چکیده
پولشویی پدیدهای است که به عنوان جرمی سازمان یافته و فراملی در دهههای اخیر در اسناد و برنامههای بینالمللی به دنیا معرفی شده است. این جرم یک جرم ثانویه است که به دنبال جرایم مقدمی که منافع مالی و مادی تولید میکنند، ارتکاب مییابد و به معنای مخفی کردن آگاهانه ماهیت و منشا نامشروع اموال حاصل از ارتکاب این جرایم است به نحوی که این اموال ظاهری قانونی به خود گرفته وپاک و مشروع جلوه داده شوند.
تفکر جرمانگاری این پدیده به دنبال گسترش جرایم سازمان یافته در دنیا مطرح شد و هدف این بود که با کوتاه کردن دست جنایتکاران از عواید مجرمانهشان، انگیزه ارتکاب جرم در آنها از بین برود و به این ترتیب با مبارزه با پولشویی به مبارزه با جرایم سازمان یافته پرداخت. علاوه بر آن میزان بالای پولشویی در جهان، خصوصیات سازمان یافتگی و فراملی بودن و بدون بزه دیده بودن این جرم، خسارات و زیانهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن و ارتباط تنگاتنگ آن با جرایم دیگر ضرورت جرمانگاری این پدیده را در دنیا و همچنین ایران بیشتر کرده است و به همین جهت نیز در ایران لایحهای در خصوص مبارزه با پولشویی به تصویب رسید که هنوز مراحل نهایی قانون گذاری را طی نکرده است.
اسناد بین المللی و منطقهای متعددی در خصوص پولشویی به تصویب رسیده است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از کنوانسیون وین 1988، کنوانسیون شورای اروپا 1990 ، دستورالعمل اروپایی 1991، توصیههای چهلگانه «فاتف» در سال 1990 و اصلاحیههای آنها در سال 1996 و 2000، کنوانسیون پالرمو در سال 2000 و کنوانسیون مبارزه با فساد مالی سال 2003. این اسناد راهکارهای مختلفی را برای مبارزه با پولشویی ارائه دادهاند که به 4 قسمت راهکارهای تقنینی، راهکارهای اجرایی و اداری، راهکارهای پیشگیرانه و راهکارهای قضایی قابل تقسیم هستند.
هدف از این راهکارها این است که تا جایی که ممکن است عرصه بر پولشویان تنگ شود و هزینه عملیات پولشویی برای آنها بالا رود تا ارتکاب جرم برای آنها بیفایده شده و در نتیجه آنها را از ارتکاب جرم باز دارد.
فهرست مطالب
مقدمه.................................................................................
بخش اول:بررسی حقوقی وجرم شناختی پولشویی......
فصل اول :بررسی حقوقی پولشویی......................................
مبحث اول: مفهوم و تعریف 5..............................................
مبحث : دوم : تاریخچه .........................
مبحث سوم : عناصر تشکیل دهنده جرم .............
گفتار اول : عنصر قانونی .....................
گفتار دوم : عنصر مادی....................................................
بند اول : شرایط مقدماتی................................................
- ضرورت وجود جرم قبلی...................
- خصوصیات مال حاصل از ارتکاب جرم .........
- خصوصیات مرتکب جرم..............................................
بند دوم: عمل مرتکب ..........................
بند سوم: شیوه ها و وسایل ارتکاب جرم ...........
- شیوه های مشتمل بر استفاده از بانکها.......
1-1 تصفیه پول............................
2-1 افتتاح حساب با هویت مجعول.............
3-1 معاملات کلان از طریق نزدیکان............
4-1 وام های صوری و دروغین...............
5-1 اسمور فینگ ..........................
6-1 استفاده از بانکهای کارگزار............
7-1 نقل و انتقال الکتریکی و استفاده از کارتهای هوشمند
8-1 بهشتهای مالیاتی.....................
.2 شیوه های مربوط به استفاده از مؤسسات مالی غیر بانکی
1-2 حواله ................................
2-2 استفاده از بازار بورس و خرید و فروش سهام و اوراق بهادار
3-2 استفاده از مؤسسات بیمه ..............
.3 شیوه ها و طرق پولشویی بدون استفاده از مؤسسات مالی
1-3 قاچاق پول.......................................................
2-3 استفاده از کازینوها..................
3-3 استفاده از مؤسسات غیر انتفاعی و خیریه........
4-3 استفاده از بازا هنر و عتیقه جات و جواهرات
5-3 استفاده از متخصصان حرفه ای .............
بند چهارم : مراحل پولشویی....................
- مرحله جایگزینی........................................................
- مرحله لایه گذاری.......................................................
- مرحله ادغام...............................................................
بند پنجم : نتیجه مجرمانه.....................
بند ششم :مشارکت و معاونت در پولشویی..........
گفتار سوم :عنصر معنوی جرم...................
فصل دوم : بررسی جرم شناختی پولشویی...........
مبحث اول : هدف و ضرورت جرم انگاری.............
مبحث دوم : ویژگی های رایج جرم پولشویی.....................
گفتار اول: فراملی بودن ......................
گفتار دوم : سازمان یافتگی ...................
گفتار سوم: بدون قربانی بودن..................
مبحث سوم : میزان پولشویی....................
مبحث چهارم :اهداف و علل پولشویی..............
مبحث پنجم :آثار و زیانهای پولشویی............
گفتار اول :آثار و زیانهای اقتصادی ............
گفتار دوم : آثار و زیانهای سیاسی و اجتماعی....
مبحث ششم :رابطه پولشویی و جرایم مربوط به موادمخدر
مبحث هفتم : ارتباط پولشویی و تروریسم .........
بخش دوم: مبارزه با پولشویی...................
فصل اول :اقدامات انجام گرفته در سطح بین المللی
مبحث اول: اسناد و توافق نامه های جهانی و منطقه ای
گفتار اول : کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و داروهای روانگردان مصوب 1988...................
گفتار دوم : اعلامیه کمیته بال .................
گفتار سوم:کنوانسیون شورای اروپا .............
گفتار چهارم : دستور العمل اروپایی در زمینه پولشویی
گفتار پنجم : کنواسیون سازمان ملل علیه جرایم سازمان یافته فراملی
گفتار ششم :کنوانسیون سازمان ملل علیه فساد مالی
مبحث دوم : نهادها و سازمانهای مبارزه با پوشویی.
گفتار اول :نیروی ویژه اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی (فاتف
گفتار دوم : گروه اگمونت .....................
فصل دوم : راهکارهای ارائه شده برای مبارزه با پولشویی
مبحث اول: راهکارهای تقنینی ..................
گفتار اول: جرم انگاری پولشویی در قوانین داخلی.
گفتار دوم :پیش بینی کیفرهای متناسب با جرم .....
گفتار سوم :شناسایی مسئولیت کیفری برای اشخاص حقوقی
مبحث دوم: راهکارهای اجرایی و اداری...........
گفتار اول: مسئولیتها و تکالیف مؤسسات مالی.....
بند اول :رعایت اصل شناخت مشتری ...............
بند دوم : حفظ سوابق مالی .....................
بند سوم : گزارش موارد مشکوک ..................
بند چهارم :تعدیل اصل رازداری حرفه ای .........
بند پنجم :عدم اطلاع به مشتری در خصوص گزارش موارد مشکوک
بند ششم : آموزش کارکنان وکارمندان ............
گفتار دوم :مسؤلیتها و تکالیف مؤسسات غیر مالی و اشخاص حرفه ای
گفتار سوم :مسؤلیتها و تکالیف نظارتی ..........
بند اول : ایجاد واحدهای اطلاعاتی مالی (FIU) .....
بند دوم :کنترل نقل و انتقال پول ..............
بند سوم :نظارت بر بانکها و مؤسسات مالی ........
بند چهارم : تجویز روش حمل و تحویل تحت کنترل ....
مبحث سوم : راهکارها و اقدامات پیشگیرانه ......
گفتار اول : مفهوم پیشگیری از جرم .............
گفتار دوم: پیشگیری از پولشویی................
مبحث چهارم :راهکارهای قضایی .................
گفتار اول:تسهیل کشف و اثبات جرم ..............
بند اول : پذیرش اماره مجرمیت .................
بند دوم ‚ استفاده از مخبرین و فنون ویژه تحقیق ..
گفتار دوم : مصادره و ضبط اموال ...............
گفتار سوم : همکاری قضایی بین المللی ..........
بند اول : نیابت قضایی .......................
بند دوم: احاله رسیدگی کیفری .................
بند سوم :انتقال محکومین .....................
بند چهارم :استرداد متهمین و محکومین ..........
نتیجه گیری و پیشنهادات .....................
فهرست منابع و مآخذ..........................
پیوست
بررسی جرم پولشویی در اسناد بین المللی و حقوق ایران