لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه190
فهرست مطالب
عنوان
مقدمه
دراین سوی مصور کردن
ضرورتهای آفرینش تازه از تصویر و خیال
اندیشه هایی دربارة تصویرگری کتابهای کودکان
نگاهی به رنگ آمیزی و چهره پردازی در تصویرگری کتابهای درسی
تصویرگران شعر کودک
پای صحبت محمد علی بنی اسدی
پای صحبت مهنوش مشیری
پای صحبت اکبر نیکان پور
پای صحبت چند تن از تصویرگران کتاب کودک
مراجع
ادبیات و تصویرگری کتاب کودک
ما مردم جهان مصمم به حفظ نسل های آینده از بلای جنگ هستیم . و ایمان خود را مجدداً مورد تأکید قرار می دهیم … و برای نیل به این اهداف دگرپذیری و زیستن صلح آمیز دیگران را مد نظر داریم . در شرایط کنونی جهان و بنا به تجربة مردم جهان برای دفع جنگ و خشونت ، به عنوان یک امر حیاتی ، امکان شناخت معنای دگرپذیری و مدارا او یا چگونگی رفتارهای تند و خشونت دار فراهم آمده است هیچ یک از این مفاهیم قابل شناخت نیست . مگر آنکه به معنای متضاد خود قیاس شود به عبارتی درک معنای این مفاهیم به درک سرگذشت تاریخی ملت ها بستگی دارد . تاریخ پرماجرا و سراسر تشنج اجتماعی سیاسی ایران ، به تهاجم بیگانگان و درگیری و جنگ های خونین اعتراض و مرگبار مستبدان خودکامه آغشته بوده است . خاطرة اعمال زور و خشونت در حافظة جمعی مردم ما از زمان هجوم اقوام ترک و سلجوقی ، حملة عرب ها و هجوم اقوام ترک و سلجوقی ، حملة خانمانسوز – مغول ها و ویرانگری تیمور ، گسترده اسکندر مقدونی ، و دیگر مصیبت ها ، نقش بسته است . حاصل این تهاجم و خشونت ها چون یک ارثیة شوم برای مردم ایران باقی مانده و این که مردم ایران چگونه در تنهایی و غربت به این همه فجایع را از سر گذارنده و موجودیت خود را حفظ کرده اند . بحثی قابل تأ مل است ، اما بحث های ما روی بازتاب ابعاد آن پریشانی ها و خوف ها و خشونت ها در بخش ادبیات کهن فارسی ، در بخش کودک و نوجوان نیز مربوط می شود . متمرکز است . کوشیده ایم مفاهیم خاص را با توجه به اصول دگر پذیری کمیسیون ملی یونسکو و اصول پذیرفته شده حقوق اساسی بشر و کنوانسیون حقوق کودک ، در روایات و حکایات ادبیات کهن فارسی نشا دهیم .
ناگفته نماند که در حیات فرهنگی مردم ایران ، عامل بسیار مهم و مؤثر در مقابل تهاجمات و فرهنگ خشونت قرار گرفته که در تعدیل آن پریشانی های بسیار مؤثر واقع شده آن عامل ، مفهوم نیرومند ‹‹ عشق ›› بود که بخش بزرگی از ادبیات کهن فارسی ( شفاهی و رسمی ) به شرح و توضیح آن اختصاص یافته است . آدمی زادة طرفه معجونی است کز فرشتهسر شانه و ز شیطان گررود سوی این شود کم از این ورود سوی آن شود به از آن .
در نتیجه ، ضرورت دارد برای مهار دیو درون او نیرویی به میان آید تا روح و جسم او را از پلیدی ها بر حذر دارد ، بنا براین بر مبنای جملة احوال عالم بر محبت ›› و عشق نهاده اند و اولین قدم برای رسیدن به عشق را بردباری و مدارا دانستند .
فرد بردباری بود چو تندری کن تن به خواری . فردوسی
تقدیم به کودکان یتیم ومادران آبرومند .
و گر بی پدر کودکانند نیز از آن کس که دارد نخواهند چیز
پیش گفتار :
نگاهی به نقاشیهای ‹‹ علی اکبر صادقی ››
مصور کردن آثار کودکان در ایران ، عمری کوتاه دارد . با پیشرفت صنعت چاپ رنگی ، در ابتدا تصاویری که در این حوزه ارائه شده بود ، رنگ و بوی تقلید داشت و اکثراً کلیشة کامل تصاویر آثار ترجمه شده بود ، و شاید این خود دلیل کشش مصوران آثار کودکان به سوی تصاویری از آنگونه شد . اگر نگاهی گذرا به مجموعة انتشارات کتابهای طلایی و یا نقاشیهایی که اوایل در کیهان بچه ها چاپ شده بیندازیم ، دور بودن مصوران و دست اندر کاران آفرینش کتابهای تصویری را از اندیشه ها و طرحهای مستقل در می یابیم . می توان ادعا کرد که با تأسیس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و برداشتن گامهای اساسی در جهت تولید ( تألیف ، ترجمه ، چاپ و نشر ) آثاری در حوزة ادبیات و خواندیهای کودکان و نوجوانان این سرزمین ، نقاشان و تذهیبگران نیز در کنار نویسندگان ، شاعران ، مترجمان و علاقه مندان این حوزه حضور یافتند و در مواردی نه چندان کم کارهایی کارستان انجام دادند .
نو بودن پدیدة آفرینش آثاری برای کودکان و نوجوانان ایرانی میدان را برای تجربه باز کرد و در نتیجه شماری از مصوران و نقاشان با استفاده از امکانات کانون و بعضی ناشران دیگر ، دست به تجربیاتی در این زمینه زدند که توفیقاتی را نیز در برداشت ؛ هر چند باید گفت که کانون و مصورانش کرده بودند . برخی از مصوران و نقاشان با همکاری فیلمسازان ، از امکانات ‹‹ انیمیشن ›› را نیز در دستور کار فرد قرار دادند و در این حیطه نیز درخشیدند در این میان بعضی از نقاشان و تصویر گران به شیوه های خاصی پرداختند و آنچه همان سبک و سیاق خاص ارائه کردند ، حتی درانیمیشنها ، با تحول همراه بود .
علی اکبر صادق ، نقاش و تذهیبگر ایرانی که بررسی آثار نقاشی و تذهیبهای وی برای کتابهای کودکان و نوجوانان موضوع این نوشته است از جملة هنرمندان فوق الذکر است . با مروری در آثار در می یابیم که او شیوة خاصی در نقاشی برای کودکان و نوجوانان پرداخته است . سبک صادقی نمادی و مینیاتور است و به گفتة خودش ترکیبی از مینیاتور سنگی و نقاشی قهوه خانه ای است . دلایل انتصاب و تأکید بر این سبک در گفتگویی که در خاتمه آمده است ، بیان شده . در اینجا لازم می دانم به ناتوانی خود در نقد نقاشی و تصویر گری اشاره کنم . نگارنده در جنبه های هنری آثار ، صاحب سبک نیست بلکه تلاشی دار برای راهیابی در این مسیر !
آنچه در این برسی مد نظر قرار خواهد گرفت بیشتر بیان نقاط قوت و یا ضعف سبک نقاشی علی اکبر صادقی در کتابهای کودکان و نوجوانان ، و اشاره به پذیرش این آثار از سوی مخاطبان اصلی و میزان نزدیکی وی به هدفش در این زمینه است .نظریه هایی چند پیرامون تصاویر کتابهای کودکان و نوجوانان :
برای ورود به بحث ، نخست باید مطالبی را بیان کرد تا در قبل تکلیف نهایی تا حدودی روشن باشد . در ابتدا به ذکر یک سئوال می پردازیم چه ضرورتی دارد که به چنین نقد و بررسیهایی دست زده شود ؟
یکی از بهترین راهها برای نگهبانب از ادبیات کودکان ، این است که به نقد آن بپردازیم ، آن را توسعه دهیم و در این راه ، هر چه بیشتر صاحب نظران را تشویق کنیم . لذا اطمینان به اهمیت ادبیات باید در بالاترین جای ذهنمان قرار گیرد . این نه فقط به خاطر بهره بری کودکان است که این آثار را می خوانند بلکه دقیقاً به خاطر بقای فرهنگی است که در آن زندگی می کنیم . اضافه می کنم این فرهنگ فقط در ادبیات خلاصه نمی شود ، بلکه می تواند در مورد کل اجزایی که در کنار ادبیات کودک حرکت می کنند ، تعمیم داده شود . با این حساب دیگر نگرانی نداریم . می دانیم که غرض از نقد ، چوب تر با تأکید زدن بر کسی نیست . بلکه هدف بالاتر از اینهاست . سئوال دیگر این است : چرا علی اکبر صادقی ؟ آیا انتخاب این نقاش از بین نقاشان اتفاقی است ؟
باید بگویم در درجة اول ، علت اصلی ، علاقة شخصی نگارنده به کارهای این هنرمند است و در ثانی اشاره به این نقل قول است . از میان آثار مقصود آثاری است که به همین مصوران براتیسلاوا در ایران ارائه شده . بیش از همه به کار علی اکبر صادقی ( مقصود کتاب پیروزی – آفرین اثر وی بوده است ) توجه شده بود و آن را از نظر تجسم و رنگ قوی تشخیص داده بودند ، پیام اثر را گرفته بودند ولی معتقد بودند که آنچه خوانندة نوجوان در این اثر دریافت می کند به نوعی با دنیای ما و اندیشة انسانی سازگار نیست و … ) و از سویی آنچه دربارة ضرورت و کیفیت تصویر در آثار کودکان و نوجوانان بیان شده به شرح زیر است :
1. تصاویر باید قدرت خلاقیت کودکان و نوجوانان را برانگیزاند .
2. تصاویر باید از کیفیت هنری قابل ملاحظه ای برخوردار باشند .
3. تصاویر باید با در نظر گرفتن قدرت درک خوانندگان تهیه شده باشند .
4. تصویر ، کلیدی باشند تا به درک بهتر مطلب کمک کنند .
همچنین برخی از صاحبنظران بر این عقیده اند که تصاویر باید به پرورش هنر خوب دیدن عنایت داشته باشد و انگیزة زیباشناسی را در این حوزة هنری ، تقویت و تربیت کند . شناخت دادن و نفوذ در تلفیق رنگها ، درک کیفیت این ترکیبها و احساس لطافت یا خشونت در رنگ و تصاویر نیز می تواند از رسالتهای هنرمندی باشد که در حوزة تهیة آثاری برای کودکان و نوجوانان تلاش می کند . دراشاره ای دیگر چنین می خوانیم در تصویرگری کتابهای کودکان و نوجوانان همواره دو بعد خود را حفظ کرده است بدین معنی که هر تصویر به خودی خود لازم است در حدی باشد که بتوان به عنوان یک کار هنری آن را در موزه جهان مورد استفاده میلیونها خانواده قرار گیرد و حتی از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد .
تا اینجا نظرات صاحب نظران و منتقدان ادبیات کودکان و نوجوانان و گاه اشارات نگارنده ذکر شد . اکنون جا دارد نقطه نظر های چند تن از نقاشان و مصوران را نیز در این زمینه نقل کنیم .
خانم ژانت چنین می گویند در تهیة نقاشی و تصویر گری برای کودکان آنگونه و آنطور که منطبق و فراخور دنیای شاد و درخشان کودکان باشد زیاد آسان نیست ، دراین کار تجربه و لمس دنیای کودکانه نقش ویژه ای دارد .
باید دید چه نکات و خصوصیاتی جلب نظر کودک را می کند . تصور من اینست که البته خطوط ساده و به کا بردن رنگهای شاد و زنده بیشتر مورد توجه کودکان است . علاوه بر اینها نقاشی کوکان باید دارای طنز کودکانه و سرشار از محبت و مهربانی باشد تا احساسات لطیف و ظریف کودکان را خدشه دار نکند … .
آقای عقیده دارند ‹‹ … درنقاشی برای کودکان ، رنگ مهمترین مسأله است زیرا کودکان در مرحلة اول ببه کمک رنگ است که با تصویر ارتباط برقرار می کنند . اگر رنگها حالت خوشایند بود ، کنجکاو می شوند که روی تصویر نیز تعمق کنند . مدت زمان بیشتری با نقاش باشند ، خاطره آن کار را در ذهن نگهدارند و در مورد آن با دوستان و همسن و سال های خود صحبت کنند ، رنگها اگر به صورت تخت و بدون حجم باشند بهتر است . در مورد پرسپکتیو هم رعایت آن چندان برای کودکان لازم نیست … ››
حالا با توجه به مطالب عنوان شده بهتر می توانیم به بررسی آثار نقاش و تصویر گری کتاب کودکان بپردازیم .
به عنوان مثال آقای صادقی حوزة نقاشی ، تذهیب و نقاشی و نقاشی متحرک ‹ انیمیشن ›
کار می کند . ما در این بررسی به دو حوزه از کارهای ایشان که مربوط به کتاب کودک و نوجوان می شود می پردازیم ، تذهیب و نقاش برای ادبیات کودکان و نوجوانان برای اینکه معتقدم در سینمای نقاشی متحرک › یکی از حوزه های است که اختصاصاً با توجه به نیاز کودکان و نوجوانان پیدا شده و زایشش را مدیون خواست این گروه از جامعه است ، اما به خاطر محدود کردن بررسی و جلوه گری از بحث طولانی از ورود به بحث در این مورد خودداری می نمایم .
تذهیب در نقاشی کودکان ( در تصویر گری کتاب کودک )
شاید به علت باقی ماندن بعضی ار آثار خطی قدیمی ظاهر آنها بوده است که احتمالاً بر محتوا پیشی داشته اما باید گفت با توجه به امکانات چاپ ، ضرورت حفظ و ماندن اثر مطرح نیست ، بلکه ضرورت آشنایی با این هنر به ویژه به این سبب که در حوزة ادبیات می تواند یاوری خوب در ارائه مطالبی از جمله اندرزها ، کلمات قصار و پندهای بزرگان و از این گونه باشد ، مطرح است .
علی اکبر صادقی از معدود کسانی است و حتی می توان ادعا کرد تنها کسی است که کار تذهیب برای آثار ادبیات و خواندنیهای کودکان و نوجوانان را به صورت جدی آغاز کرده است .
کودک و نوجوان ایران نیاز دارد با آثار قومی خود آشنایی پیدا کند . این آشنایی می تواند از کاشی کاری مساجد و مدارس و تکایا و آب انبارها و امامزاده ها شروع شود ؛ اما غالباً برخورد کودکان با آن سطحی است . ولی وقتی تذهیب درحاشیة کتابهاب متعلق به آنان پیدا شود ، بیشتر جلب توجه می کند البته جلب توجه و هماهنگی بین متن و تذهیب نکته قابل توجهی است ؟ یعنی هر متنی را نمی شود تذهیب کرد . در چند اثر این هنرمند این هماهنگی کملاً احساس می شود . نکته دیگر در این زمینه ارائة هنر ‹‹ خط – نقاشی ›› است با توجه به زمان ارائه این آثار باید گفت تلاش ایشان گاهی لازم بوده و صد حیف که ادامه آن مشاهده نمی شود . با توجه به اینکه هنر خطاطی و تذهیب با خطوط یک از علایق کتابسازان و صحافان ونقاشان این مرز و بوم بوده است .
و سابقه ای قدیمی دارد چنانچه رسالت تذهیب و حاشیه سازی در آثار کودکان و نوجوانان امروز را بخشی از آشناسازی نسل جوان با داشته ها و امکانات هنری آن قوم بدانیم ، ادامه این روش در برخی آثار مربوط به احادیث و کلمات قصار کاملاً بجاست به هر حال آنچه مربوط به این نگاه می شود این است که کار تصویر برای آثار کودکان و نوجوانان ( بالاخص نوجوانان ) قابل تقدیر است علی اکبر صادقی در این حوزه موفق بوده است .
نقاشی برای کودکان و نوجوانان از دیدگاه هنرمندان بالاخص علی اکبر صادقی
نقاشی های صادقی به ظاهر شکل و بوی سنتی دارد و وفاداری وی ، رعایت اصول به این شیوه و تلاش در ارائه هر چه بیشتر این آثار باتوجه به ویژگیها و نیازهای نوجوانان ملموس و آشکار است . آنچه در این آثار چشمگیر است دخل و تصرفهای صادقی در این سبک و پرداختها و نوآوری ها و نونگری های اوست . او در سال 1348 برای اولین بار در اوج گرایش نقاشی کتابهای کودکان به مدرنزیم و تقلید از هنر مدرن غربی ، آن طور که در آثارش مشخص است بر اصالت کار هنری برای نوجوانان تأکید داشت . اشارة این نکته لازم است که کارهای غیر کتابی وی فرا واقعیتگرایی نیز به کمک همان شیوة مینیاتوری نقاشی می شود . در ادامة مطالب ، نگارنده قصد ندارد وارد این بحث شود که امروز مینیاتور چه جایگاهی می تواند در نقاشی داشته باشد با رسالت نقاشان این سبک چه چیز می تواند باشد این ، بحث مکتبی در نقاشی کودک نیست . نگارنده این باور را قبول دارد که نوجوانان در کتابهای متعلق به آنها استفاده می شود ، سبکهای مینیاتور ، نقاشی قهوه خانه ای و چاپ سنگی را نیز ببینند و بشناسند زیرا ارتباط مستقیم با هنر قومی ملی آنان دارد .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 30 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
ما مردم جهان مصمم به حفظ نسل های آینده از بلای جنگ هستیم.و ایمان خود را مجدداً مورد تأکید قرار می دهیم…و برای نیل به این اهداف دگرپذیری و زیستن صلح آمیز دیگران را مد نظر داریم.در شرایط کنونی جهان و بنا به تجربة مردم جهان برای دفع جنگ و خشونت،به عنوان یک امر حیاتی،امکان شناخت معنای دگرپذیری و مدارا او یا چگونگی رفتارهای تند و خشونت دار فراهم آمده است هیچ یک از این مفاهیم قابل شناخت نیست.مگر آنکه به معنای متضاد خود قیاس شود به عبارتی درک معنای این مفاهیم به درک سرگذشت تاریخی ملت ها بستگی دارد.تاریخ پرماجرا و سراسر تشنج اجتماعی سیاسی ایران ، به تهاجم بیگانگان و درگیری و جنگ های خونین اعتراض و مرگبار مستبدان خودکامه آغشته بوده است.خاطرة اعمال زور و خشونت در حافظة جمعی مردم ما از زمان هجوم اقوام ترک و سلجوقی،حملة عرب ها و هجوم اقوام ترک و سلجوقی،حملة خانمانسوز–مغول ها و ویرانگری تیمور،گسترده اسکندر مقدونی،و دیگر مصیبت ها،نقش بسته است.حاصل این تهاجم و خشونت ها چون یک ارثیة شوم برای مردم ایران باقی مانده و این که مردم ایران چگونه در تنهایی و غربت به این همه فجایع را از سر گذارنده و موجودیت خود را حفظ کرده اند.بحثی قابل تأ مل است،اما بحث های ما روی بازتاب ابعاد آن پریشانی ها و خوف ها و خشونت ها در بخش ادبیات کهن فارسی،در بخش کودک و نوجوان نیز مربوط می شود.متمرکز است .کوشیده ایم مفاهیم خاص را با توجه به اصول دگر پذیری کمیسیون ملی یونسکو و اصول پذیرفته شده حقوق اساسی بشر و کنوانسیون حقوق کودک،در روایات و حکایات ادبیات کهن فارسی نشا دهیم.
ناگفته نماند که در حیات فرهنگی مردم ایران،عامل بسیار مهم و مؤثر در مقابل تهاجمات و فرهنگ خشونت قرار گرفته که در تعدیل آن پریشانی های بسیار مؤثر واقع شده آن عامل،مفهوم نیرومند‹‹ عشق ››بود که بخش بزرگی از ادبیات کهن فارسی(شفاهی و رسمی)به شرح و توضیح آن اختصاص یافته است.آدمی زادة طرفه معجونی است کز فرشته سر شانه و ز شیطان گر رود سوی این شود کم از این ورود سوی آن شود به از آن.
در نتیجه،ضرورت دارد برای مهار دیو درون او نیرویی به میان آید تا روح و جسم او را از پلیدی ها بر حذر دارد،بنا براین بر مبنای جملة احوال عالم بر محبت››و عشق نهاده اند و اولین قدم برای رسیدن به عشق را بردباری و مدارا دانستند.
----------------------------------------------------------------------------------------
1 –مقدمه 1
2 –پیشگفتار 3
3 –نو بودن 4
4 –علی اکبر صادقی 5
5-نظریه های خانم ژانت 11
6 –بررسی کتاب کودک و تذهیب گری 12
7 –تذهیب در نقاشی کودکان 12
8 –نظریات آقای صادقی 15
9 –مختصری در باره زندگی هنریتان بگوئید 18
10 –شیوه کارشما چه نام دارد 20
11 –سوال و جواب از علی اکبر صادقی 20
12 –تصویرگران ادبیات دینی 23
13 –نمایشگاه جهانی بولونیا 25
14 –گزارشات و جداول مربوط به آمار کودکان 27
15 –بررسی جوایز و برندگان جشنواره ها 29
16 –نام موسسات انتشاراتی 33
17 –فهرست کتابهای بررسی شده 34