چشم‌انداز جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی
مقاله ای مفید و کامل
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:27
چکیده :
از اوایل دهه‌ی 1990، با پیشرفت و گسترش شبکهها و بزرگراههای اطلاعاتی جدید الکترونی و افزایش کاربرد تکنولوژیهای نوین ارتباطی در سراسر جهان، مسائل بینالمللی ناشی از آنها، اهمیت خاصی پیدا کردهاند. به همین جهت، در سالهای اخیر، به موازات توسعه‌ی استفاده از شبکههای اطلاعاتی و به ویژه شبکه‌ی «اینترنت» ، توجه به این مسائل بیشتر شده است. به طوری که علاوه بر تصمیمها و اقدامهای تازهای که در بعضی از کشورهای پیشرفته‌ی صنعتی درباره‌ی چگونگی کاربرد ارتباطات و اطلاعات الکترونی و ایجاد جامعه‌ی اطلاعاتی صورت گرفتهاند، برخی سازمانهای بینالمللی و منطقهای، مانند «سازمان همکاری و توسعه‌ی اقتصادی»، «شورای اروپا»، «اتحادیه‌ی اروپایی» و گروه «8 کشور بزرگ صنعتی» نیز به ارزیابی و تصمیمگیری در زمینههای مختلف کاربرد این گونه ارتباطات و اطلاعات و مسائل جامعه‌ی اطلاعاتی آینده، پرداختهاند. برای شناخت عوامل و شرایط زمینهساز فعالیتها و برنامههای جدید کشورها، سازمانها و نهادهای مذکور، یادآوری چگونگی پیدائی و پیشرفت تکنولوژی شبکه‌ی اطلاعاتی «اینترنت» در ایالات متحده‌ی آمریکا و سیاستها و برنامههای مهم این کشور و سایر کشورهای بزرگ غربی درباره‌ی بزرگراهها و زیرساختهای اطلاعاتی و جامعه‌ی اطلاعاتی طرف توجه آنها، ضروری است. 1- «اینترنت» و «جامعه‌ی اطلاعاتی» پیدائی و پیشرفت «اینترنت»، در ایجاد شرایط گذر از «جامعه‌ی صنعتی»، به «جامعه‌ی اطلاعاتی» جایگاه برجستهای پیدا کرده است. شبکه‌ی «اینترنت»، که اکنون به قول برخی از محققان ارتباطی ، ستون فقرات ارتباطات اطلاعاتی سراسری کره‌ی زمین و به عبارت دیگر، «شبکه شبکههای اطلاعرسانی» جهان شناخته میشود، معرف ساختار تحول یافته‌ی یک شبکه‌ی اطلاعاتی نظامی است. این شبکه، در اوایل دهه‌ی 1960 به دنبال پرتاب نخستین قمرهای مصنوعی اتحاد جماهیر شوروی به فضای ماوراء جو زمین و افزایش نگرانی ایالات متحده‌ی آمریکا از خطرات حملات هستهای آن کشور، به منظور حفظ و حراست اسرار نظامی ارتش آمریکا در شرایط بسیار مخوف جنگ هستهای، از طرف «آژانس طرحهای پژوهشی پیشرفته» (آرپا)1، در وزارت دفاع ایالات متحده، پایهگذاری شد. شبکه‌ی یاد شده، که بر اساس سیستم تکنولوژی کلیدهای ارتباطی مستقل و مرتبط به بستههای اطلاعاتی جداگانه، استوار گردیده بود، به منظور جلوگیری از هدف قرار گرفتن آنها در یک جنگ هستهای احتمالی، از دسترسی مراکز فرماندهی و کنترل نظامی برکنار گذاشته شده بود. به گونهای که هر مجموعه‌ی اطلاعاتی، مسیر خاص خود را در میان مدارهای ارتباطی مختلف شبکه‌ی موردنظر، به صورت افقی طرح میکرد و در عین حال، امکان گردآوری تمام آنها، از هر واحد خاص نیز وجود داشت. مدتی بعد، تحت تأثیر پیشرفت تکنولوژی دیجیتال، امکان جمعآوری و بستهبندی هرگونه پیام و از جمله اصوات، تصویرها و دادهها و ایجاد شبکههای اطلاعاتی منتقلکنندهی انواع نمادها، بدون نیاز به هرگونه مزکر کنترل، پدید آمد و به این ترتیب، با استفاده از فراگیری بسیار گسترده‌ی زبان دیجیتال و شبکهبندی نظام ارتباطی، شالوده‌ی تکنولوژیک ارتباطات افقی جهانی، فراهم شد. نخستین شبکه‌ی اطلاعاتی از این نوع، که به عنوان قدردانی از مؤسسه‌ی بنیانگذار آن، «آرپانت»2 نامگذاری گردید، در سال 1969، به روی مراکز تحقیقاتی همکاری کنند‌ه با وزارت دفاع ایالات متحده‌ی آمریکا و از جمله دانشگاه کالیفرنیا و دانشگاه هاروارد، گشوده شد و در پی آن، پژوهشگران برای برقراری ارتباط علمی متقابل با یکدیگر، از این شبکه به بهرهبرداری پرداختند. در سال 1983، برای جدا ساختن کامل کاربردهای نظامی و غیرنظامی شبکه‌ی مذکور، در کنار «آرپانت»، که از آن پس منحصراً به وسیله‌ی محققان دانشگاهی و مراکز علمی مورد استفاده قرار میگرفت، شبکه‌ی مستقلی موسوم به «میلنت»3، برای پژوهشگران نظامی، تأسیس گردید. در طول سالهای بعد دهه‌ی 1980، «بنیاد ملّی علوم» ایالات متحده نیز به تقـویت و توسعه‌ی شبکه‌ی «آرپانت» کمک کرد و علاوه بر ایجاد یک شبکه‌ی خاص علمی4، شبکه‌ی دیگری با همکاری کمپانی مشهور «ای. بی. ام»5 ، به نام «بیت نت»6 ، برای استفاده‌ی محققان زمینههای غیرعلمی، تأسیس نمود. با توجه به آن که تمام شبکههای مذکور، در فعالیتها و تماسهای ارتباطی خود، از سیستم اطلاعات «آرپانت» بهرهمند میشدند، مدتی نام این شبکه‌ی میان شبکهای، ( آرپا ـ اینترنت)7 گفته میشد و سرانجام، به «اینترنت» 8، موسوم گردید. به موازات این تحولات و برای پاسخگوئی به رشد فعالیتهای ارتباطی از طریق شبکههای اطلاعاتی و به ویژه «اینترنت»، تکنولوژی کامپیوتری نیز رو به تکامل و توسعه گذاشت. به این معنا، که از یک طرف، دستگاههای «کامپیوتر شخصی»9 ، به بازار آمدند و امکان گسترش شبکهها را افرایش دادند و از طرف دیگر، توانائیهای فنی کامپیوتری نیز بالا رفتند. شبکه‌ی «آرپانت» در سالهای دهه‌ی 1970 ، از ارتباطهای دارای 56 هزار بیت10 در ثانیه استفاده میکرد. در سال 1987، خطوط ارتباطی این شبکه، از توانائی انتقال، 5/1 میلیون بیت در ثانیه برخوردار شدند. سرعت انتقال پیامهای «اینترنت»، در سال 1992، به 45 میلیون بیت در ثانیه ـ معادل 5 هزار صفحه در ثانیه ـ افزایش یافت و درسال 1995، تکنولوژی کامپیوتری مورد استفاده‌ی «اینترنت»، به حد بسیار فوقالعادهای از پیشرفت رسید. به طوری که برای آن، امکان انتقال اطلاعاتی معادل مجموعه‌ی دهها میلیون کتابها و نشریات کتابخانه‌ی کنگره‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا در هر دقیقه، فراهم گردید. درعین حال، افزایش توانائی فنی انتقال پیامهای ارتباطی از طریق «اینترنت»، به تنهائی برای گسترش شبکههای اطلاعرسانی در سطح جهانی کافی نبود و به این منظور، ارتباط متقابل رایانهها نیز ضرورت داشت. به همین لحاظ، برای از میان بردن این مانع، از سیستم ارتباطی ویژهای معروف به «یونیکس»11، که در سال 1969در آزمایشگاههای کمپانی معروف «بل»12 اختراع گردیده بود، کمک گرفته شد. کاربرد سیستم «یونیکس»، از سال 1983، که کوششهای محققان دانشگاه کالیفرنیا در «برکلی»، با مساعدت مالی «آژانس طرحهای پژوهشی پیشرفته» وزارت دفاع آمریکا، برای انطباق مجموعهای از پروتکلهای علمی، موسوم به «پروتکل کنترل انتقال بر پروتکل ارتباط متقابل»13 با این سیستم، به موفقیت رسیدند، رو به گسترش گذاشت و به این ترتیب، رایانهها امکان یافتند که علاوه برایجاد ارتباط متقابل با یکدیگر، به رمزگذاری و رمزگشائی مجموعههای دادههای مورد انتقال بسیار سریع در شبکه‌ی «اینترنت» نیز اقدام کنند. از آن زمان، شبکههای اطلاعاتی محلی و منطقهای، توانائی پیدا کردند با هم ارتباط متقابل برقرار سازند و دادهها و پیامهای خود را به هر کجا که خطوط تلفنی و رایانههای مجهز به دستگاه «مودم»14 ـ برای اتصال رایانه به تلفن ـ وجود دارند، انتقال دهند. به این گونه، شبکهسازیهای اطلاعاتی در سراسر جهان توسعه یافتند و مقدمات استفاده از «بزرگراههای اطلاعاتی» نیز فراهم گردیدند. باید یادآور شد که از اوایل دهه‌ی 1990، همراه با پیشرفت و گسترش تکنولوژی رایانهای «اینترنت»، کاربرد آن بیشتر به سه زمینه‌ی خاص، شامل «پست الکترونی»15، سرویسهای اطلاعات درخواستی و بر روی خط16، مانند سرویس «تار عنکبوت گسترده‌ی جهانی»17 و «گروههای مباحثهای و خبری»18 معطوف گردیده است. توسعه‌ی استفاده از شبکه‌ی «اینترنت»، در دوره‌ی کوتاه فعالیت آن، بسیار چشمگیر بوده است. در سال 1973، شبکه‌ی مذکور تنها 25 رایانه را در برمیگرفت و تا پایان دهه‌ی 1970 نیز نمیتوانست سالانه بیش از 256 رایانه را در کنار خود داشته باشد. در اوایل دهه‌ی 1980 و به دنبال تحولات فنی مختلف، هنوز بیش از 25 شبکه، با حدود چند صد رایانه‌ی اصلی و چند هزار نفر کاربران آنها، امکان استفاده از آن را دارا نبودند. در حالی که در اواسط دهه‌ی 1990، در سراسر جهان 44 هزار شبکه‌ی اطلاعاتی، شامل 2/3 میلیون دستگاه رایانه و 25 میلیون نفر کاربران آنها، از طریق «اینترنت»، امکان ارتباط متقابل پیدا کرده بودند. در این میان، بر مبنای تحقیقی که در اوت 1995 صورت گرفته بود، مشخص میشد که 24 میلیون نفر آمریکائی از «اینترنت» استفاده میکنند و 36 میلیون نفر هم امکان دسترسی به آن را دارا هستند. تحقیقات بعدی هم نشان دادهاند که استفادهکنندگان این شبکه در آمریکا، هر سال نسبت به سال پیش، دو برابر میشوند، از لحاظ عده‌ی کاربران «اینترنت» در سطح جهانی هم، اکنون با توجه به توانائیهای بالقوه‌ی این شبکه، پیشبینی میگردد که در اواسط دهه‌ی اول قرن بیست و یکم، صدها میلیون نفر در سراسر دنیا، از آن بهرهمند خواهند شد. همچنین به نظر کارشناسان، «اینترنت» زمانی خواهد توانست 600 میلیون شبکه‌ی رایانهای را به هم متصل سازد.
و...
دانلود مقاله چشم‌انداز جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی