باغ ایرانی چیست؟
باغ ایرانی نتیجه تلاش انسانی در ایجاد محیطی مساعد با عناصر طبیعی در گستره طبیعت
است. عناصر طبیعی بر اساس داده ها و شاخص های بی شمار ذاتی و پنهان خود به وجود می
آید. مشارکت عناصر در ترکیب و ایجاد محیط مساعد، هر چند مشروط عوامل مشخص به خود می
باشد، در کل اتفاقی است؛ یعنی، رویدادی است بدون قصد انسانی که بدون نظم معینی رخ
کرده است. تکرار اتفاق ها طبیعت را شکل می دهد، اما انسان، در شکل دادن به محیط
مساعد جای اتفاق را به "خواست" تبدیل می کند. "خواست" پدیده ای است تاریخی، بنابر
این، متغیر و هدفمند است. "خواست" به مثابه اداره آگاه با هدف دگرگون کردن محیط
نامساعد در ایجاد باغ متکی به قدرت و تصمیم، مهارت، دانش و پاکی روان سازندگان اش،
به طور هدفمند، تابع وضعیت طبیعی، عمل می کند.طبیعت با تمام قدرت و توانایی اش تمام
شرایط ضروری هستی را آماده کرده، و در آن شرایط ضروری عوامل قاطع در فرایند ظهور
پدیده ها و همچنین شکل یابی زندگی و محیط زیست در کار می باشد. بنابر این، باغ
ایرانی به مثابه باز تولید طبیعت نیست، لکن عوامل قاطع واقعیت های ناپیدای طبیعت را
به کار می گیرد. و نظم لازم را در طبیعت بدون نظم به وجود می آورد. فضای باغ "توأمانی"
از "شکل عینی" و "شکل حسی" است، باغ در "شکل عینی" به طور کالبدی قابل مشاهده است و
یا قابل تأکید است و در "شکل حسی" از فرایند ابتدایی تأثیر مستقیم شی های متعلق به
واقعیت روی اندام های حسی انسان وارد فرایند مرکب ادراکی شده و در حوزه عمل شناختی-
دانشی"شکل عینی"و "شکل حسی" به وحدت می رسد و کنش مقابل آنها بر مبنای عمل اجتماعی
– تاریخی انسان کشف مفاهیم ناشناخته و حالت های الهام دهنده فضای باغ را میسر می
سازد. در باغ ایرانی نهایت مادی به بینهایت معنوی ارتقا می یابد. از میان نمودها و
وجودهای متنوع و بی پایان طبیعت، به مثابه واقعیت عینی خارج از شعور و مستقل از آن
عناصری چون آب، خاک، گیاه، نور و حتی جریان هوا(باد) در ایجاد باغ به کار می آیند.
باغ تا آنجا که ممکن است ساده و روشن شکل می گیرد و ابهامی "مادی" در رابطه انسان و
فضا باقی نمی گذارد. برای ترتیب دادن و ایجاد فضای باغ ایرانی، برای داشتن
روشنی(وضوح) ریاضی به کار گرفته می شود و زیر ساختار هندسی فراگیری در ترکیب بندی
باغ اساس قرار می گیرد. باغ ایرانی با حصاری در شکل مستطیل محصور می گردد با
محورهای عمود بر هم و موازی با اضلاع حصار تقسیم بندی می شود و شکل یابی نظام
استقرار (سازمان فضایی) باغ زمینه هندسی مربوط به دیگر نظام ها، از جمله آبیاری
نظام، نظام کاشت، نظام معماری و نظام منظری فراهم می گردد.در نظام استقرار دو محور
اصلی عمود برهم باغ را به چهارقسمت اصلی تقسیم می کند. تقسیم بر چهارشدن دارای بار
تاریخی طویلی است و شکل بارز خود را در اشاره "آب از باغ عدن خارج می گردد" از "روز
ازل" نشان می دهد. باوری نیز بر آن است که زمانی که چهار محور اصلی، چهار نهر آب
اصلی، چهار ردیف درختان سایه گستر اصلی و چهار راه اصلی مکانی را به چهار قسمت
تقسیم می کند. واژه "چهار باغ" به میان می آید.محور اصلی در میان باغ سراسر طول را
می پیماید و جایگاه ورودی، کوشک و خانه مسکونی را به طور عمده معین می کند. نهرها و
حوض ها و باغچه ها و پیاده راهای اصلی نیز در طول محور اصلی قرار می گیرد. در دو
طرف محور اصلی کرت های میوه تا دیوار جانبی حصار ادامه دارد. دیگر ابنیه مورد نیاز
باغ برای "مخدوش نکردن" فضای باغ در بخش خارجی حصار قرار می گیرد. نظام آبیاری در
تشدید نظام استقرار، باغ را یاری می کند. آب، در شکل "مادی" و در شکل "مظهری" خود،
برای باغ، روح و روان می آفریند.نظام گیاهی، نظام "منظری" توأم با نظام استقرار و
نظام آبیاری شکل باغ، را در طبیعت به برداشت عینی، تعریف می کند. حس نظم، تقارن،
ضرب، هماهنگی از نظام استقرار، حس طراوت، تلألو، روانی، پاکیزگی از نظام آبیاری، حس
سایه روشن، نسیم، خنکی و رنگ آمیزی از نظام کاشت، القا می شود و تمامی اینها، در
فرایند استنباط ذهنیات از عینیات قرار می گیرد. و زمینه درک و فهم باغ ایرانی فراهم
می شود. بدین صورت است که باغ، فضای آرامش و آسایش و محل غور و اندیشه تعریف می شود.
باغ ایرانی کجاست؟
دراین بخش باغ ایرانی از بدو ایجاد تازمانی که به تکامل "چهارباغ" می رسد، و راه
تنوع را طی می کند، بر مبنای جغرافیایی ، از آندلس تا کشمیر، به ویژه در بخش فلات
ایران، به طور نمونه، معرفی می گردد.در این معرفی، حس مکان به مثابه عمده ترین
ویژگی باغ ایرانی مطرح می شود. باغ ساز ایرانی در ارتباط با مختصات محیط زیست محل و
الگوی زمین مورد نظر را انتخاب می کند. در این مورد، برای نمونه، باغ شاهزاده ماهان،
که ممتازترین حس مکان را در شکل گیری آن باغ دارا می باشد، نمایش داده می شود. در
آنجاست که تناسب کشیده باغ (تقریباً طول سه برابر عرض) در گستره بیابانی دهکده
تیگران ماهان با قرار دادن دید قله سفید کوه جوپار، از یک سو، و دید دشت وسیع
تیگران، از سوی دیگر، در طول محور اصلی باغ به مثابه "نقطه های فرار منظری" حس مکان،
به مثابه عمده ترین ویژگی باغ ایرانی، را به نمایش می گذارد.
مقدمه
باغ ایرانی ازقدیمی‌ترین و مهم‌ترین باغهای جهان به شمار می‌روند و در نوشته‌های یونانیان و تورات و…. از آن سخن بسیار رفته است.
کشاورزی و باغ‌سازی در آیین ایران قدیم با قرب و منزلتی مؤکد توصیه شده است.
با گرویدن ایرانیان به دین اسلام این دیدگاه از عمق بیشتری برخوردار و باعث ترویج باغ‌سازی ایرانی در اقصی نقاط عالم اسلامی گردید. (پاورقی)
واژه باغ معادل (پردیس) است که از کلمه (پایری آزا) ـ به معنی محوطة محصور و مدور، باغ، بوستان) ریشه گرفته است که معرب آن (فردوس) می‌باشد.(پاورقی)
همین لفظ به همراه الهام یونانیان و سپس اروپائیان (در دورة رنسانس) از شیوه باغ ایرانی به آن جا راه یافته و کلمة (Paradise) در زبان انگلیسی و (Paradis) در زبان فرانسه از آن مشتق شده است.
باغ ایرانی به عنوان گونه‌ای از معماری برون‌گرای ایرانی، در منطق و اصول شکل‌گیری فضا، ارتباطی نزدیک با معماری درون‌گرا (حیاط‌دار) دارد، این مقاله به اصول باغ ایرانی که از عقاید اسلامی نیز متاثر است می‌پردازد.
اهم مسائل مطروحه در مقاله به شرح زیر می‌باشد:
1- باغ تمثیلی از بهشت (بررسی دیدگاه‌های انسان در ادیان مختلف از بهشت و نقش آن در شکل‌گیری باغ ایرانی).
2- حضور و نقش ویژه باغ در محیط کویری.
3- هندسه، باغ ایرانی در مقایسه با معماری حیاط و نظم حاکم بر روح فضا در محیط مصنوع ایرانی.
4- مرکزیت و وحدت در باغ ایرانی.
5- ابعاد تمثیلی، طهارت و جریان (آب) در باغ و تأثیرات روانی و اقلیمی آن.
6- گیاهان باغ، درخت‌های سایه‌دار و درخت‌های میوه‌دار و حکمت آنها از نظر مناظر و مزایا.
7- ابعاد فرهنگی و اجتماعی در شکل‌گیری باغ‌ها.
8- سهم عمده باغ‌ها در ایجاد فضای سبز، تولید رطوبت، اکسیژن، تنظیم شرایط اقلیمی و کنترل اوضاع جوی.
باغ تمثیلی از بهشت برین
انسان و بهشت
همة ادیان الهی انسان را موجودی رانده شده از بهشت (بهشت امتحان 3) می‌دانند و او را به (بهشت موعود) وعده داده‌اند.
اعتقاد به بهشت بعد از مرگ در سایر اعتقادات مذهبی نیز وجود داشته است که از آن جمله می‌توان به اعتقادات مصریان باستان و هندوان اشاره کرد و از دیدگاه چینی‌ها و ژاپنی‌ها روح انسان پس از مرگ و طی مراحل سخت، در قالب تازه‌ای به زمین باز می‌گردد و یا در بهشتی که شباهت تام با روی زمین دارد به آرامش و سعادت جاوید می‌رسد. در ایران قدیم معتقدات آیین (مزدیسنی) در مورد بهشت کاملاً روشن است که دارای سه (سرا) است که از سرای سوم به بارگاه جلال اهوارا و عرش باری تعالی می‌رسد.(پاورقی)
آب به معنای سرچشمة حیات و گیاهان جلوه‌های جمال و زیبایی طبیعت‌اند و باغ در سرزمین‌های گرم و خشک آینی از سرزندگی خاک و تمثیلی از بهشت برین بر کرة ارض می‌باشد. قرآن کریم که خود آیاتی از جلوه‌های جمال خداوند است با تکیه بر تصاویری که انسان از سرسبزی و خرمی طبیعت دارد بهشت را در جهان آخرت توصیف نموده است و پس از اسلام معماران مسلمان با عنایت به این توصیف‌ها بهشت‌هایی را در این جهان فناپذیر ساخته‌اند که به راستی تمثیلی از جنت است که در قرآن توصیف شده است. (پاورقی) این سؤال مطرح است که باغهای بهشت گونه از چه جهت با بهشت اخروی قابل مقایسه است؟
شامل 31 صفحه word
دانلود تحقیق باغ ایرانی چیست-باغ ایرانی کجاست
