژ مجهول با ولتاژ یک منبع معلوم ( باتری استاندارد ) مقایسه
می شود. مدار این اندازه گیری مطابق شکل زیر می باشد . همانطور که ملاحظه
می کنیم ابتدا باید کلید S‌را در وضعیت 1 قرار داده و پتانسیومتر را طوری تنظیم کنیم که رتکتور انحراف صفر را نشان دهد ، سپس وضعیت کلید را به حالت 2 درآورده مجددا برای ولتاژ مجهول حالت تعادل را برقرار می کنیم . دراین صورت خواهیم داشت :

در مدار فوق باید ولتاژ منبع تغذیه مدار پتانسیومتر ( باطری B1‌) و یا جریان ان ثابت بماند . به این طریق این روش چون پس از برقراری حالت تعادل جریان در مدار رتکتور صفر است .
از مدار باتری استاندارد و یا منبع مجهول جریانی کشیده نمی شود ، لذا در این روش اندازه گیری ولتاژ از ولتمتر با امپدانس داخلی بی نهایت استفاده شده است ، حداقل مقدار قابل تشخیص در این روش به تقسیمات پتانسیو متر و نسبت بستگی دارد .
هرگاه در مدار شکل فوق پتانسیومتر بر حسب ولتاژ مدرج شده باشد ، دستگاه تشکیل یک ولتمتر دیفرانسیل را می دهد . دراین صورت باید ابتدا با استفاده از باطری استاندارد و تنظیم B1‌پتانسیومتر را دقیقاً کالیبره کرده و سپس ولتاژ دقیق Vx را مستقیماً از روی درجات پتانسیومتر مدرج قرائت نمود .

اثر ولت متر بر شبکه

ولتاژی که ولتمتر نشان می دهد :
خطای نسبی ولت متر:

روش کالیبره کردن ولتمتر
ولت متر را مطابق شکل زیر با استفاده از مولتیمتر کالیبره و مقاومت استانداردموازی کالیبره م

دانلود مقاله بررسی رابطه اندازه شرکت ، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و حجم معاملات

اختصاصی از فی فوو دانلود مقاله بررسی رابطه اندازه شرکت ، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و حجم معاملات دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی رابطه اندازه شرکت ، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و حجم معاملات با سودهای مومنتوم و معکوس در بازار سرمایه ایران
-1. تاریخچه مطالعاتی
ادبیات غنی و قابل ملاحظه ای راجع به قابلیت پیش بینی بازده مقطعی سهام بر مبنای بازده های گذشته در ادبیات مالی مستند شده است.
جیگادیش و تیتمن (1993) گزارش کردند استراتژی خرید سهام برنده و فروش سهام بازنده گذشته می تواند بازده اضافی معنی داری را ایجاد نماید. آنها این نتیجه را بر مبنای تشکیل پرتفوی هایی بر مبنای بازدهی گذشته در دوره 1965 – 1989 کشف کردند. روش کار آنها به این صورت بود که سهام را بر اساس بازدهی سه تا دوازده ماه گذشته در ده دهک طبقه بندی کردند و سپس ده پرتفوی با وزن برابر تشکیل دادند و استراتژی خود را خرید دهک برنده و فروش دهک بازنده قرار دادند و نشان دادند که بازدهی اضافی ایجاد می شود (جیگادیش و تیتمن ، 1993، ص 89).
کونراد و کول (1998) با یک بررسی بلند مدت در آمریکا موفقیت استراتژی معکوس را در طولانی مدت و استراتژی مومنتوم را در کوتاه مدت گزارش کردند. آنها اعلام کردند که موفقیت این استراتژی ها به افق مورد نظر بستگی دارد. در حالی که استراتژی مومنتوم برای یک دوره میان مدت سه تا دوازده ماهه سودمند بود، استراتژی معکوس در یک دوره کوتاه مدت هفتگی یا ماهانه و یا یک افق طولانی مدت سه تا پنج ساله مناسب بود. آنها استدلال کردند که سود های مومنتوم فقط به خاطر تفاوت های مقطعی در بازدهی مورد انتظار به جای الگوی سری زمانی بازده ایجاد می شود. آنها استدلال کردند که سودهای مومنتوم می تواند یک محصول جانبی این موضوع باشد که بعضی از سهام به خاطر وجود یک سری از عوامل ریسک ناشناخته ریسکی تر می شوند. به عبارتی اگر بازدهی اضافی به خاطر ریسک سیستماتیک ناشناخته بالاتر(پایین تر)ایجاد شود، پس سهام در آینده نیز به این بازهی بالاتر(پایین تر)دست خواهند یافت. با این نگرش دیگر سود های مومنتوم با بحث کارایی نیز سازگار می شود و تناقض از بین می رود.(کونراد و کول، 1998، ص 489).

یافته های اخیر جاگادیش و تیتمن( 2001 ) انتقادهای زیادی را بر این فرضیه(کنراد و کاول ) وارد می کند. آنها استدلال می کنند که اگر سودهای مومنتوم به خاطر تفاوت مقطعی در بازدهی باشد، پس برندگان گذشته(بازندگان گذشته)بایستی بازدهی بالاتر(پایین تر)خود را به طور نامحدود در آینده ادامه دهند. ولی آنها به این نتیجه رسیدند که بازدهی پرتفوی های مومنتوم (برندگان منهای بازندگان) فقط برای دوازده ماه اول بعد از تشکیل پرتفوی مثبت است و اگر اتفاق خاصی نیفتد بازدهی بعد از دوازده ماه منفی است ( جاگادیش و تیتمن ,2002, ص265-243)
مارکویتز وگرینبلات (1999) یک اثر مومنتوم قوی و پایدار را در بین صنایع کشف کردند. ایشان نشان دادند که استراتژی خرید سهام برنده گذشته و فروش سهام بازنده گذشته حتی پس از کنترل اثراندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، مومنتوم سهام انفرادی و پراکندگی در میانگین بازده سودمند می باشد.(مارکوویتز و گرینبلات ، 1999، ص 1249).
راون هورست (1998) با استفاده از اطلاعات 12 کشور اروپایی در طی دوره 1995-1980 دریافت که پرتفوی برنده نسبت به پرتفوی های بازنده بهتر عمل می کنند و نشان داد که استمرار بازدهی به طور معکوس با اندازه شرکت مرتبط است (راون هورست ، 1998، ص 267).
دی بونت و تالر ( 1985،1987 ) وجود یک حرکت معکوس یا برگشت قیمتی را در قیمت سهام در بلند مدت اثبات کردند و پیشنهاد کردند که خرید سهام بازنده گذشته و فروش سهام برنده گذشته می تواند منجر به بازدهی اضافی گردد. آنها نشان دادند که بازندگان تاریخی نسبت به برندگان تاریخی بهتر عمل می کنند.
گرینبلات و تیتمن (1989) با استفاده از استراتژی مومنتوم سودهای اضافی را کشف کردند ولی مشاهده کردند که سودهای مومنتوم در اولین سال بعد از تشکیل پرتفوی از بین می رود (گرینبلات و تیتمن ، 1989، ص 394)

هنگ و استین (1999) فرض کردند که مومنتوم از انتشار تدریجی اطلاعات خاص شرکت ناشی می شود.هنگ، لیم و استین (2000) فرضیه هنگ و استین (1999) را با استفاده از داده های ایالات متحده آمریکا آزمون کردند و تکیه گاهی برای فرضیه انتشار تدریجی اطلاعات یافتند.
به طور اخص هنگ و همکارانش (2000) اثبات کردند که استراتژی مومنتوم در سهام دارای پوشش تحلیلگر کمتر بهتر عمل می نماید. ایشان نتیجه گیری کردند که اگرچه اندازه به طور معکوس با سودهای مومنتوم رابطه دارد، لیکن پس از پاکسازی اثر سایز، پوشش تحلیل گر بیشتر از اندازه، اثر مومنتوم را در بازار سهام ایالات متحده آمریکا تحریک می کند (هنگ و دیگران، 2000، ص 265).
در یک چارچوب اروپایی، دوکز و مکنایت (2005) تکیه گاهی برای فرضیه هنگ و استین (1999) یافتند که با یافته های هنگ و همکارانش (2000) نیز سازگار بود (دوکز و مکنایت، 2005، ص 313).
مکنایت و هو (2006) سودهای مومنتوم را با استفاده از متغیرهای نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (BTM)، اندازه و پوشش تحلیل گر ارزیابی کردند و این متغیرها را به عنوان نمایندگانی برای سود مومنتوم به کار بردند، آنها به این نتیجه رسیدند که سودهای مومنتوم به طور معکوس با هر سه عامل فوق ارتباط دارد و به ترتیب نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، پوشش تحلیل گر و اندازه اهمیت دارند (مکنایت و هو ، 2006، ص227)
در تحقیقی دیگر دیوید لیسموند , میشل اسچیل ,چواشنگ زاو (2001) به بررسی ماهیت گمراه کنندگی سودهای مومنتوم پرداختند.آنها به بررسی استراتژی از 1980 تا 1998 پرداختند .روش طبقه بندی سهام آنها مشابه روش جی تی 1993 و هنگ وهمکاران 2000 و جی تی 2001 می باشد .آنها در مقاله خود به بررسی سودبخشی از توانایی نسبی استراتژی های مومنتوم(خرید آنهایی که عملکرد خوبی در گذشته داشته وفروش آنهایی که عملکرد بدی داشته اند) پرداختند انها دریافتند یک استاندارد که استراتژی هایی که نسبتا قوی هستند احتیاج دارند به هزینه های معاملاتی بسیار زیادی به طوریکه این هزینه های معاملاتی جلوگیری می کند از اجرا سودبخش این استراتژی ها .در یک برش مقطعی متوجه شدند که انهایی که بازده های مومنتوم زیادی دارند دقیقا همان انهایی هستند که هزینه های معاملاتی بسیار زیاد دارنددرنتیجه حجم بسیار زیاد از بازده های غیر عادی وابسته است به این استراتژی در ایجاد یک گمراهی از فرصت سود, درصورتی که واقعا هیچ سودی وجود ندارد
جان ای دوکاس وفلیپ مک نایت (2003) به بررسی دوتئوری رفتاری ,مدل اشاعه تدریجی از هنگ واستین (1999) و مدل تورش سیاست محافظه کاری سرمایه گذاران از بارباریز و شلیفر و ویسنی (1998). آنها بررسی کردند این دو تئوری را در یک نمونه 13 تایی از بازار سهام اروپائی طی سالهای 1998 – 2001 این دومدل قبلا پیش بینی کرده اند که مومنتوم به دست می آید از 1) انتشار تدریجی از اطلاعات یک شرکت ویژه 2)عدم موفقیت سرمایه گذاران در بهنگام کردن معتقداتشان به قدر کافی زمانیکه آنها اطلاعات عمومی جدید را مشاهده می کنند.یافته های جان دوکاس وهمکارانشان با این دو مدل رفتاری سازگار است وآنها را تائید می کند.شواهد بدست آمده از تحقیق ایشان نشان دهنده این است که مومنتوم نتیجه اشاعه تدریجی اطلاعات ویژه و سیاست محافظه کاری روانی سرمایه گذاران که بازتاب کننده خطاهای سیستماتیک آنها در شکل دادن درآمدها با بهنگام نبودن هست واین وابسته است با اعتقادات قبلی آنها و ناچیز دانستن وزن آماری اطلاعات جدید.
شن، ژاکماری و شارما (2005) اعلام کردند که سود مومنتوم در شاخص های رشدی متمرکز است و شواهد عکس العمل بیش از اندازه در این شاخص ها بیشتر نمود پیدا می کند (شن و دیگران ، 2005، ص 235).
ینگ فون چو و مینگ لیو و زینتیتگ فان در سال( 2008) به بررسی ماندگاری گستره بازار وسودهای مومنتوم پرداختند انها در این مطالعه ازاطلاعات بورس سهام نیویورک وبورس سهام آمریکاNYSE-AMEX موجود در مرکز تحقیق امنیت قیمت ها (CRSP) استفاده کردند آن ها این نتایج را بر اساس تشکیل پرتفویهایی بر مبنای بازدهی گذشته در دوره از ژانویه 1965 تاپایان دسامبر 1999 مشابه نمونه انتخابی جاگیداش وتیتمن مورد بررسی قرار دادند.استراتژی مبادله آنها براساس بازده ای در دوره گذشته نگهداری با استفاده از دوره زمانی 6/6 که بیشترین سودبخشی را دارا می باشد بوده است.انها سهام ها را در 10 دهک برابر رتبه بندی کرده و به صورتی که پرتفویی که بهترین عملکرد را دارا می بود p10 بهترین برنده ها و پرتفویی با بدترین عملکردp1 بدترین بازنده ها شناسایی کردند آنها در این تحقیق از50 پرتفوی سهام برابر استفاده کردند. آنها نشان دادند که یک اثر متقابل از میانگین منابع وسری های زمانی و سودهای مومنتوم وجود دارد انها نشان دادند که یک ارتباط معنی داری بین سودهای مومنتوم وماندگاری گستره بازار وجود دارد.
فاما و فرنچ (1996) استدلال می کنند که شرکت با BV/MV بالاتر شرکت های ارزشی هستند که دارای صرف ارزش هستند و در آینده سودهای بالاتری نسبت به شرکت های با BV/MV پایین تر که شرکت های رشدی می باشند و دارای کسر رشد هستند، ایجاد می کنند (فاما و فرنچ ، 1996، ص 56).
لاکونیشاک و دیگران (1994) استدلال می کنند که بازار سهام رشدی را بالای قیمت ارزیابی می کند و سهام ارزشی را زیر قیمت ارزیابی می کند و همین باعث ایجاد صرف ارزش برای سهام رشدی می شود و بر این مبنا برای سهام رشدی احتمال ایجاد سودهای مومنتوم بیشتر است(لاکونیشاک و دیگران ، 1994، ص 1541)
پاتریشا چلی استیلی و آنتونیوس سیگانوس (2007 ) ارتباط بین سودمندی مومنتوم و مکانیزم های بازرگانی بازار سهام را امتحان کردن که با دگرگونی های تازه ای که در سیستم بازرگانی رخ می دهد تحریک می شوند . بعد از سال 1975 دو سیستم بازرگانی متفاوت در بورس سهام لندن SEAQ سیستم دلالی کامپیوتری و SETS یک سیستم حراج اتوماتیک بکارگماشته می شود.در این تحقیق آنها از اطلاعات بازدهای ماهیانه برای همه کشورهای UK بر روی فایل اطلاعاتی آنها در پایگاه داده های قیمت سهام لندن بین سال های 1975 تا 2001 .آنها جهت شناسایی مومنتوم از روش جاگیداش وتیتمن 1990 استفاده کردند وسودبخشی مومنتوم را با استفاده از طبقه بندی شرکتها براساس 6 ماهه قبلی نگهداری و در 10 پرتفوی برابر طبقه بندی کردند به صورتی که (w) پرتفوی سهام شامل بهترین بازیگران و (L) شامل بدترین بازیگران دهک می باشد. از تفاضل بین برنده وبازنده های پرتفوی (W-L) سودمندی استراتژی مومنتوم مشخص میشود.ا ین تحقیق نشان می دهد که بین سودهای مومنتوم وساختار سیستم های بازرگانی ارتباط وجود دارد و اختلاف بین سودهای مومنتوم درساختارهای سهام معنی دار است و نتایج این تحقیق با آن موافق است.
در مطالعات بروزینسکی و همکاران 2003 حجم معاملات نیز به عنوان متغیری برای پیش بینی اندازه و مقاومت مومنتوم معرفی شده است. تحقیقات اخیر قدرت پیش بینی زیادی را برای متغیر حجم معاملات در پیش بینی بازده های سهام تأیید کرده اند و هم چنین رابطه ای قوی بین حجم معاملات و مومنتوم گزارش شده است.

3-1. بیان مسئله و تعریف موضوع تحقیق
هرسرمایه گذاری دربدو ورود به بازار سرمایه به دنبال پیدا کردن راهها وتدوین و به کارگیری استراتژی هایی است که بتواند بر بازار پیروز شود و بازدهی اضافی کسب نماید. در حال حاضر در بازار سرمایه دنیا استراتژی های معامله و مدیریت پرتفویی که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد٬ استراتژی های مومنتوم و معکوس است و درتحقیقات متعددی در دنیا واز جمله در ایران سودمندی آن در ایجاد بازدهی اضافی تأیید شده است ( صادقی وفدایی نژاد ٬ 85).
مومنتوم مفهومی در علم فیزیک می باشد که بیان می دارد که یک جسم در حال حرکت گرایش دارد که همچنان در حرکت باقی بماند مگر اینکه نیرویی از خارج بر آن وارد شود(قانون اول نیوتن). به عبارت دیگر مصداق این قانون در بازار این است که یک روند قیمتی تمایل دارد که باقی بماند تا زمانی که یک نیروی خارجی جلوی آن را بگیرد. این استراتژی شامل سرمایه گذاری در جهت بازار می باشد و ادعا می نماید که بازدهی مثبت یا منفی گذشته در دوره مشخصی از آینده نیز همچنان تداوم خواهد داشت. در مقابل استراتژی معکوس اعتقاد دارد که عوام و اکثریت بازار اشتباه می کنند و روندهای اخیر قیمت ها بر می گردند، بنابراین برای دستیابی به بازدهی اضافی می باید صبور بود و با جسارت در جهت مخالف بازار عمل کرد. در مجموع این استراتژی ها به دنبال شناسایی روندها با استفاده از معیارهای مختلف و بهره گیری از آنها هستند. جذابیت دیگر بررسی این استراتژی ها این است که در تقابل مستقیم با دکترین پذیرفته شده کارایی بازار قرار می گیرند. فرضیه بازار کارآ ادعا می کند روند و الگوی خاصی در بازدهی و قیمت های اوراق بهادار وجود ندارد و رفتار قیمت ها تصادفی و غیر قابل پیش بینی می باشد. مطابق فرضیه کارایی بازار عملکرد پرتفوی مستقل از عملکرد گذشته آن می باشد. بنابراین تایید سودمندی این استراتژی ها می تواند چالشی اساسی در مقابل تئوری نوین مالی و بحث کارایی بازار ایجاد نماید.
استراتژی های مومنتوم و معکوس که برای بهره گیری از همبستگی سریالی موجود در بازدهی بازار و اوراق بهادار بکار می روند، در زمره استثنائات مالی و بی نظمی های بازار سرمایه قرار می گیرند. مومنتوم در یک انتهای پیوستار قرار می گیرد و از خود همبستگی مثبت در بازدهی دارایی ها در میان مدت حکایت می کند. در این استراتژی بازدهی اضافی با خرید سهام برنده گذشته و فروش سهام بازنده گذشته قابل دستیابی می باشد.(جاگادیش و تیتمن ، 1993 )
اوراق بهاداری که عملکرد خوبی(بدی)را در گذشته تجربه کرده اند، گرایش دارند که این بازدهی خوب(بد)را در آینده نیز ادامه دهند. به عبارت بهتر مومنتوم اعتقاد به استمرار بازدهی میان مدت تاریخی در افق میان مدت آتی دارد.مومنتوم خود شامل انواع مختلفی می باشد. یکی از آنها مومنتوم سود است که استدلال می کند سهامی که اخیرا شگفتی در سود داشته اند در آینده نزدیک نیز در همان جهت عمل خواهند کرد. به عبارتی سهامی که تعدیل مثبت داشته اند در آینده نزدیک نیز بازدهی خوبی خواهند داشت. یکی دیگر از انواع مومنتوم، مومنتوم صنعت می باشد که ادعا می کند که صنایعی که در گذشته نزدیک عملکرد و بازدهی خوبی (بدی) داشته اند در آینده نیز این بازدهی را ارائه خواهند کرد. نوع دیگر آن مومنتوم قیمت است که در آن سهامی که بر مبنای شاخص قدرت نسبی، نسبت به بقیه عملکرد بهتری داشته اند انتخاب می شوند و در دوره مشخصی از زمان نگهداری می شوند. نتایج تحقیقات نشان می دهد که با این رویکرد بازدهی اضافی نسبت به بازار بدست می آید. در انتهای دیگر پیوستار استراتژی معکوس قرار می گیرد که بر مبنای همبستگی سریالی منفی در بازدهی اوراق بهادار استوار می باشد. در این استراتژی ادعا می شود که می بایستی برای غلبه بر بازار سهام برنده قبلی را فروخت و سهام بازنده قبلی را خرید. تمپلتون اعتقاد دارد که این خیلی صبر و حوصله می خواهد که وقتی همه می خرند بفروشی و وقتی که تب فروش بالاست بخری. به هر حال این استراتژی اعتقاد به برگشت روندها دارد و اینکه اکثریت بازار اشتباه می کنند (وقتی که غالب بازار به یک شکل فکر و عمل می کنند، به احتمال زیاد اکثر آنها اشتباه می کنند)، بنابراین باید به جایی رفت که جمعیت وجود ندارد (فدایی نژاد و صادقی، 1385، ص 2).
درحالیکه سودمندی استراتژی مومنتوم و معکوس درایجاد سود در بازار سهام کشورهای مختلف اثبات شده است لیکن نتایج تحقیقات نشان می دهد که عوامل تأثیرگذار بر سودهای مومنتوم ومعکوس متنوع می باشند و توافق آشکاری را نمی توان استخراج نمود (مکنایت و هو ، 2006، ص 228).
در این پژوهش هدف ما این است که با استفاده از روش ترکیبی استراتژی دوره های تشکیل و نگهداری(6/6),(12/12),(24/24) ماهه را در رابطه با سود های مومنتوم و معکوس را با توجه به متغیرهایی نظیر اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و حجم معاملات شرکت بسنجیم و نتایج به دست آمده از هریک از این استراتژی ها را مورد مقایسه قرار دهیم.

4-1. چارچوب نظری تحقیق
تئوری مالی مدرن که بر اساس فرضیه بازار کارا و رفتار عقلایی بنا نهاده شده است و بیش از نیم قرن بر تمامی محافل علمی حاکم بوده است.فرضیه بازار کارا بیان می نماید که تمامی اطلاعات در قیمت سهام وجود دارد ونمی توان بدون تحمل ریسک بیشتر بازده بیشتری به دست آورد. یکی از نتایج حاصل از این دیدگاه این است که روند خاصی در قیمت اوراق بهادار وجود ندارد به گونه ای که بتوان از آن به منظور کسب بازده بیشتر استفاده نمود ، وجود ندارد.
اما در دهه های اخیر استثنائاتی مشاهده شده است که با مدل های ارائه گردیده در این تئوری قابل تبیین نبوده اندو صلابت نظریه های مدرن مالی مورد تردید قرار گرفته است و این امر منجر به ظهور مالی رفتاری گردیده است.این استثنائات باعث تقویت این تفکر شده است که قیمت ها دربازار بیشتر تحت تاثیر عوامل روانی تعیین می شوند. درخصوص وجوداین استثنائات اتفاق نظرکاملی وجودندارد ودلایل مختلفی توسط اندیشمندان مالی ذکرمی گردد. یکی از بحث انگیزترین مشاهدات در حوزه مالی درسالهای اخیرمومنتوم و سودمندی استراتژی های مومنتوم و معکوس می باشد. دراین تحقیق سعی بر آن است که رابطه اندازه شرکت ، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و حجم معاملات با سودهای مومنتوم و معکوس در بازار سرمایه ایران سنجیده شود.
ساختار تحقیق
1- فصل اول: کلیات تحقیق
دراین فصل به بیان موضوع تحقیق، علت پرداختن به این موضوع در قالب ضرورت و اهداف تحقیق پرداخته شده است و در ارتباط با نحوه فراهم آوردن اطلاعات، شرکت های نمونه و جامعه آماری، قلمرو زمانی و مکانی به صورت اجمالی بحث شده است و در پایان واژه ها و اصطلاحات کلیدی تعریف شده است.

2- فصل دوم: مبانی نظری و مروری بر پیشینه تحقیق
در این فصل در بخش های مختلف به تشریح ادبیات و بیان توضیحات متعدد محققین در خصوص سودمندی استراتژی های مومنتوم و معکوس و عوامل موثر بر این استراتژی ها پرداخته می شود.
3- فصل سوم: روش تحقیق
در این فصل به روش شناسی تحقیق اشاره می شود. در ابتدا به فرضیات تحقیق، جامعه، نمونه آماری، چگونگی جمع آوری داده ها و سپس روش آزمون فرضیه ها اشاره می شود و در ادامه تعریف متغیرهای مستقل و وابسته بیان می گردد.
4-فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها
در این فصل ابتدا مدل های تحقیق با استفاده از داده های گردآوری شده مورد آزمون قرار میگیرد و سپس نتایج آزمون فرضیه های تحقیق بر اساس داده های ترکیبی ارائه می شود.
5-فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادها
در این فصل خلاصه ای از موضوع و یافته های تحقیق، نتیجه گیری بحث، پیشنهادها و محدودیتها بیان می شود.

5-1. فرضیات تحقیق
- فرضیه اول: بین اندازه شرکت و سودهای مومنتوم ارتباط معناداری وجود دارد.
- فرضیه دوم: بین اندازه شرکت و سودهای معکوس ارتباط معناداری وجود دارد
-فرضیه سوم: بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (BV/MV) و سودهای مومنتوم ارتباط معناداری وجود دارد.
-فرضیه چهارم : بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار ( BV/MV ) و سودهای معکوس ارتباط معناداری وجود دارد
-فرضیه پنجم : بین حجم معاملات و سودهای مومنتوم ارتباط معناداری وجود دارد.
-فرضیه ششم : بین حجم معاملات و سودهای معکوس ارتباط معناداری وجود دارد.

6-1. اهمیت و ضرورت تحقیق
وجود پدیده هایی که کارایی بازارهای مالی را زیر سوال می برند یکی از مسایلی است که اندیشمندان مالی توجه زیادی به آنها داشته اند. این پدیده ها منجر به ایجاد فاصله بین ارزش ذاتی و ارزش بازار اوراق بهادار گشته و در نهایت سودهای غیرعادی را برای عده ای و در نتیجه زیان های هنگفت برای عده ای دیگر، به ارمغان داشته اند. شناسایی و بررسی این پدیده ها می تواند کمک زیادی در راستای ایجاد راهکارهای مناسب جهت نزدیک شدن به توزیع عادلانه و تخصیص بهینه منابع نماید. استراتژی های مومنتوم و معکوس نیز از موضوعاتی هستند که سودمندی آن در بسیاری از بازارهای توسعه یافته و برخی از بازارهای نوظهور و از جمله در ایران مورد بررسی و آزمون قرار گرفته و تأیید شده است. لیکن محرک های دقیق اثرمومنتوم و معکوس به عنوان یک پرسش تجربی، لاینحل باقی مانده است.

7-1. اهداف تحقیق
تحقیق حاضردر پی آن است که از طریق تجزیه وتحلیل اطلاعات واقعی مبادرت به استخراج معیارهایی کند که از طریق آن ها تشخیص دهیم که آیا بین اندازه, نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (BV/MV) وحجم معاملات شرکت با سود مومنتوم ومعکوس ارتباط وجود داردو اینکه آیا استراتژیهای معامله براساس دوره های متفاوت دارای بازدهی متفاوت می باشد .
آگاهی از تآثیر این عوامل بر سودهای مومنتوم ومعکوس و عملکرد این استراتژی ها در دورهای زمانی متفاوت باعث می شود سرمایه گذاران سهام مورد نظرخود را با اطمینان بیشتری خریداری کنند.با استفاده از این چشم انداز معکوس به جای چشم اندازی که درباره آینده و برای پیش بینی فردا وجود دارد سرمایه گذاران می توانند نشانه های خوش یمن را دریابند و قیمتهای برندگان را پیدا کنند. همین آسیب شناسی را می توان برای مواردی که درآمد یک شرکت رشد منفی دارد نیز به کار برد.

8-1. حدود مطالعاتی
1-8-1 قلمرو مکانی تحقیق
بورس اوراق بهادار تهران به عنوان مکان تحقیق می باشد.

2-8-1 قلمرو زمانی تحقیق
گستره زمانی تحقیق شامل داده های سال های1380 تا 1387 می باشد.

3-8-1 قلمرو موضوعی تحقیق
در این تحقیق به بررسی رابطه اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (BV/MV) و حجم معاملات شرکت با سودهای مومنتوم و معکوس پرداخته می شود.

9-1. تعریف واژه ها و اصطلاحات کلیدی
- مومنتوم: مومنتوم مفهومی در علم فیزیک است که بیان می دارد یک جسم در حال حرکت گرایش دارد که همچنان در حرکت باقی بماند، مگر اینکه نیرویی از خارج بر آن وارد شود (قانون اول نیوتن). به عبارت دیگر مصداق این قانون در بازار این است که یک روند قیمتی تمایل دارد که باقی بماند تا زمانی که یک نیروی خارجی جلوی آن را بگیرد (فدایی نژاد و صادقی، 1385، ص 2).
- مالی رفتاری: مالی رفتاری ادغام اقتصاد کلاسیک و مالی با علوم روانشناسی و تصمیم گیری است(تلنگی ، 1383، ص 12).
- استراتژی معکوس: طبق این استراتژی توصیه می شود سهامی که در گذشته عملکرد خوبی داشته اند به فروش رسند و سهامی که عملکرد ضعیفی داشته اند، خریداری شوند. به عبارتی بهتر توصیه می شود سهامی خریداری شود که در حال حاضر بازار نسبت به آن سهم بدبین است و سهامی فروخته شود که بازار نسبت به آن بسیار خوش بین است (هان و تانکز ، 2003، ص 46)
- استراتژی مومنتوم: طبق این استراتژی توصیه می شود، سهامی خریداری شود که در دوره گذشته بالاترین بازدهی را داشته است و سهامی به فروش رسد که در دوره گذشته پایین ترین بازده را کسب کرده است (جیگادیش و تیتمن ، 1993، ص 66).
- سهام برنده: عبارتند از سهامی که طی دوره مشخص و در مقایسه با سایر سهام ها به بازده بیشتری دست یافته اند. (همان منبع، ص 68).
- سهام بازنده: عبارتند از سهامی که طی دوره مشخص و در مقایسه با سایر سهام ها به بازده کمتری دست یافته اند. (همان منبع ، ص 68)
- بازده دوره نگهداری: میزان بازده یک سهام با فرض خرید و نگهداری در یک دوره معین می باشد. (همان منبع ، ص 69).
- ارزش بنیادی (ذاتی) دارایی: عبارت است از ارزش یک دارایی که با استفاده از عوامل بنیادی اقتصادی تعیین می گردد و معمولاً به شکل ارزش فعلی جریان های نقدی مورد انتظار از دارایی تعریف و محاسبه می شود.
- بازده غیرعادی: به عنوان تفاوت میان بازده واقعی شرکت با بازده مورد انتظار یا بازده کل بازار می باشد (مهرانی ،1387، 130).

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق
 

1-2 مقدمه
بر اساس فرضیه بازار کارا روند و الگوی خاصی در بازدهی اوراق بهادار وجود ندارد و رفتار قیمت ها تصادفی و غیر قابل پیش بینی است و عملکرد پرتفوی مستقل از گذشته آن می باشد. لیکن مطالعات متعدد اخیر نشان داده اند که در افق زمانی میان مدت (3-12 ماه) در بازده سهام مومنتوم وجود دارد، یعنی عملکرد مطلوب برندگان گذشته و عملکرد ضعیف بازندگان گذشته در این بازه زمانی استمرار می یابد.
جیگادیش و تیتمن (1993) اثبات کردند استراتژی که مبادرت به خرید سهام برنده گذشته و فروش سهام بازنده قبلی می نماید تقریباً بازده اضافی ماهانه یک درصد در طی 6 ماه بعدی ایجاد می نماید. پس از ایشان محقیقین دیگری از جمله کونراد و کول (1998)، مارکوویتز و گرینبلات ، (1999)راون هورست (1998)، دوگز و مکنایت (2005) و... به اثبات سودمندی استراتژی مومنتوم در بازار سهام ایالات متحده آمریکا و اروپا پرداخته اند. در حالیکه وجود مومنتوم در بازده سهام، در نقاط مختلف جهان اثبات شده است و علیرغم اینکه به نظر می رسد سودمندی مومنتوم چندان بحث انگیز نباشد، محرک های دقیق این اثر به عنوان یک سوال تجربی باقی مانده است و این مسئله که چه عواملی می توانند محرک های دقیق مومنتوم باشند چندان معلوم و آشکار نیست (مکنایت و هو ،2006، ص228-227).
هنگ،لیم و استین فرض می کنند که مومنتوم از انتشار تدریجی اطلاعات خاص شرکت ناشی می شود.نتایج کار ایشان نشان داد استراتژی مومنتوم در خصوص سهام های دارای پوشش تحلیلگر پایینتر موثرتر است و پوشش تحلیلگر بیشتر از اندازه اثر مومنتوم را در بازار سهام انگلستان تحریک می کند (هنگ و دیگران ، 2000 ص 295).
مکنایت و هو (2006)سودهای مومنتوم را با استفاده از متغیرهای نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار ،پوشش تحلیل گر و اندازه در بازار سهام انگلستان ارزیابی کردند، ایشان دریافتند که سودهای مومنتوم با هر سه عامل فوق رابطه معکوس دارند و به ترتیب BV/MV، پوشش تحلیلگر و اندازه اهمیت دارند. (مکنایت و هو 2006 ، ص 227).
با توجه به توضیحات مذکور این تحقیق به بررسی رابطه بین سودهای مومنتوم با اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار،در بازار سرمایه ایران می پردازد.

2-2. تئوری پرتفوی
در سالهای 1906و1907و1930 دانشمندی به نام فشیر به کارکردهای اصلی بازارهای اعتباری در فعالیتهای اقتصادی اشاره کرد. تخصیص منابع مالی در طی زمان یکی از کارکردها بود و این فرآیند موجب شناخته شدن اهمیت ریسک دراین بازارها شد. دردهه چهارم قرن بیستم نیز دانشمندان نظیر کنیز ، جان هیکس ، نیکولارس کالدر دریافتند که در تئوری انتخاب پرتفوی، عدم اطمینان نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
جان بور / ویلیامز ، یکی از نخستین افرادی بود که اعتقاد داشت قیمت دارائیهای مالی ودیگر دارائیها منعکس کننده ارزش ذاتی آنهاست که با اندازه گیری سود تقسیمی مورد انتظار درآینده محاسبه می شود. اما به طور کلی تا قبل از سال 1952، سرمایه گذاران اوراق بهارداری را انتخاب می کردند که زیر قیمت واقعی ، ارزش گذاری شده بودند و به ارتباط بین اوراق بهادار خود در داخل پرتفوی کاری نداشتند . پیدایش تئوری نوین سرمایه گذاری(مجموعه اوراق بهادار) به سال 1952 برمی گردد و زمانی که هری مارکویتز مقاله ای تحت عنوان انتخاب پرتفوی منتشر کرد. اوبا عقیده بنیادگرایان در مورد انتظارات آتی موافق بود اما برای اولین بار عامل ریسک را نیز درتجزیه وتحلیل های خود وارد نمود اوتوانست تئوری انتخاب پرتفوی رادرچارچوب تعاملات میان ریسک و بازده بهینه سازی کند. او به مسئله تنوع بخشی پرتفوی به عنوان یکی ازروشهای کاهش ریسک اشاره دارد. تئوری او با عنوان پرتفولیوی مدرن (MPT) شناخته میشود.(جونز ، 2003 ص220)
روش مارکویتز بااین فرض شروع می شود که سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در زمان حال مبلغ معینی پول در اختیار دارند این پول برای مدت زمان معینی سرمایه گذارای می شود که به آن دوره نگهداری گفته می شود. در پایان دوره نگهداری سرمایه گذاران، اوراق بهاداری را که در اول دوره خریداری کرده اند به فروش می رسانند. بنابراین روش مارکوتیز، روش یک دوره ای می باشد. در ابتدای دوره، سرمایه گذارمی تواند نرخ بازدهی مورد انتظار (یا میانگین) بازدهی اوراق بهادار مختلف مورد نظررا تخمین بزند و سپس دراوراق بهاداری سرمایه گذاری کند که بیشترین بازدهی مورد انتظاررا دارد. اما دراین جا، اطمینان از بازدهی مورد انتظار نیز مورد توجه قرار گرفت. بنابراین سرمایه گذاری درابتدای دوره دو هدف متضاد را مد نظرقرار می دهد. حداکثر رساندن بازدهی و حداقل رساندن عدم اطمینان . در روش مارکویتز هردو هدف مورد توجه قرارمی گیرد. مارکویتز ، انحراف معیار جریانهای نقدی را به عنوان کمیت سنجش ریسک معرفی نمود و ریسک کل پرتفوی مورد توجه قرار دارد.
مارکویتز بیان نمود تنوع بخشی زمانی موثر است که، پرتفوی ترکیبی ازاوراق بهاداری باشد که با یکدیگر کوواریانس منفی یا صفر داشته باشد مفروضات نظریه پرتفوی مارکویتزعبارتند از :
1- بر تصمیم گیری سرمایه گذاران ، تنها دو عامل ریسک و بازده مورد انتظار تاثیر دارند.
2- اصل ریسک گریز سرمایه گذاران : سرمایه گذاران از بین دو سبد سرمایه گذاری با بازده مساوی، سبدی را انتخاب می کنند که انحراف معیار کوچکتری داشته باشد .
3- اصل سیری ناپذیری سرمایه گذاران : سرمایه گذاران به دنبال حداکثر کردن بازده سرمایه گذارای خود با ریسک مشخصی هستند.
4- همه سرمایه گذاران انتظارات یکسانی راجع به بازده مورد انتظار، واریانس وکواریانس کلیه دارائی های ریسکی دارند.
5- همه سرمایه گذاران یک افق سرمایه گذاری یکسان دارند.
پرتفوی کارا از نظر مارکویتز، پرتفوی مطرح شده است. یکی از انتقادها، شکل محاسبه کوواریانس های اوراق بهادار با یکدیگرو به تبع آن محاسبه نرخ بازده پرتفوی می باشد. زیرا منتقدان این روش را، برای تمام سرمایه گذاران ، عملی نمی دانستند
3-2. تئوری مالی استاندارد
علم مالی استاندارد بدنه دانشی است که براساس اصول آربیتراژ میلر و مودیلیانی ، اصول پرتفوی مارکویتز ، تئوری قیمت گذاری دارایی سرمایه ای شارپ ، لیتنر و بلک و تئوری قیمت گذاری اختیاری بلک، شولز و مرتن بنا نهاده شده است، این رویکردها بازار را کارآمد در نظر می گیرند و بسیار تحلیلی و دستوری می باشند.
تئوری اقتصادی مالی مدرن بر مبنای پذیرش این فرض استوار است که فعالان بازار به صورت منطقی عمل می کنند. فعالان بازار مطابق با اصول تئوری مطلوبیت مورد انتظار تصمیم گیری نموده و اقدام به پیش بینی های بی طرفانه در رابطه با آینده می نمایند. براساس تئوری مطلوبیت مورد انتظار، اشخاص ریسک گریزند و تابع مطلوبیت یک فرد از پایین حالت مقعر دارد. به عبارتی، مطلوبیت نهایی ثروت، کاهش می یابد. قیمت دارایی ها توسط سرمایه گذاران عقلایی تعیین می شود و متعاقباً تعادل بازار براساس عقلانیت، حاصل می شود. در این تعادل، اوراق بهادار براساس فرضیه بازار کارا قیمت گذاری می شوند (جانسون و دیگران ، 2002، ص12).
طبق فرضیه بازار کارا، قیمت های دارایی های مالی، دربرگیرنده همه اطلاعات عمومی می باشد و قیمت ها را در هر زمان می توان به عنوان تخمین بهینه ای از ارزش واقعی سرمایه گذاری در نظر گرفت. این فرضیه بر این اساس قرار دارد که سرمایه گذاران رفتار عقلایی و منطقی دارند، بدین معنی که همه اطلاعات موجود و در دسترس را پردازش کرده، به دنبال حداکثر ساختن مطلوبیت مورد انتظار هستند، به بیان دیگر، دارایی های مالی همیشه به صورت عقلایی، قیمت گذاری می شوند. بنابراین، قیمتها زمانی که ظهور پیدا می کنند، حرکت ها و تغییرات بعدی آنها قابل پیش بینی نیست. زیرا تغییرات قیمت تنها به علت جریان اطلاعات جدید در بازار، اتفاق می افتد. در نتیجه کسی نمی تواند بازده غیرعادی و بالاتر از میانگین داشته باشد (همان منبع،ص12).

1-3-2. فرضیه بازار کارا
فرضیه بازار کارا وابسته به مکتب گشت تصادفی می باشد ،منطق این مکتب این است که اگر جریان اطلاعات آزاد باشد و اطلاعات فوراًدر قیمت سهام منعکس شود، آن گاه تغییر قیمت فردا فقط اخبار فردا را منعکس می نماید و از تغییر قیمت امروز مستقل خواهد بود. اخبار برطبق تعریف غیر قابل پیش بینی میباشند و از این رو تغییرات قیمت غیر قابل پیش بینی و تصادفی اند، نتیجتاً قیمت ها به طور کامل همه اطلاعات شناخته شده را منعکس می نمایند وحتی سرمایه گذاران غیر مطلع نیز می توانند نرخ بازدهی مشابه سرمایه گذاران مجرب و متخصص کسب نمایند (بورتن و مالکیل ،2003، ص3).

2-3-2. نظریه بازار کارای سرمایه
کارا بودن بازار از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که در صورت کارا بودن بازار سرمایه هم قیمت اوراق بهادار به درستی و عادلانه تعیین می شود و هم تخصیص سرمایه که مهم ترین عامل تولید و توسعه اقتصادی است به صورت مطلوب و بهینه انجام شود.
بر اساس انواع اطلاعات مربوط،کارایی بازار به سه شکل،طبقه بندی می گردد:
- شکل ضعیف کارایی بازار :قیمت ها تمام اطلاعات گذشته را منعکس می نمایند و اطلاعات مربوط به قیمت های گذشته در کسب بازده اضافی مفید و مربوط نمی باشد وجود کارایی ضعیف مانع کسب بازده اضافی از طریق به کارگیری استراتژی مومنتوم می گردد.
- شکل نیمه قوی کارایی بازار : قیمتها همه اطلاعات عمومی در دسترس را منعکس می نماید و تحلیل بنیادی منجر به کسب بازده اضافی نمی گردد.
- شکل قوی کارایی بازار :قیمت ها همه اطلاعات را منعکس می نماید و حتی افراد درون شرکت نیز نمی توانند بازده اضافی کسب نمایند (ریندیس باچر ،2002، ص2).
سطوح متراکم کارایی بازار و اطلاعات مرتبط با هر یک در شکل (2-1)نشان داده شده است:

شکل (1-2) سطوح متراکم کارایی بازار و اطلاعات مرتبط با هر یک

3-3-2. مدل قیمت گذاری دارائی های سرمایه ای (CAPM)
مدل CAPM ،شارپ- لیتنر بسط مدل های میانگین– واریانس پرتفوی مارکویتز (1959) و توبین (1958) با مفروضات ذیل می باشد:
1. سرمایه گذاران پرتفوی های سرمایه گذاری شان را بر اساس بازده مورد انتظار و واریانس بازده دوره ای منفرد انتخاب می نمایند.
2. سرمایه گذاران برآورد یکسانی ازمیانگین، واریانس و کوواریانس همه دارایی ها دارند.
3. هزینه معاملات در بازار سرمایه صفر است.
4. همه دارایی ها کاملاً قابل تقسیم می باشند.
5. هیچ محدودیتی در خصوص فروش های کوتاه مدت وجود ندارد.
6. سرمایه گذاران می توانند مبالغ نامحدودی را بدون تحمل ریسک قرض بگیرند و قرض بدهند.
معادله CAPM به صورت ذیل می باشد:
(2-1)
که در معادله فوق
) Rit E( : بازده مورد انتظار سهم i در مقطع زمانی t بر مبنای مدل مدل قیمت گذاری.
Rft : نرخ بازده بدون ریسک در مقطع زمانی t.
Rmt : بازده شاخص بازار در مقطع زمانی t.
و بتای بازار معیاری از ریسک سیستماتیک داراییهاست که به صورت بیان می گردد.
سرمایه گذاران ریسک گریزند، سهام دارای ریسک بالا (بتای بازار بالا) بایستی بازده مورد انتظار بالاتری نسبت به سهام دارای ریسک کمتر (بتای بازار پایین) داشته باشد.اگرمدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای صحیح باشد، هزینه سرمایه از طریق پیش بینی بتای بازار βi) )، بازده بازار ((Rmt و نرخ بازده بدون ریسک (Rft)قابل پیش بینی می باشد.(کنز ، 2005، صص8-7)

4-3-2. مدل سه عاملی فاما – فرنچ
مدل سه عاملی فاما – فرنچ بازده مورد انتظار را با توجه به سه عامل ریسک سیستماتیک (بتا) ، اندازه (ارزش بازار) و ارزش دفتری به ارزش بازار برآورد می نماید. بازده مورد انتظار و بازده غیرعادی بر اساس این روش برابر است با:
(2-2)
(2-3)
که در آن ) Rit E( : بازده مورد انتظار سهم i در مقطع زمانی t بر مبنای مدل مدل سه عاملی فاما- فرنچ
Rft: نرخ بازده بدون ریسک در مقطع زمانی t
Rmt بازده شاخص بازار در مقطع زمانی t
βit، βi1 و βi2 بر پایه برازش بازده اضافی مقطع زمانی t ( روزانه ، هفتگی یا ماهانه ) سهم i بر بازده اضافی بازار نسبت به بازده بدون ریسک ، ارزش دفتری به ارزش بازار و ارزش بازار برای دوره مورد نظر بدست می آیند . HMLt حاصل تفریق بزرگ ترین و کوچک ترین بازده ارزش دفتری به ارزش بازار در مقطع زمانی t و SMBt حاصل تفریق بزرگ ترین و کوچک ترین ارزش بازار در همان مقطع زمانی است.
FFMARit : بازده غیر عادی سهم i در مقطع زمانی t که با استفاده ازمدل سه عاملی فاما و فرنچ محاسبه می شود.
) Rit E( : بازده مورد انتظار سهم i در مقطع زمانی t بر مبنای مدل مدل سه عاملی فاما- فرنچ
Rit : بازده سهم i در مقطع زمانی t (همان منبع، ص9-8)

4-2. استثناهای مالی
برخی پژوهش ها به بعضی از الگوها دست یافتند که اعتبار فرضیه بازار کارا و در نتیجه پژوهش های قبلی را زیر سؤال می برد برخی از این استثنائات به شرح ذیل می باشند:

1-4-2. اعلامیه های سود
این اعلامیه ها قیمت سهام را در مسیری که از طریق تغییر ناگهانی نشان داده شده منحرف می سازد، اما عملکرد غیرعادی سهام در مسیری مخالف سودهای بلندمدت تغییر می یابد.
جهت ارزیابی مسائل مربوط به اعلامیه های سود بایستی یک اعلامیه سودخالص رابه دو بخش قابل انتظار و غیرقابل انتظار تقسیم کنیم. بخش قابل انتظار آن قسمتی است که به وسیله سرمایه گذاران درهنگام اعلام ، پیش بینی گردیده ونیازبه تعدیل در قیمت سهام ندارد. در حالی که بخش غیرقابل انتظار به وسیله سرمایه گذاران پیش بینی نگردیده و نیاز به تعدیل درقیمت وجود دارد.
لاتان، تاتل و جونز ، در سال 1968 گزارشات فصلی سود را مطالعه کرده ودریافتند که آنها به شکل مثبتی با حرکات بعدی قیمتی در کوتاه مدت همبستگی دارند. این یافته ها نشان میدهد که تاخیری درتعدیل قیمتهای سهام نسبت به اطلاعات در این گزارشات وجود دارد. به دنبال چندین مقاله که ارزش سودهای فصلی را درانتخاب سهام ارزیابی می کرد، لاتان، جونز و ریکه در سال 1974 مفهوم سود های غیرمنتظره استاندارد شده یا sue را بعنوان ابزار بررسی شوک های درآمدی در اطلاعات فصلی ارائه کردند sue به صورت زیر تعریف می شود.
SUE= سودهای پیش بینی شده فصلی- سودهای واقعی فصلی/عامل استانداردسازی برای تعدیل تفاوتها ی اندازه ای

2-4-2. برگشت بلند مدت
دی بونت و تالر ، شواهدی از برگشت بلندمدت بازده ها در بازارهای مالی ارائه کردند. آنها عملکرد دو گروه از شرکت ها را با هم مقایسه کردند، شرکت بازنده یعنی شرکت هایی که چندین سال اخبار بد داشتند و شرکت برنده یعنی شرکت هایی که چندین سال اخبار خوب داشتند.نتایج این مطالعه نشان داد که شرکت های بازنده (برنده) گرایش دارند متوسط بازده های بعدی بسیار بالاتری (نسبتاً ضعیف) کسب نمایند.

3-4-2. روندهای کوتاه مدت
جیگادش و تیتمن شواهدی از روند کوتاه مدت یا مومنتوم در قیمت بازار سهام ارائه کردند. آنها دریافتند که حرکات مقطعی در قیمت سهام که طی یک دوره 6 تا 12 ماهه ثابت باقی می ماند، به صورت نمونه ای به وسیله حرکات آتی در همان مسیر دنبال می شود.

4-4-2. اثر اندازه
از نظر تاریخی سهام منتشره توسط شرکت های کوچک، بازده های بالاتری نسبت به سهام منتشره توسط شرکت های بزرگ کسب می نماید. علاوه بر این، بازده بالاتر مربوط به سهام شرکت های کوچک در ژانویه هر سال متمرکز شده است. در یک مطالعه صورت گرفته، رولف بنز دریافت که سهام شرکتهای کوچک NYSE بازده تعدیل شده با ریسک بیشتری از شرکتهای بزرگ آن(به طور متوسط) بدست می آورند.
مارک رینگاتوم با استفاده از نمونه ایی از AMEX , NYSE نیز بازده متناسب با ریسک غیرعادی زیادی برای شرکتهای کوچک مشاهده نمود.(دونالد کیم ،1986)
هر دوی این محققین این نتایج، را به تعیین نادرست مدل قیمت گذاری و دارائی سرمایه ای به جای عدم کارائی بازار نسبت داده اند.

5-4-2. قدرت پیش بینی قیمت با نسبت های مالی
برخی از متغیرهای خاص شرکت ها، مثل نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار (BV/MV) یا سود به قیمت (E/P) (که میزان ارزش ذاتی بوسیله قیمت سنجیده می شود)، با در نظر گرفتن متوسط بازده یک سهم، قابل پیش بینی است.
لاکونیشاک و دیگران، فاما و فرنچ، دی بونت ، تالر و فاما نشان دادند پرتفوی شرکت هایی که نسبت (BV/MV) پایین تری دارند، بازده بسیار پایین تری نسبت به شرکت هایی که نسبت (BV/MV) بالا داشتند، کسب می نمایند.نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار به عنوان ارزش دفتری حسابداری دارایی های شرکت نسبت به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام شرکت تعریف می گردد.
باسواین مسئله را با رتبه بندی سهام براساس P/E آنها و مقایسه نتایج گروه با نسبت P/E بالا با گروه پایین P/E ، 12 ماه پس از خرید مورد توجه قرار داده است. ازآنجائیکه نسبت P/E جزءاطلاعات شناخته شده بود واحتمالاً در قیمت منعکس گردیده است . در صورت کارا بودن بازار نبایستی بین نسبت P/E بازدهی های بعدی رابطه ای وجودداشته باشد. نتایج مطالعات باسو نشان میدهد که سهام با P/E پایینی از سهام با P/E بالا عملکرد بهتری کسب می کنند.همچنین ریسک عامل اثر گذار نبوده است. پس ازانجام تعدیلات ریسک، سهام با نسبت P/E پایین همچنان عملکرد بهتری داشتند
باسو با مطالعه دیگری نیز در زمینه ارزیابی مجدد رابطه نسبت P/E و اثر اندازه و بازده سهام بورس نیویورک طی دوره 1963 تا 1980 انجام داد وی دریافت که سهم شرکتهای بانسبت P/E پایین عموماً بازده تعدیل شده با ریسک بیشتری درمقایسه با شرکتهای با P/E بالا به دست می آورند. (باسو، 1983) دانشمند دیگری بنام دریمنطی دوره بیست ساله منتهی به 1993 تحقیق را در نمونه ای متشکل از 1200 سهم کوچک انجام داد و دریافت که سهام دارای نسبت P/E پایین در طی دوره های زمانی بلندمدت از سهام دارای P/E بالا عملکرد بهتری دارد.(دریمن ،1994)

6-4-2. قدرت پیش بینی اخبار و وقایع شرکت ها
غالباً، افراد نسبت به وقایع و اطلاعیه های شرکت ها بیش از حد واکنش نشان می دهند (اعلامیه های سود یا درآمد، ، بازخرید سهام ، سودهای تقسیمی , باز خرید سهام ,هدایا و...). به نظر می رسد تاثیر یک اعلامیه یا رویداد در طی زمان تا هنگامی که باعث انحرافاتی در اعلامیه بعدی گردد، ثابت می ماند.
7-4-2. فرض منطقی بودن سرمایه گذاران
فاما در نظریه بازار کارای خود به فرض بسیار مهمی توجه کرد.
الف) سرمایه گذاران در تصمیم گیری های خود در بازار دارای رفتار منطقی هستند.
ب) آنها بر اساس آخرین اطلاعات و اخبار اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار نموده و در تعیین منصفانه بودن قیمت اوراق بهادار درایت کافی دارند ( عبده تبریزی و گنابادی ، 1375، 14)
افراد زیادی فرض منطقی بودن سرمایه گذاران را مورد انتقاد قرار دادند. کان من و تیورسکی در سال 1973 دریافتند که افراد به اطلاعات جاری وزن بیشتری می دهند.
نیکولاس معتقد است که وضعیت وشرایط بازارها بسیار پیچیده تراز تعاریفی است که در نظریه های موجود در بازارهای مالی وجود دارد. برخ

پایان نامه کارشناسی ارشد عمران گسترش مدل ریاضی اندازه گیری شدت تصادفات در بزرگراه های شهری

اختصاصی از فی فوو پایان نامه کارشناسی ارشد عمران گسترش مدل ریاضی اندازه گیری شدت تصادفات در بزرگراه های شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب  پی دی اف و 91 صفحه می باشد.

پایان نامه کارشناسی ارشد عمران - برنامه ریزی حمل و نقل - گسترش مدل ریاضی اندازه گیری شدت تصادفات در بزرگراه های شهری

این پایان نامه جهت ارائه در مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی عمران طراحی و تدوین گردیده است . و شامل کلیه مباحث مورد نیاز پایان نامه ارشد این رشته می باشد.نمونه های مشابه این عنوان با قیمت های بسیار بالایی در اینترنت به فروش می رسد.گروه تخصصی ما این پایان نامه را با قیمت ناچیزی جهت استفاده دانشجویان عزیز در رابطه با منبع اطلاعاتی در اختیار شما قرار می دهند. حق مالکیت معنوی این اثر مربوط به نگارنده است. و فقط جهت استفاده ازمنابع اطلاعاتی و بالابردن سطح علمی شما در این سایت ارائه گردیده است.

چکیده: تصادف از عوارض نامطلوب ترافیکی است که همواره بخش قابل توجهی از سرمایه های ملی را از بین می برد. مطابق آمارهای بین المللی خسارت وارده به کشورهای در حال توسعه بر اثر ترافیک بیش از یک درصد از تولید ناخالص ملی آن کشورها می باشد. در ایران نیز هر ساله هزاران نفر بر اثر تصادف جان خود را از دست می دهند و خسارت ناشی از تصادف، حدود ۲ درصد تولید ناخالص ملی برآورد می گردد . گسترش مدل ریاضی اندازه گیری شدت تصادفات در بزرگراه های شهری هدف این پژوهش می باشد. دو روش “تحلیل نموداری” که در تحلیل عوامل مؤثر در تصادف و مدلسازی برمبنای ساختار “پروبیت ترتیبی” که در مدلسازی داد ههای ترتیبی (مانند شدت تصادف) و داد ههای دسته بندی شده (مانند نوع وسیله نقلیه) کاربرد دارد در این پژوهش بکار رفته است. برخی نتایج این تحقیق نشان م یدهد که برخورد موتور سیکلت ، دوچرخه ، عابر ، شئ ثابت وکامیونت موجب تصادفات شدیدتری می گردد. همچنین عامل مؤثر تصادف “جلو به عقب” در بزرگراه ها نسبت به سایر عوامل از جمله “جلو به پهلو ” و “پهلو به پهلو” دارای میزان شدت جراحت کمتری خواهد بود.