تحقیق جامع و کامل درباره عملیات غرور آفرین مرصاد

اختصاصی از فی فوو تحقیق جامع و کامل درباره عملیات غرور آفرین مرصاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 237 صفحه

سخن آغازین :

ملت مسلمان ایران جنگ های بسیاری را تجربه کرده و از سر گذرانده است . بیگانگان بارها سرزمین ایران را عرصه تاخت و تاز قرار داده اند و فرزندان رشید ملت ایران نیز همواره پرچم مقاومت را برافراشته و در برابر آنان سینه سپر کرده اند . گاه دشمن در تهاجمش توفیق یافته و گاه ناکام مانده است ، اما بی گمان با شکوه ترین حماسه دفاعی ملت مسلمان ایران در دوران درخشان و پرافتخار هشت سال دفاع مقدس رقم خورد .

رزمندگان سلحشور استان سمنان در کنار دیگر رزمندگان اسلام با گمنامی و صلابت در روزهای آغازین جنگ تحمیلی و قبل از آن در خطه مظلوم کردستان در یگان های متعدد انجام وظیفه نمودند . با گسترش جنگ تحمیلی با تقدیم شهیدان عزیز و گرانقدر و جاری شدن خون عزیزان شان در رگ های مردم دینمدار استان ، احساس تکلیف وظیفه بیشتری نموده و اقدام به تشکیل یگان مستقلی به نام نامی و اسم گرامی حضرت قائم آل محمد (عج) نمودند .

انشاءالله برگ های زرین کتاب قطور رشادت ها و حماسه های رزمندگان استان در طول دفاع مقدس در آینده جمع آوری شود .

اما آنچه در این کتاب نگاشته شده است ، حاصل تلاش یادگاران شهدا و ادامه دهندگان این راه و درخشش رزمندگان استان سمنان در روزهای پایانی جنگ است که با سپر نمودن  سینه های سرخ و خونین شان از فراغ شهیدان در لابلای ارتفاعات حساس و استراتژیک (چهارزبر) کام دشمن را تلخ نموده و آخرین تیر خلاصی را در عملیات بزرگ مرصاد بر پیکر منافقین زدند .

منافقین مزدور بعد از پذیرش قطعنامه با حمایت ارتش بعث عراق و با عبور از مرزهای بین المللی و اشغال شهرهای کرند و اسلام آباد غرب با سرمستی و غرور از پیروزی های نسبی به دست آمده ، به سمت کرمانشاه در حال پیشروی و حرکت بودند .

رزمندگان تیپ حضرت قائم (عج) که خداوند آنان را برای چنین روزی در این منطقه اسکان داده بود « ان ربک لبالمرصاد » با ابلاغ مأموریت از قرارگاه نجف اشرف به سرعت خود را به دشمن رسانده تا حرکت کرگدن وار آنان را سد نماید . در اولین لحظات حضور در تنگه چهارزبر با احداث یک خاکریز بلند و دو جداره و بستن جاده و استقرار در تنگه ، به انهدام دشمن در دشت حسن آباد پرداختند .

یاد و خاطره آن دلاور و سردار شهید گرانقدر شوشتری که با حضور مقتدرانه و هدایت کم نظیر خود توانست به نیروهای این یگان روحیه مضاعف بخشیده تا بتوانند دشمن زبون را قلع و قمع نمایند ، گرامی می داریم و به ارواح تابناک همه شهیدان این عملیات ، خاصه 67 شهید گرانقدر این استان در عملیات مرصاد و به ویژه سرداران رشید آن ، شهیدان اخلاقی ، خالصی ، ایمانی نسب و ... درود می فرستیم .

عزیزانمان ، آنانی که در عشق شهیدان شان می سوزند ، تلاش نموده اند تا گوشه ای از جانفشانی های رزمندگان تیپ حضرت قائم (عج) را در این عملیات به رشته تحریر در آورند . بر خود لازم می دانم از زحمات همه عزیزان ، رزمندگان ، مسئولین ، فرماندهان ، سپاه استان سمنان ، نویسنده عزیز و گرامی ، مدیر کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس و ... تقدیر و تشکر نمایم .

امید است زحمات همه عزیزان که منجر به تهیه کتابی با عنوان " طلایه داران مرصاد " گردیده است ، اثری ماندگار برای خوانندگان و نسل های آینده ، آنانی که در راه شهدا گام بر           می دارند ، باشد و انشاءاللته مورد قبول خداوند تبارک و تعالی قرار گیرد . به همه ایثارگران درود و به ارواح تابناک شهدا ، بالاخص شهدای عملیات مرصاد ، صلوات .

همسنگر شهیدان ، مهدی مهدوی

بهار 1389

* * * * *

• پیشگفتار :

تیپ مستقل 12 قائم (عج) در سد عملیات و انهدام منافقین در عملیات مرصاد در تنگه چهارزبر ، نقش ویژه و محورش داشته که متأسفانه بعد از گذشت حدود 20 سال از عملیات مرصاد ، سخنی از نقش مهم و رشادت های کم نظیر رزمندگان دلاور این تیپ ، حتی در منابع مکتوب رسمی منتشره ، به میان نیامده و در جایی ثبت نشده بود .

تا این که مقام معظم رهبری در جریان سفر به استان سمنان در آبان ماه سال 1385 ، در جمع ایثارگران فرمودند :

" تیپ قائم (عج) در عملیات مرصاد نقش مهمی را ایفا کرد ، شنیدم نقش تیپ قائم (عج) در عملیات مرصاد آنچنان بود که اگر نبود ، دشمن ممکن بود تا کرمانشاه پیش بیاید . آن که ایستاد ، تیپ قائم (عج) بود ، اینها در تاریخ می ماند ."

به دنبال فرمایشات معظم له ، برای تبیین بهتر و دقیق تر نقش تیپ در عملیات مرصاد ، به پیشنهاد مدیر کل محترم حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان سمنان ، بنا شد آخرین برگ از صفحات زرین و پرافتخار تیپ مستقل 12 قائم (عج) در عملیات مرصاد به رشته تحریر در آید .

بدین منظور از اواخر سال 1385 ، بعد از مطالعه تعداد اندکی از پرونده های مصاحبه رزمندگان مربوط به عملیات مرصاد ، موجود در آرشیو مرکز اسناد اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان سمنان ، چهارچوب و عناوین پیشنهادی کتاب تهیه گردید .

در همین راستا ، در 28 تیر ماه 1386 ، اولین همایش بازخوانی و تحلیل نبرد عملیات مرصاد و نقش تیپ 12 قائم (عج) با حضور برادر شوشتری فرمانده محترم قرارگاه نجف در عملیات مرصاد و فرماندهان رده های مختلف تیپ در این عملیات به مدت یک روز ، در شهمیرزاد سمنان برگزار شد . برپایی این همایش نقطه عطفی بود تا دیگر رده های تیپ نیز در قالب یادواره ها و همایش ها ، به تحلیل نبرد و بیان خاطرات عملیات مرصاد بپردازند .

برگزاری همایش یادواره تجلیل از شهدای اطلاعات – عملیات تیپ و شب خاطره عملیات مرصاد در شهریور ماه 1386 و همایش نقش گردان سیدالشهداء در مسجد غربای شاهرود در مرداد 1387 و ... نمونه هایی از آن به شمار می رود .

به هر حال در کنار مطالعه و بررسی پرونده های ناقص موجود در آرشیو مرکز اسناد اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان سمنان مربوط به مصاحبه های بعد از عملیات مرصاد و اطلاعات به دست آمده از همایش ها ، کار پرزحمت مصاحبه با فرماندهان و رزمندگان تیپ و قرارگاه نجف نیز دنبال شد .

که به جهت گذشت حدود 20 سال از عملیات مرصاد ، پراکندگی فرماندهان و رزمندگان تیپ در سطح کشور و شهرستان های استان و عهده دار بودن مسئولیت ها ، هماهنگی برای انجام مصاحبه ، همواره با دشواری های بسیاری همراه بود . مضافاً این که یادآوری خاطرات بازگو نشده بیست سال گذشته ، تطبیق صحبت های افراد با یکدیگر و رفع تناقض های موجود ، سختی کار را دو چندان می کرد .

اگر چه اکثر این عزیزان ، دعوت این حقیر را برای انجام مصاحبه با آغوشی باز پذیرفتند ، اما با کم لطفغی تعداد قلیلی نیز روبرو شدیم . انتظار بنده از این نقش آفرینان مرصاد آنست که نگذارند لایه های پنهان و گنج های خاطرات مرصاد در سینه آنان حبس و برای آیندگان پنهان بماند .

هرگز فراموش نمی کنم لحظات شیرین و به یاد ماندنی مصاحبه با یکی از نیروهای اطلاعات عملیات که بعد از اتمام همایش تجلیل از شهدای اطلاعات عملیات ، همگی برای استراحت به آسایشگاه ها رفته ، اما این برادر از ساعت 30 دقیقه بامداد تا اذان صبح ، آنچنان با شور و شوق و پر حرارت خاطراتش را بیان می کرد که خواب از چشمان مان پرید و ...

مجموعه حاضر حاصل صدها ساعت مصاحبه با بیش از صدها تن از فرماندهان و رزمندگان تیپ 12 قائم (عج) ، قرارگاه نجف و بنا به ضرورت سایر یگان های سپاه و ارتش و زحمات بیش از 3500 ساعت مطالعه ، مصاحبه و پیاده کردن بخشی از نوارها و فیش نویسی منابع             می باشد ، که در دو بخش و ده فصل تدوین گردیده است .

پیشاپیش از مجموع 1600 نفر رزمنده تیپ در این عملیات که امکان دسترسی به آنهاه میسر نشده و قطعاً دارای خاطرات و ناگفته های زیادی می باشند ، عرض پوزش دارم . امید است این مجموعه طلیعه ای برای بیان خاطرات و حماسه آفرینی های رزمندگان عزیز باشد .

در بخش اول کتاب در قالب چهار فصل ، به کلیاتی از ویژگی ها و موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه ، تنگه چهارزبر و اردوگاه صادقین تیپ ، تاریخچهت سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ، علل و زمینه های طراحی و اجرای عملیات موسوم به فروغ جاویدان اشاره شده که به فهم بهتر خوانندگان عزیز و کسب اطلاعات بیشتر از موضوع کمک خواهد کرد .

در بخش دوم که بدنه اصلی کتاب به شمار می رود ، در قالب شش فصل به طور مفصل نقش تیپ مستقل 12 قائم (عج) در عملیات سد و انهدام منافقین در عملیات مرصاد ، تشریح و سه فصل پایانی به نتایج و دستاوردهای عملیات مرصاد ، شهدا و مجروحان تیپ در این عملیات و جلوه های خاص آن پرداخته شده است .

در پایان بر خود لازم می دانم از افراد زیر که در مراحل مختلف تدوین این اثر ، حقیر را یاری نموده تشکر و قدردانی نمایم و نکاتی را به عرض خوانندگان محترم برسانم :

• فرماندهی محترم وقت تیپ 12 قائم (عج) ، برادر غلامرضا احمدی نژاد .
• جانشین محترم وقت تیپ 12 قائم (عج) ، برادر مهدی مهدوی که با صرف دهها ساعت زحمت بازخوانی کتاب را تقبل نموده و راهنمایی های لازم را ارائه فرمودند .
• معاون محترم وقت تیپ 12 قائم (عج) ، برادر علی اصغر خانی ان و سایر فرماندهان و رزمندگان تیپ که کمال همکاری را جهت انجام مصاحبه و ارائه اسناد ، تصاویر ، فیلم ، نقشه و ... با بنده به عمل آورده اند .
• مدیر کل محترم اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان سمنان ، برادر حسین علی احسانی که همواره مراحل مختلف تهیه و تدوین کتاب را به جد پیگیری و بازخوانی نموده و با صبر و حوصله ضمن فراهم کردن امکانات لازم ، در سرعت بخشیدن کار نقش ارزنده ای را ایفا نموده اند .
• مسئولان قسمت های مختلف اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان سمنان و ستاد کنگره شهدا و سه هزار شهید استان سمنان که در مراحل مختلف تهیه کتاب و ارائه اطلاعات مربوط به شهدا ، همکاری لازم را به عمل آورده اند .

به خاطر ویژگی خاص عملیات مرصاد ، هیچگونه اسناد و نوشته مدون از تیپ در دسترس نبوده و تمامی اطلاعات مربوط به نقش تیپ در عملیات ، از طریق مصاحبه با فرماندهان و رزمندگان شرکت کننده در عملیات ، از رده های فرماندهی قرارگاه و تیپ تا رده های دسته ، جمع آوری و تدوین گردیده است .

بر این اساس بعضاً اشتباه و تناقض در گفتار افراد مختلف در هنگام بازگو کردن وقایع مربوط به عملیات امری اجتناب ناپذیر بوده که برای رفع این نقیصه بارها و بارها با مصاحبه شوندگان از روی نقشه ، تصاویر ماهواره ای ، معمولی و فیلم های موجود از عملیات ، بحث و گفتگو شده و تا حد امکان سعی کردیم اشتباهات و تناقض ها را مرتفع نماییم .

مضافاً این که سه بار نیز در طول این مدت در منطقه عملیاتی مرصاد حضور یافته و برای آخرین بار نیز در تیر ماه 1388 با حضور فرماندهان و نیروهای رده های مختلف تیپ در منطقه عملیاتی نقش تیپ 12 قائم (عج) در عملیات مرصاد برای آخرین بار مورد بازخوانی و جمع بندی قرار گرفت .

با توجه به این که هدف اصلی کتاب ، تهیه کارنامه عملیاتی تیپ مستقل 12 قائم (عج) در عملیات مرصاد می باشد ، بدین جهت فقط سعی کرده ایم به نقش ویژه و محوری تیپ در مرحله سد عملیات و انهدام منافقین بپردازیم و چون جمع آوری اطلاعات کاملی از سایر            یگان های شرکت کننده در عملیات امکان پذیر نبوده و ما نیز در پی آن نبوده ایم ، بنابر این از ذکر نام سایر یگان ها مگر بنا به ضرورت ، خودداری شده که انشاءالله در کتاب در دست تهیه مربوط به عملیات مرصاد در سطح کشور و یا توسط خود یگان ها به طور مفصل به نقش هر یگان پرداخته شود .

نکته آخر این که با احترام به تمامی فرماندهان و رزمندگان که نام آنها در کتاب آمده ، به جهت برخی ملاحظات و الزامات از ذکر القاب اشخاص خودداری گردیده و فقط به ذکر برادر که در زمان جنگ مرسوم بوده ، اکتفا کرده ایم .

• مقدمه :

عملیات مرصاد آخرین برگ زرین و پر افتخار رزمندگان شجاع و دلاور تیپ مستقل 12 قائم (عج) در هشت سال دفاع مقدس به شمار می رود . این عملیات در پاسخ به عملیات سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین) ، موسوم به فروغ جاویدان ، به مرحله اجرا در آمد که منجر به متلاشی شدن بخش اعظمی از نیروها ، امکانات و تجهیزات مدرن منافقین گردید .

با پذیرش قطعنامه 598 از سوی جمهوری اسلامی ایران در 27 تیر ماه 1367 ، منافقین مزدور در تحلیل های سازمانی به این نتیجه می رسند که ایران به لحاظ سیاسی ، نظامی ، اقتصادی و پایگاه مردمی به بن بست رسیده است ، بنابراین به خیال یکسره کردن کار نظام اسلامی ، با حمایت های فکری ، مالی و نظامی ارتش عراق ، ارتجاع منطقه و استکبار جهانی ، عملیاتی را در مقیاس ماکرو با هدف دستیابی 33 ساعته به تهران ، با نام " فروغ جاویدان " ، طرح ریزی می نمایند .

منافقین پلید با طرح ریزی این عملیات ، بزرگترین خیانت را به ملت مسلمان ایران در تاریخ سیاه سازمان انجام داده و با فراخوان تمامی نیروهای سازمان در داخل و خارج کشور ، به دنبال هجوم عراق در 31 تیر ماه 1367 در جبهه های جنوبی ، میانی ، غرب و شمال غرب ، از صبح سوم مرداد ماه ، ستون نظامی ده کیلومتری منافقین از پایگاه اشرف در الخاص عراق به سمت مرزهای ایران به حرکت در می آید .

لشکر نفاق بعد از عبور از مرزهای ایران و شهرهای قصر شیرین و سر پل ذهاب که از روزهای قبل به اشغال ارتش عراق در آمده بود ، بدون هیچگونه درگیری به گردنه پاطاق می رسد . در گردنه پاطاق و پل ماهید ، پشتیبانی آتش سنگین هواپیماها و هلیکوپترهای عراقی از منافقین ، درگیری های پراکنده دژبان لشکر 81 زرهی ارتش و عناصری از نیروهای 57 ابوالفضل سپاه پاسداران ، بی نتیجه می ماند .

منافقین حدود ساعت 18:40 همان روز ، شهر کرند را به اشغال خود در آورده و به دنبال آن به سمت شهر اسلام آباد حرکت می کنند و در ساعت 21:20 شهر اسلام آباد نیز به تصرف کامل آنان در می آید .

منافقین جنایتکار در شهر اسلام آباد به بیمارستان ها ، هلال احمر ، مساجد و مراکز دولتی یورش برده و ضمن کشتار مجروحان بیمارستان امام خمینی (ره) اسلام آباد ، دست به قتل و غارت مردم و اموال عمومی می زنند .

نیروهای نفاق که تا این مرحله ، با مقاومت چندانی از طرف نیروهای ایرانی روبرو نبودند با نشاط و شور و شوق وصف ناپذیر و سرمست و مغرور از پیروزی های نسبی به دست آمده ، به سمت کرمانشاه حرکت می کنند تا حکومت موقت دموکراتیک را در آنجا تشکیل دهند ، اما هیهات که خداوند فرموده است : « ان ربک لبالمرصاد » .

بعد از خروج ارتش به اصطلاح آزادیبخش منافقین از شهر اسلام آباد ، ترافیک ناشی از خروج مردم وحشت زده از شهر و درگیری های نیروهای پراکنده سپاه پاسداران در گردنه حسن آباد ، تأخیری در حرکت ستون نظامی آنها ایجاد می شود .

در این لحظات (ساعت 22 شب سوم مرداد ماه سال 1367) از طرف قرارگاه نجف ، به تیپ مستقل 12 قائم (عج) که در نزدیکی تنگه چهارزبر در اردوگاه صادقین استقرار داشت ، مأموریت انسداد عملیات و انهدام منافقین ابلاغ می گردد .

فرماندهی تیپ بعد از ابلاغ مأموریت ، به سرعت نیروها ، امکانات و هر آنچه را که در اردوگاه صادقین که به طور معجزه آسایی در یکی دو روز قبل از آن مهیا شده بود ، سازماندهی و با سرعت تمام به سوی تنگه چهارزبر به حرکت در می آیند . از ساعت 30 دقیقه بامداد            چهارم مرداد ماه ، مسیر حرکت منافقین در تنگه چهارزبر توسط تیپ 12 قائم (عج) مسدود                   می شود .

با شروع درگیری گردان های رزمی و اطلاعات عملیات با دشمن بر روی زبرهای جلوی تنگه چهارزبر و اطراف راهدارخانه (تلمبه خانه) ، مهندسی تیپ ، خاکریز مستحکم دفاعی دوجداره را در مدخل ورودی تنگه در عرض جاده اسلام آباد – کرمانشاه احداث می کند و در ساعاتی بعد کم کم تور کمینگاه مرصاد پهن می شود .

منافقین که خیال می کردند خواب های رؤیایی شان تعبیر شده و تا ساعاتی دیگر به شهر کرمانشاه خواهند رسید ، در چند صد متری تنگه چهارزبر (کنار راهدارخانه) با آتش پر حجم  تیم های آر.پی.جی زن ، اطلاعات عملیات و نیروهای گردان قمر بنی هاشم (ع) مواجه شده و اولین ضربه کاری به ستون نظامی خود را احساس می کنند .

با اقدام مدبرانه و شجاعانه فرماندهان و نیروهای تیپ 12 قائم (عج) ، آرایش ارتش به اصطلاح آزادیبخش منافقین به هم ریخته و سیستم عصبی آنان مختل و نیروهای منافقین بارها و بارها مجبور به عقب نشینی جهت سازماندهی و آرایش مجدد می شوند .

نبرد شدید و سنگینی بین نیروهای منافق و تیپ 12 قائم (عج) به عنوان تنها یگان با سازمان رزم منظم ، با مقاومت و رشادت های رزمندگان و آتش پشتیبانی ادوات تیپ و هوانیروز ، در صبح چهارم مرداد ماه اتفاق می افتد و با حضور فرمانده قرارگاه نجف در منطقه ، اوضاع ساماندهی و یگان های دیگر نیز کم کم به تیپ 12 قائم (عج) ملحق می گردند .

در ابتدای شب چهارم مرداد ماه ، که منافقین به قسمت هایی از یال های چهارزبر دست یافته می رفت تا خط دفاعی تیپ در پشت خاکریز مورد تهدید قرار گیرد ، دغدغه اصلی فرماندهان قرارگاه و تیپ این بود که این احتمال وجود دارد ، دشمن با تجمع امکانات و نیروهایش به خط دفاعی ما حمله نماید ، بنابراین باید قبل از هر اقدامی از طرف دشمن ، ضربه شصتی به او نشان داد و سازمانشان را به هم ریخت .

بدین منظور عملیات گشتی ایذایی و تک مختل کننده با دستور قرارگاه نجف توسط تعدادی از نیروهای تیپ 12 قائم (عج) بر روی جادته و یگان دیگری از یال سمت راست تنگه اجرا          می شود ، اما نیروها به اهداف مورد انتظار دست پیدا نمی کنند .

در ساعت 4 بامداد پنجم مرداد ماه ، در لحظاتی که نزدیک به 48 ساعت از آغاز عملیات منافقین می گذشت و لحظه به لحظه بر تلفات جبهه نفاق افزوده می گشت ، کاملاً قدرت تصمیم گیری از آنان سلب شده و منافقین آخرین تلاش شان را جهت هبور از خط دفاعی تیپ 12 قائم (عج) آزمایش می کنند . بر این اساس تیم هایی از نیروهای نفاق ، خودشان را به آب و آتش زده تا با شکستن خط دفاعی ، روحیه ای جدید به باقی مانده نیروهای فریب  خورده شان بدهند .

لحظاتی سه خودرو منافقین با پشتیبانی آتش سنگین ، با عبور از خاکریز ، رخنه ای در خط ایجاد کرده که نیروهای شجاع گردان سیدالشهداء (ع) تیپ ، با اقدام به موقع و مقاومت و ایستادگی کم نظیر ، بدنه اصلی ارتش به اصطلاح آزادیبخش را در تنگه چهارزبر منهدم و آخرین میخ تابوت بر پیکر منافقین زده می شود .

در ادامه روز پنجم مرداد ماه ، با تقویت لجمن ، توسط گردان های دیگری از تیپ ، تلاش های پراکنده منافقین در تنگه چهارزبر بی نتیجه می ماند ، تا این که در شب پنجم مرداد ماه ، با طرح ریزی قرارگاه نجف و همراهی سایر قرارگاه ها ، عملیات محاصره دورانی برای به دام انداختن منافقین به اجرا در می آید .

که در این عملیات تیپ 12 قائم (عج) همچنان در جلو تنگه چهارزبر و سایر یگان ها نیز طبق مأموریت های محوله به منافقین یورش برده و در صبح ششم مرداد ماه ، ارتش به اصطلاح آزادیبخش منافقین منهدم و تار و مار می گردد و در ادامه عملیات ، سایر یگان های سپاه            به همراهی نیروهای بومی و مردمی به تعقیب بازمانده های منافقین تا مرزهای عراق             می پردازند .

بدین شکل فتنه ای که می رفت مشکلاتی را برای جمهوری اسلامی به وجود آورد ، به خواست خداوند و به دست رزمندگان حضرت ولیعصر (عج) در کمینگاه مرصاد با انهدام بخش اعظمی از منافقین خنثی می گردد .

در مجموع تیپ 12 قائم (عج) استان سمنان ، حدود 60 ساعت در میدان نبرد (تنگه چهارزبر) با بکار گیری بیش از 1600 نفر نیرو ، جانانه به مقابله با منافقین خائن پرداختهت و با تقدیم 67 شهید و 228 زخمی ، برگ زرین دیگری را در صفحات پر افتخار تاریخ هشت سال دفاع مقدس به یادگار گذاشت .

* * * * *

« بخش اول : کلیات »

فصل اول : ویژگی های جغرافیایی

1 _ 1 اهمیت طبیعی و نظامی کردستان کرمانشاه

استان کرمانشاهان (باختران) (1) با مساحتی حدود 24361 کیلومتر مربع در میانه ضلع غربی کشور قرار گرفته که از شمال به استان کردستان ، از جنوب به استان لرستان ، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود شده است .

__________________________

1. توضیح : تا سال 1357 کرمانشاه نام این استان بوده ، بعد از انقلاب اسلامی به باختران تغییر نام یافت ، اما از سال 1373 با تصویب مجلس شورای اسلامی ، دوباره به کرمانشاه مرسوم شد و چون در سال 1367 به باختران معروف بود به همین دلیل در نوشتار حاضر به نام باختران نیز ذکر می گردد .

از نظر طبیعی این استان ناحیه ای است کوهستانی که بین فلات ایران و جلگه بین النهرین واقع شده و سراسر آن را قلل و ارتفاعات سلسله جبال زاگرس پوشانده است . سلسله جبال زاگرس در محدوده این استان به صورت مجموعه ای از رشته کوه های موازی پدیدار گشته که دشت های مرتفع کوهستانی در بین آنها شکل گرفته و بستر گذرگاه های مهم زاگرس را به وجود آورده است . (1)

__________________________

1. زنده دل ، حسن و دستیاران ، استان کرمانشاه ، نشر ایرانگردان ، تهران 1379 ، ص 26 – 25

این ارتفاعات از نظر نظامی به جهت فراگیری از شمال باختری به جنوب خاوری ، شرایط بسیار مناسبی را جهت عملیات نفوذی و آفندی فراهم می سازد . از لحاظ پدافندی نیز وضعیت ارتفاعات به نحوی است که تا همدان مواضع متوالی خوبی را ارائه می دهد و روی هم رفته پنچ موضع پدافندی در عمق 300 کیلومتری منطقه کرمانشاه قابل توجه است که عبارتند از : موضع پاطاق ، حسن آباد و چهارزبر ، نعل شکن و دره خمپاره و عین الکش از باختر ، بید سرخ و اسدآباد در خاور کرمانشاه . (1)

__________________________

1. جهت اطلاع بیشتر : ر . ک . عزتی ، عزت الله ، جغرافیای نظامی ایران ، انتشارات امیرکبیر ، تهران 1386 ، ص 74 – 51

استان کرمانشاه در دوران جنگ تحمیلی به عنوان پایتخت جنگ برای جبهه های غرب و میانی قلمداد می گردید . قرارگاه های عملیاتی غرب و بسیاری از مراکز پشتیبانی سپاه و ارتش در آنجا قرار داشت و بدین سان شهر کرمانشاه (باختران) و شهرهای دیگر استان بارها و بارها مورد هجوم هوایی ، زمینی و نیز موشک باران رژیم صدام و منافقین قرار گرفت . (1)

__________________________

1. گروه نویسندگان ، کرمانشاه ، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس ، چاپ اول ، 1385 ، ص 41

1 – 2 : موقعیت و اهمیت نظامی تنگه چهارزبر

تنگه چهارزبر در 162 کیلومتری مرز ایران و عراق و 35 کیلومتری مسیر جاده ارتباطی کرمانشاه به اسلام آباد غرب قرار دارد . این تنگه از دیر باز کلیه فتح کرمانشاه نامیده شده و یکی از نقاط مهم و استراتژیک کرمانشاه و آخرین گلوگاه محور خسروی به کرمانشاه محسوب می گردد که گذر نیروی مهاجم از آن ، تقریباً مساوی با شکست است . (1)

__________________________

1. شبانی ، محمد رضا ، بررسی شکست سازمان مجاهدین خلق در عملیات فروغ جاویدان (مرصاد 1367) ، استاد راهنما حسین حسینی ، استاد مشاور احمد وحیدی ، دانشگاه امام حسین ، 78 – 1377 ، ص 139

توضیح : این تنگه متشکل از چهار ارتفاع (زبر) ، به نام های شیر نرمی (زبر اول ، راست تنگه) زاخ (زبر دوم ، چپ تنگه) ، کور کور (زبر سوم ، جلو و راست تنگه) و تنگ شوهان (زبر چهارم ، جلو و چپ تنگه) ، با حداقل ارتفاع 1600 متر در مدخل تنگه بر روی جاده کرمانشاه به اسلام آباد و حداکثر 2150 متر می باشد ، بر روی ارتفاعات تنگه درختان جنگلی وجود دارد که وضعیت مناسبی را برای استتار نیروهای نظامی فراهم می آورد .

تنگه چهارزبر در عملیات مرصاد به عنوان اصلی ترین موضع دفاعی رزمندگان اسلام ، خاصه نیروهای تیپ 12 قائم (عج) قرار گرفت و رزمندگان این تیپ در ساعات اولیه نبرد با منافقین ، توانستند با احداث خاکریز دو جداره بر روی جاده در مدخل تنگه ، سد دفاعی مستحکمی در مقابل منافقین ایجاد و ستون نظامی نفاق را زمین گیر و حرکت شان را متوقف سازند و بعد از حدود 48 ساعت نبرد جانانه رزمندگان اسلام در زمین و هوا ، به محاصره و انهدام منافقین بپردازند . بدین جهت بعد از عملیات پیروزمندانه مرصاد ، نام مرصاد بر تنگه چهارزبر نهاده شد .

1 – 3 : موقعیت و اهمیت اردوگاه صادقین تیپ 12 قائم (عج)

اردوگاه صادقین تیپ 12 قائم (عج) ، در سه راهی کوزران ، غرب جاده کرمانشاه به اسلام آباد و در یازده کیلومتری تنگه چهارزبر (مرصاد) ، در نزدیکی روستایی به نام کاشنبه لک واقع بوده است .

در نیمه دوم سال 1366 ، به دنبال مأموریت تیپ در محورهای ملخور مریوان و ماوت عراق ، به جهت فاصله طولانی این مناطق با مقر اصلی تیپ در قائمیه دزفول و آب و هوای گرم جنوب در تابستان ، فرماندهان تیپ به این فکر می افتند که به منظور پشتیبانی ، سازماندهی ، آموزش و دسترسی راحت تر نیروها به جبهه های جنوبی و شمال غرب ، اردوگاهی را در جبهه میانی احداث نمایند .

بر این اساس برادر مهدوی ، جانشین وقت تیپ 12 قائم (عج) و شهید محمد رضا خالصی مسئول عملیات ، بعد از بررسی های لازم و پرس و جو از بومیان منطقه کرمانشاه با در نظر گرفتن کلیه اصول مکان یابی مقر نظامی ، مکان فوق الذکر را به واسطه دارا بودن موقعیت و شرایط خوب نظامی ، آب و هوایی و ... به عنوان مقر تیپ انتخاب می کنند تا ضمن دسترسی و پشتیبانی راحت تر نیروها به جبهه های شمال غرب و جنوب ، برای سازماندهی ، آموزش و استراحت نیروها ، خاصه در فصل تابستان ، مورد استفاده قرار گیرد . (1)

__________________________

1. مهدوی ، مهدی ، جانشین تیپ 12 قائم (عج) ، در مرصاد ، نوار مصاحبه ، 5/1/1388

اهمیت اردوگاه صادقین به سبب حوادث شبانگاه سوم مرداد سال 1367 و روزهای بعد از آن می باشد که بنا بر مشیت الهی ، به طور معجزه آسایی ، تمام اسباب و علل برای ایستادگی در برابر عملیات منافقین ، از جمله کادر تیپ ، نیرو و مهمات مورد نیاز ، از یکی دو روز قبل ، فراهم می شود و در زمانی که منافقین بعد از اشغال اسلام آباد ، مغرور و سرمست از پیروزی های نسبی به دست آمده ، به سمت کرمانشاه حرکت می کنند و در ساعاتی که می رفت دروازه های شهر استراتژیک کرمانشاه توسط نیروهای نفاق گشوده شود ، رزمندگان تیپ 12 قائم (عج) در یک اقدام ناباورانه ، با سرعت تمام در این اردوگاه سازماندهی و با استقرار در تنگه چهارزبر ، حرکت ستون نظامی منافقین را متوقف نموده و آنها را در پشت تنگه و در دشت حسن آباد غافلگیر و زمین گیر می کنند .

اقدام شجاعانه نیروهای تیپ 12 قائم (عج) در ساعات اولیه نبرد ، فرصتی به سایر نیروهای جمهوری اسلامی می دهد تا خود را به منطقه رسانده و بعد از سازماندهی و استقرار در تنگه چهارزبر و مناطق اطراف ، به محاصره ، تجزیه و انهدام منافقین بپردازند .