این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 215 صفحه می باشد.
چکیده
مصطفی کمال آتاتورک در اثراقدامات تدریجی و آشکار توانسته بود به عمر امپراطوری
عثمانی پایان دهد و کشور کوچک ترکیه را بنیان نهد ، برآن شد تا کشور ترکیه را در مسیر
نوسازی قرار دهد ؛ نوسازی که مصطفی کمال خواستار آن بود ، در واقع غربی سازی بود و
در این راستا می بایست تمام سنتها از بین می رفت . وی برای رسیدن به این هدف، مبارزه
گسترده با مذهب و نیروهایی مذهبی انجام داد و اسلام رسمی را بطور کامل از جامعه ترکیه
پاک کرد . در کنار اقدامات مصطفی کمال ؛ وابستگی روحانیون سنی به دولت و عدم استقلال
سیاسی و مالی این زمینه را برای مصطفی کمال فراهم آورد تا بتواند با ترکیب سیاست پنهان و
آشکار ترکیه را به یک کشور سکولار تبدیل کند .
از طرف دیگر در ایران نیز رضاشاه به زعم خود برآن شد تا جامعه ایران را همانند
ترکیه بسوی تمدن و نوسازی هدایت کند . در راستای چنین اقدامی طبیعی بود که از طرف
روحانیون که به عنوان ترویج دهندگان دین در جامعه محسوب می شدند ،در مقابل چنین اقدامی
مقاومت صورت گیرد ، استقلال سیاسی، اقتصادی به روحانیون این کمک را می کرد تا در مقابل
سیاستهای نوسازی رضاشاه که توأم با دین زدایی بود مقاومت کنند .
استقلال یکی از بزرگترین امتیازات روحانیت شیعه درمقایسه با روحانیت سنی است .چه
در دوره صفویه، چه در دوره هایی افشاریه و زندیه و قاجاریه و چه در دوره پهلوی، روحانیت
اگر چه متفاوت اندیشیدند ولی هیچ گاه زیر بار زور و دستور و ابلاغیه و فرمان شاهی
نرفت. نتنها این وضعیت و آرمان را حفظ کرد بلکه در شرایط مقتضی با قدرت ظالمانه مبارزه
کرد و برای ایجاد فضایی مساعد تر برای دینداری و دین مداری ، با حاکمان در افتاد و نهایتاً
کوشید تا نظامی اسلامی برمبنای دین و مردم تأسیس کند . از دوره های بسیار سخت و طاقت-
فرسا برای روحانیت ، دوره حکومت بیست ساله رضاخان بود . در این دوره روحانیت با
شدیدترین برخوردها وعمیق ترین موانع مواجه شد . رضاخان که سودای ترقی و پیشرفت ایران
به مانند کشورهای اروپایی را درسر داشت ، سعی می کرد مهمترین موانع را که به زعم او
مذهب و روحانیت بود ، از میان بردارد . او علاوه بر مقابله های خشن و زورمندانه با
روحانیت ، بر آن بود تا تمام نمادهای مذهبی را از جامعه حذف کند . رضاشاه برای از بین
بردن مذهب و نیروهایی مذهبی از تمام امکانات استفاده می کرد تا هرچه زودتر به زعم خویش
کشور را به دروازه های ترقی برساند .
در پژوهش حاضر با مطالعه اقدامات ضد دینی در ایران و ترکیه که نهایتاً جامعه را به
سوی سکولاریسم هدایت می کرد ، آشنا خواهیم شد . و همچنین در این پژوهش سیاست های
رضاشاه و آتاتورک را در مقابل مذهب و نیروهایی مذهبی بصورت مقایسه ای بررسی خواهیم
کرد .
فهرست
چکیده. ۱
فصل اول : کلیات.. ۳
۱-۱) بیان مسأله. ۴
۲-۱) بررسی سوابق و ادبیات موضوع.. ۱۳
۳-۱) اهداف پژوهش… ۱۸
۴-۱) اهمیت پژوهش… ۱۹
۵-۱) پرسش پژوهش… ۲۳
۱-۵-۱) پرسش اصلی.. ۲۳
۲-۵-۱) پرسش های فرعی.. ۲۳
۶-۱) فرضیه. ۲۴
۷-۱) تعریف متغیرها و مفاهیم وعملیاتی.. ۲۴
۸-۱) روش پژوهش… ۲۷
۹-۱) سازماندهی پژوهش… ۲۸
فصل دوم : دیدگاه های نظری.. ۳۱
۱-۲) تعریف نوسازی.. ۳۱
۱-۲-۲) نوسازی روانشناختی.. ۳۴
۲-۲-۲) نوسازی اجتماعی.. ۳۵
۳-۲-۲) نوسازی سیاسی.. ۳۵
۱-۳-۲) آگوست کنت (۱۷۹۸-۱۸۵۷). ۳۶
۲-۳-۲) کارل مارکس (۱۸۱۸-۱۸۸۳). ۳۷
۳-۳-۲) هربرت اسپنسر(۱۸۲۰-۱۹۰۳). ۴۰
۴-۳-۲) امیل دورکیم(۱۸۵۸-۱۹۱۷). ۴۲
۵-۳-۲) ماکس وبر (۱۸۶۴-۱۹۲۰). ۴۵
۶-۳-۲) تالکوت پارسونز. ۴۸
۱-۶-۳-۲) تیپ بندی جوامع از نظر پاسونز. ۵۱
۷-۳-۲) نیل اسملسر. ۵۳
۸-۳-۲) برینگتون مور. ۵۶
جمع بندی.. ۶۰
فصل سوم : سیاست های ضد مذهبی رضاشاه در ایران.. ۶۸
۱-۳) کودکی رضاخان.. ۶۸
۲-۳) دیدگاههای مختلف در مورد زمینه وقوع کودتای ۱۲۹۹٫ ۷۲
۴-۳) گفتمان فکری غرب و ورود آن به ایران.. ۸۰
۱-۴-۳) آخوند زاده (۱۸۱۲-۱۸۷۸م|۱۲۲۸-۱۲۹۵ق). ۸۱
۲-۴-۳) میرزا ملکم خان (۱۸۳۳-۱۹۰۹|۱۲۴۹-۱۳۲۶ق). ۸۵
۳-۴-۳) عبدالرحیم طالبوف (۱۸۳۴-۱۹۱۱م|۱۲۵۰-۱۳۲۹ق). ۸۸
۱-۴-۴-۳) طالبوف : دین و روحانیت.. ۸۸
جمع بندی.. ۸۹
۱-۵-۳) رضاخان و مذهب.. ۹۰
۲-۵-۳) سیاست ضد مذهبی رضاشاه. ۹۵
۳-۵-۳) مقابله با روحانیت.. ۹۷
۴-۵-۳) مقابله با مذهب.. ۱۰۰
۱-۶-۳) کشف حجاب.. ۱۰۳
۲-۶-۳) قیام مسجد گوهرشاد. ۱۰۸
۳-۶-۳) طرح متحدالشکل البسه. ۱۰۹
۴-۶-۳) دانشکده معقول و منقول.. ۱۱۳
۵-۶-۳) مؤسسه وعظ و خطابه. ۱۱۴
۷-۶-۳) طرح اداره اوقاف.. ۱۱۷
۸-۶-۳) تخریب مدارس علمی و مساجد و… ۱۱۹
۹-۶-۳) تغییر ماههای قمری به ماههای شمسی و… ۱۲۱
جمع بندی.. ۱۲۲
فصل چهارم: سیاست های مصطفی کمال در مقابل مذهب و نیروهای مذهبی.. ۱۲۷
۱-۴) زندگی نامه مصطفی کمال آتاتورک… ۱۲۷
۱-۱-۴) نحوه به قدرت رسیدن آتاتورک… ۱۳۱
۲-۴) اندیشه های تجددگرایی در ترکهای جوان.. ۱۳۴
۱-۲-۴) ضیاء گوکالپ و ناسیونالیسم ترک… ۱۳۴
۳-۴) مصطفی کمال و سلطنت.. ۱۴۰
۴-۴) مصطفی کمال و خلافت.. ۱۴۷
۱-۴-۴) تخریب مساجد و اماکن مذهبی.. ۱۵۶
۲-۴-۴) مقابله با دراویشان.. ۱۵۷
۳-۴-۴) دگرگونی پوشاک… ۱۵۸
۴-۴-۴) دگرگونی حقوقی.. ۱۶۱
جمع بندی.. ۱۶۳
نتیجه گیری بخش دوم : مقایسه سیاستهای ضد مذهبی در ایران و ترکیه. ۱۶۸
وجوه تشابه. ۱۶۸
پیشینه نوسازی.. ۱۷۱
وجوه اختلاف: ۱۷۳
تفاوت در شیوه عمل.. ۱۷۴
تفاوت در ساختار سیاسی دو کشور. ۱۷۷
فصل پنجم : دین و سازمان روحانیت در ایران.. ۱۷۸
مذهب شیعه. ۱۷۸
۱-۱-۵) رهبری شیعیان در دوران غیبت.. ۱۸۰
۲-۱-۵) سازمان مذهبی شیعه. ۱۸۲
۳-۱-۵) منابع مالی روحانیون شیعه. ۱۸۳
۴-۱-۵) تشکیلات حکومتی روحانیون.. ۱۸۴
۵-۱-۵) اصولیون و اخباریون.. ۱۸۵
۱-۵-۱-۵) ویژگیهای مکتب اصول.. ۱۸۶
فصل ششم: دین و سازمان روحانیت در ترکیه. ۱۸۹
۱-۶) مذهب رسمی.. ۱۸۹
۲-۶) ادیان ،مذاهب و طریقتهای موجود در ترکیه. ۱۹۴
۱-۲-۶) شیعیان.. ۱۹۴
طریقت ها و داراویش… ۱۹۵
۱-۳-۶) علویان.. ۱۹۵
۲-۳-۶) بکتاشیه. ۱۹۷
۳-۳-۶) طریقت نقشبندیه. ۱۹۹
۴-۳-۶) طریقت نورجی ها ۲۰۰
۵-۳-۶) سلیمانجی ها ۲۰۲
۶-۳-۶) طریقت تیجانیه. ۲۰۲
۷-۳-۶) طریقت مولویه. ۲۰۳
۴-۶) اقلیتهای غیر مسلمان.. ۲۰۳
۱-۴-۶) مسیحیان.. ۲۰۴
جمع بندی.. ۲۰۵
نتیجه گیری بخش سوم : ۲۰۶
تفاوتهای دین و سازمان روحانیت در ایران و ترکیه. ۲۰۶
میزان همگرایی مذهبی.. ۲۰۶
میزان مبارزه جویی.. ۲۰۷
میزان استقلال سیاسی و مالی.. ۲۰۸
فصل هفتم : مقاومت در برابر سیاستهای نوسازی در ایران.. ۲۰۹
۱-۷) تأسیس جمهوری.. ۲۰۹
۲-۷) آیة الله نائینی.. ۲۱۴
۳-۷) آیةالله سید ابوالحسن اصفهانی.. ۲۱۶
۴-۷) آیةالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی.. ۲۱۷
۱-۴-۷)موضع آیةالله حائری در برابرمسایل سیاسی واجتماعی کشور. ۲۱۸
۵-۷) آیةالله شیخ محمد تقی بافقی.. ۲۲۱
۶-۷) طرقت ها و دراویش… ۲۲۳
جمع بندی.. ۲۲۴
فصل هشتم : مقاومت در برابر سیاست های آتاتورک… ۲۲۵
۱-۸) مقاومت جدی صورت نگرفت.. ۲۲۵
۲-۸) شورش شیخ سعید. ۲۲۷
نتیجه گیری بخش چهارم : ۲۳۰
مقایسه مقاومت در ایران و ترکیه در برابر سیاست های ضد مذهبی.. ۲۳۰
توانای بسیج اجتماعی.. ۲۳۰
منابع مآخذ. ۲۳۸
منابع انگلیسی.. ۲۴۳
منابع ترکی استانبولی.. ۲۴۳
پایان نامه سکولاریسم و کشف حجاب در ایران