لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه :25
بخشی از متن مقاله
اقیانوس ها
کره زمین از نظر آنکه دمای سطحی آن به قدری است که وجود آب را در هر سه حالت مایع ، جامد و گاز امکان‌پذیر می‌کند، در میان سیارات منظومه شمسی ، سیاره‌ای غیر عادی است. از این گذشته ، تا آنجا که می‌دانیم، کره زمین تنها جرم منظومه شمسی است که در آن اقیانوس‌هایی وجود دارد. در واقع ، بهتر این بود که گفته شود اقیانوس ، زیرا اقیانوس‌های آرام ، اطلس ، هند ، منجمد شمالی و منجمد جنوبی اقیانوس یکپارچه‌ای هستند پر از آب شور ، و می‌توان قاره‌های اروپا ، آسیا ، آفریقا و آمریکا و خشکیهای کوچکتری مانند قطب جنوب و استرالیا را جزیره‌های این اقیانوس یکپارچه پنداشت.
مشخصات اقیانوس یکپارچه
واقعیت‌های مربوط به این اقیانوس یکپارچه بسیار جالب‌توجه است. مساحت کل این اقیانوس 363 میلیون کیلومتر مربع است و بیشتر از 70 در صد سطح کره زمین را پوشانیده است. حجم این اقیانوس با توجه به اینکه عمق متوسط اقیانوسها 7/3 کیلومتر است، در حدود 1340 میلیون کیلومتر مکعب است. یعنی برابر با 15/0 حجم کل سیاره زمین است. این اقیانوس در برگیرنده 2/97 درصد H2O زمین است و چون در هر سال 3300000 کیلومترمکعب از آب اقیانوس تبخیر می‌شود و سپس به صورت باران یا برف بر زمین می‌بارد، در نتیجه چنین بارشهایی در حدود 8250000 کیلومترمکعب آب شیرین در زیر قاره‌ها و در حدود 1250000 کیلومتر آب شیرین در دریاچه‌ها و رودخانه‌ها گرد آمده است.
اهمیت اقیانوس
اقیانوس اهمیت ویژه‌ای در حیات دارد. تقریبا مسلم است که نخستین صورتهای حیات در اقیانوسها ظاهر شده است و از لحاظ کمیت محض ، هنوز هم قسمت اعظم حیات در اقیانوسها است. حیات در روی زمین محدود به چند مترمربع از سطح زمین است، (اگر چه پرندگان و سرنشینان هواپیماها گاهی از این حد و مرز بیرون می‌روند) و حال آنکه حیات در اقیانوسها سراسر اقیانوس را تا اعماق 15 کیلومتری و در بعضی نقاط تا اعماق بیشتر ، اشغال می‌کند.
چرا آب اقیانوس ها شور است؟
گه گاه برای ما معمایی درباره ی زمین پیش می آید که برای حل آن دچار حیرت می شویم . اینکه چگونه در آب اقیانوس ها نمک وجود دارد ، یکی از همین معما هاست .
راستی چگونه نمک وارد اقیانوس ها شده ؟ پاسخ خیلی ساده ی این سوال آنست که اصلا کسی نمی داند نمک چگونه به اقیانوس ها راه یافته است!
البته این را می دانیم که نمک چیزی است که در آب حل می شود و بدینگونه همراه با آب باران ، به داخل اقیانوس جریان می یابد . یعنی نمکی که بر سطح زمین است پیوسته با آب باران حل شده ، وارد اقیانوس می شود. با اینوصف نمی دانیم آیا همین موضوع کافی است که پاسخگوی آن همه نمک فراوانی باشد که در اقیانوس ها وجود دارد؟
اگر روزی همه ی اقیانوس ها یک باره بخشکند ، مقدارنمکی که برجای می ماند برای ساختن دیواری بزرگ، به ارتفاع 290کیلومتر و کلفتی 1.5کیلومتر ، کافی خواهد بود . اما طول این دیوار آنقدر زیاد خواهد بود که می تواند از روی خط استوا ، یکباره به دور زمین امتداد یابد.
به گفته ی دیگر ، اگر اقیانوس ها بخشکند سنگ نمکی که در این هنگام به دست می آید پانزده برابر وسعت قاره ی اروپا خواهد بود.
نمک معمولی که ما بکار می بریم از آب دریا یا دریاچه ها و یا چشمه های نمکین و یا از کانی های نمک به دست می آید.
غلظت نمک آب دریا حدود 3تا 3.5 درصد متغیر است.
دریا های بسته ، مانند دریای مدیترانه و دریای سرخ ، نمک بیشتری نسبت به دریا های آزاد دارند.
بَحرالمیّت که منطقه ای به وسعت 547 کیلومتر مربع را فراگرفته حدود 11600000000تن نمک در بر دارد.
به طور متوسط یک گالن آب دریا حدود 113 گرم نمک دارد.
بستر های نمک طعام که در نواحی پراکنده ی جهان است همه در آغاز ، یعنی میلیون ها سال پیش ، به وسیله ی تبخیر آب دریا بوجود آمدند.
برای آنکه نمک طعام به دست آید لازم است حدود 0.9 حجم آب دریا بخار شود . از این رو دانشمندان عقیده دارند که طبقات کلفت سنگ های نمک که اکنون یافت می شود ، در جاهایی است که روزگاری دریای بسته می بودند. چون اینگونه دریا ها اگر آب تازه به درونشان ریخته نشوند، زود تر تبخیر می شوند.
پس بدینگونه بود که معدن های نمک طعام در دنیا بوجود آمد.
متداولترین نمکی که ما می شناسیم همان نمک طعام است . برای این کار روش معمول اینست که چاه هایی به سوی بستر های نمک حفر می شود . آنگاه آب خالص را به وسیله ی لوله به درون آنها می ریزند ، این آب ، نمک را حل می کند و سپس به وسیله ی لوله ی دیگر با فشار به سطح بالا آورده می شود.
با گرم تر شدن اقیانوس ها طی تغییرات آب و هوایی ماهی ها کوچکتر می شوند
علاوه بر نگرانی‌هایی که در صید بی رویه بازرگانی صنعتی وجود دارد، محققی از دانشگاه بریتیش کلمبیا اظهار داشت که تغییرات در اقیانوس و سیستم‌های آب و هوایی می‌تواند به ماهی‌های کوچکتر منجر شود. تحقیقات وی که در مجله طبیعت-تغییرات آب و هوا منتشر شد، اولین طرح جهانی کاهش بالقوه‌ی اندازه‌ی ماهی در اقیانوسها به دنبال گرم شدن آب و کاهش اکسیژن آن است.
با استفاده از مدل‌های کامپیوتری برای مطالعه بیش از ۶۰۰ گونه از ماهی‌ها در اقیانوس در سراسر جهان، محققان دریافتند که حداکثر وزن بدن ماهی به طور بالقوه می‌تواند ۱۴-۲۰٪ بین سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۵۰ کاهش یابد، که این کاهش وزن در مناطق گرمسیری بارزتر خواهد بود.
وی بیان داشت: ما با دیدن چنین کاهش بزرگی در اندازه‌ی بدن ماهی‌ها بسیار شگفت زده شدیم. ماهی‌های دریایی در واکنش به تغییرات آب و هوایی دارای سازش‌هایی از طریق تغییر توزیع و پراکنش در فصول مختلف سال هستند.
اما این حقیقت غیرمنتظره که گرمایش جهانی در اندازه بدن ماهی اثرگذار است حاکی از آن است که ما ممکن است یک قطعه بزرگ از پازل تغییرات آب و هوایی را در اقیانوسها را از دست داده باشیم که قادر به درک آن نیستیم. این ایده که رشد ماهی می‌تواند با کاهش اکسیژن و محدودیت وفور آن تحت تأثیر قرار گیرد، اولین بار ۳۰ سال پیش توسط دانیل محقق پاولی مطرح شد.
وی بیان می‌کند که در اقیانوس‌های گرم‌تر با کاهش اکسیژن که در اثر تغییرات آب و هوایی ایجاد می‌شود ماهی برای دریافت اکسیژن با چالش مواجه شده و در وضعیت وخیمی قرار می‌گیرد که در مرحله رشد به علت کمبود اکسیژن این مرحله حساس از زندگی ماهی، سریع‌تر متوقف خواهد شد
آگاهی انسان در مورد اقیانوسها
آگاهیهای انسان درباره اقیانوسها ، و به خصوص کف آنها ، تا سالهای اخیر به همان اندازه آگاهیهای او از سیاره‌های دیگر بوده است. حتی آنچه امروزه اخترشناسان درباره سطح ماه می‌دانند، بیشتر از دانسته‌های زمین شناسان درباره سطح زیر اقیانوس‌های زمین است.
اقیانوس‌نگاران اولیه
اقیانوس شناسی (Oceanography) جدید را ماتیو فونتین موری (Mathew Fontaine Maury) ، افسر نیروی دریایی آمریکا ، کشف کرد. وی در آغاز سی سالگی ، در حادثه‌ای ناگوار پای خود را از دست داد. اما این حادثه ناگوار به نفع بشریت تمام شد. پس از این حادثه بود که موری متصدی انبار نقشه‌ها و وسایل نقشه‌برداری شد و کوشش خود را صرف نقشه‌برداری از جریانهای اقیانوسها کرد.
موری پیشقدم همکاریهای بین المللی در مطالعات مربوط به اقیانوس شد و در کنفرانس تاریخی بین‌المللی که در سال 1853 در بروکسل تشکیل شد، چهره‌ای موثر بود. نخستین کتاب درسی خود را درباره اقیانوس‌نگاری ، به نام جغرافیای فیزیکی دریا ، در سال 1955 منتشر کرد. (فرهنگستان علوم دریایی در آناپولیس (Annapolis مرکز ایالت مریلند در آمریکا) به افتخار کارهای بزرگ وی به 'قصر موری' (Maury Hall) ملقب شد.
جریان کرومول
بعد از موری ، جریانهای اقیانوسی به طور کامل نقشه‌برداری شدند. این جریانها به وسیله اثر کوریولیس در اقیانوس‌های نیمکره شمالی دوایر عظیمی در جهت حرکت عقربه‌های ساعت طی می‌کنند و در اقیانوس‌های نیمکره جنوبی دوایر عظیمی در خلاف جهت حرکت عقربه‌های ساعت می‌پیمایند. جریانی که در امتداد خط استوا حرکت می‌کند، تحت تاثیر اثر کوریولیس قرار نمی‌گیرد و ممکن است مسیری مستقیم طی کند. چنین جریان مستقیمی در اقیانوس آرام واقع است و چندین کیلومتر در امتداد استوا به طرف مشرق طی می‌کند. این جریان به افتخار کاشف آن ، تونزند کرومول (Townsend Cromwell) ، اقیانوس شناس آمریکایی ، جریان کرومول نامیده شده است.
آیا اعماق اقیانوسها ، آرام است؟
اقیانوس‌نگارها جریانهای کندی را در اعماق اقیانوسها کشف کرده‌اند. دلایل غیر مستقیمی نشان می‌دهد که اعماق اقیانوسها نمی‌تواند آرام باشد. یکی از این دلایل این است که موجودات بالای دریا ، پیوسته کانیهای غذایی ، یعنی فسفاتها و نیتراتها ، را مصرف می‌کنند و پس از مرگ ، این مواد را با پیکر خود به اعماق دریا می‌برند. اگر جریانی وجود نداشت تا این مواد را دوباره به سطح دریا بیاورد، سطح دریا از وجود این کانیها تهی می‌شد.
دلیل دیگر آن است که اگر جریانهایی برای انتقال اکسیژن وجود نداشت، اکسیژنی که از هوا جذب می‌شد، نمی‌توانست به اعماق دریا نفوذ کند و در نتیجه بر اثر کاهش مقدار اکسیژن ، ادامه حیات در اعماق دریا امکان‌پذیر نبود. در واقع ، معلوم شده است که اکسیژن در عمیق‌ترین نقاط دریا نیز دارای غلظت مناسبی است. وجود اکسیژن در این نقاط فقط با این تصور قابل توضیح است که در اقیانوس مناطقی وجود دارد که آبهای سطحی سرشار از اکسیژن را به طرف پایین می‌کشد. علت پیدایش این جریانهای قائم اختلاف دماست.
آب سطحی اقیانوس در نواحی قطبی سرد می‌شود و بنابراین به طرف پایین کشیده می‌شود. این جریان دائمی آبی که به پایین کشیده می‌شود، در سراسر بستر اقیانوس انتشار می‌یابد. بنابراین ، حتی در مناطق استوایی ، آب اعماق اقیانوس بسیار سرد و دمای آن نزدیک نقطه انجماد است. آب سرد اعماق اقیانوس عاقبت به طرف سطح آب بالا می‌آید، زیرا جای دیگر برای رفتن ندارد. آب ، پس از آنکه دوباره به سطح اقیانوس رسید، گرم و به طرف قطب شمال یا قطب جنوب کشیده می‌شود و در آنجا دوباره به طرف پایین کشانده می‌شود.
حیات در اعماق دریا
شگفت‌انگیز است که در عمق دریا نیز حیات وجود دارد. تقریبا تا یک قرن پیش تصور می‌شد که حیات در اقیانوسها محدود به مناطق سطحی آنها است. مدیترانه ، مرکز اصلی تمدن متمادی ، در واقع در قسمتهای بسیار عمیق نسبتا عاری از حیات است، اما اگر چه این دریا نیمه کویر ، یعنی گرم و کم اکسیژن است. ادوارد فوربر (Edward Forber) ، طبیعی‌دان انگلیسی ، در دهه 1840 از عمق 2100 متری آن توانست ستاره دریایی زنده به دست آورد.
سپس معلوم شد که کابل تلگرافی که در سال 1860 از کف دریای مدیترانه از عمق 1600 متری گذرانده بودند، از مرجانها و گونه‌های دیگر پوشانده شده است. دنیای زندگی زیر آبی به هیچ وجه منطقه وهم‌آور سکوت نیست. هیدروفون (Hidrophen یا گوشی زیر آبی) در سالهای اخیر نشان داده است که صداهای تیک تیک ، خرخر ، ناله و صداهای دیگر موجودات دریایی به قدری زیاد است که سرسام‌آورتر از شلوغترین مکانهای روی خشکی است.
متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.
دانلود فایل
دانلود مقاله کامل درباره اقیانوس ها