انتقال حرارت جابجایی یا همرفت، صورتی از انتقال انرژی بین یک سطح جامد و مایع یا گاز متحرک موجود در مجاورت آن است که ترکیبی از اثرات هدایت و حرکت سیال را در خود دارد. در واقع، انتقال حرارت همرفتی، جابجا شدن حرارت از یک مکان به مکان دیگر در اثر حرکت سیال است. فرآیندی است که در آن جابجا شدن حرارت در اثر جابجا شدن جرم رخ می دهد. هرچه حرکت سیال سریع تر باشد، نرخ انتقال حرارت بیشتر است. در غیاب هر گونه حرکت توده ای درون سیال، انتقال حرارت بین یک سطح جامد و سیال مجاور آن، به صورت هدایت ضعیف رخ می دهد. وجود حرکت توده ای در سیال، نرخ انتقال حرارت را افزایش می دهد، اما محاسبات آن را پیچیده می کند.
انتقال حرارت به طریقه جابجایی اجباری در اثر حرکت سیال بوجود می آید. به عنوان مثال اگر سیال سردی بر روی یک سطح گرم جریان یابد، لایه های مجاور سطح، گرما را دریافت کرده و در اثر اغتشاش و اختلاط آنرا به تمامی قسمتهای سیال می رسانند. در حالی که در جابجایی آزاد، در اثر گرم شدن و بروز اختلاف در وزن مخصوص لایه های مختلف سیال عمل جابجایی انجام می گیرد . بدین ترتیب که وزن مخصوص طبقاتی از سیال که در قسمت پایین قرار دارند در اثر گرم شدن کاهش یافته و سیال به طرف بالا حرکت می کند. انتقال حرارت به شکل جابجایی اجباری در اثر اعمال ی ک نیروی خارجی بر سیال صورت می گیرد.
گزارش کار آزمایش جابه‌جایی اجباری