46 ص
تاریخچه زعفران:
زعفران با نام علمی کرکوس ساتیوس Crocus Sativus از خانواده زنبقیان Iridaceae می باشد. در برخی منابع، مثلا در دائره المــعارف آمریکانا Americana Encyclopedia ذکر شده است که این کلمه از کریکوس Corycus که نام منطقه ای در سیلیسیا Cilici
واقع در شرق مدیترانه می باشد گرفته شده است. عده ای مبداء زعفران را ایالت قدیم ماد ایران می دانند، برخی از محققین نیز خاستگاه زعفران را در منطقه وسیعتری از کره زمین شامل یونان، ترکیه، آسیای صغیر و ایران می دانند.
ایرانیان ضمن صدور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانیها، رومیها، چینیها و اقوام سامی از جمله عربها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سده های اول تا چهارم هجری به امم اسلامی پیرامون مدیترانه آموختند. به این ترتیب که نخستین زعفران زارها به وسیله ایرانیان تبعید شده توسط معاویه در نواحی شام دایر شدند، سپس کاشت زعفران در شمال افریقا و اندلس (اسپانیای اسلامی) وصقلیه (سیسیل) رواج یافت و اقوام ایرانی همچون رستمیان و بنوطبری در انتقال فرهنگ زعفرانکاری مؤثر بودند.
مستندات تاریخی بیانگر این واقعیت است که ایرانیان از روزگاران کهن به زر و زعفران علاقه و توجهی بلیغ داشته اند به طوری که در جشن ها و سرور ها و مجالس بزم و نشاط مانند عروسی ها و اعیاد، یا استقبال از بزرگان و زائران زر و زعفران نثار قدمها می کردند. در برپایی با شکوهتر این گونه آئین ها، ضمن آذین بندی و آینه بندان، سکه های زرین و سیمین را به همراه زعفران و گل و نقل بر سر عروس و داماد یا شخصیتهای مورد نظر، و گاهی همه حاضران در این گونه مراسم می ریختند. در برخی ازمراسم زعفران را به تنهایی، یا همراه با مشک وعنبر و عود دود می کردند و گلاب می پاشیدند.
درعصرهخامنشیان زعفران برای تزئین گرده های نان ومعطر کردن خوراکها به کار می رفته است. فردیناند یوستی ضمن شرح زندگانی داریوش نوشته است: ((شاه ایران تن خود را روغنی معطر می مالید که عبارت بود از مخلوط روغن آفتاب گردان که در پیه شیر پخته و با زعفران و شراب خرما تهیه میشد)). در دوره پارتها زعفران ایران به یونان و روم می رفت، بعدا چین هم از مشتریان زعفران ایران شد. در عصر ساسانیان کاشت زعفران در قم و بون نیز رایج گردید و مرغوبیت محصول آنها شهرت یافت. در همان روزگار زعفران در پرداخت کاغذهای گران قیمت کاربرد پیداکرد، اما پیشتر از آن محلول زعفران به عنوان مرکب تحریراستفاده می شد،وتا قرنها بعددرترکیب مرکبهای تحریر مرغوب به کار می رفته است. از انواع مرکب زعفرانی کم رنگ و پر رنگ (از زرد کمرنگ تا قرمز خونین) برای نوشتن عنوان فرمانها و نامه های سلاطین و خلیفگان و امرا، و همچنین در تحریر عنوانها و سرفصلهای کتب و رسالات و نیز در تذهیب و تشعیر ، و در تصویر ها و نقوش حواشی و متن استفاده می شده است. افزون بر اینها در تحریر دعاهای مقدس و همچنین تعویذ ها و طلسم های خاص بر روی کاغد و پارچه و گاهی کفن، مرکب زعفران به کار می رفته است .
در منابع پهلوی زعفران با نام پارسی (کرکم) ثبت شده است. در یک ترجمه بندهش زعفران جزو اسپرغم ها یا عطرها یا گیاهان خوشبوی به حساب آمده، و در ترجمه دیگری از این کتاب، زعفران در شمار گیاهان رنگ کننده پارچه ذکر شده است. کلمه زعفران یک واژهء عربی یا احتمالا معرب است که ریشه و وجه اشتقاق آن ناشناخته مانده، گو اینکه در منابع غربی برای این کلمه و کلمه کرکم مبنای سومری عنوان شده است. این نظر قابل تامل در صورتی به واقعیت نزدیک است که مبدا سومریان از نواحی زعفران خیز ایران باشد، یا بتوان آنها را همان بومیان رانده شده از ایران زمین، پس از هجوم آریاهای دامدار و شبان پیشه پنداشت.
فصل اول(زعفران)
تاریخچه زعفران...................................................................................... 9
گیاهشناسی................................................................................................ 12
اندامهای مختلف گیاه زعفران............................................................... 13
تقسیم بندی انواع زعفران..................................................................... 14
خواص درمانی........................................................................................ 17
مصارف.................................................................................................... 17
ترکیبات.................................................................................................... 18
نگه داری................................................................................................. 18
تقلیات...................................................................................................... 19
مصارف غذایی.............................................................................19
فهرست
موضوع صفحه
مصارف درمانی......................................................................................... 19
مصارف صنعتی........................................................................................ 20
روش های مختلف جهت تشخیص زعفران تقلبی.............................. 22
سمیت......................................................................................................... 23
تحقیقات جدید......................................................................................... 24
فصل دوم(زعفران کار)
معرفی.............................................................................................. 26
نمونه وظایف.................................................................................... 26
ابزار و وسایل................................................................................... 29
شرایط ارتقاء شغل............................................................................ 30
ویژگی شخصیتی.............................................................................. 30
فهرست
موضوع صفحه
فصل سوم(راهنمای کاشت)
آب و هوای مناسب زعفران............................................................. 32
خاک مناسب پرورش زعفران................................................................ 33
تهیه زمین.................................................................................................... 33
انتخاب پیاز و زمان کاشت زعفران.................................................. 34
نوع و مقدار کشت پیاز زعفران............................................................. 35
عملیات کاشت پیاز زعفران.................................................................... 36
آبیاری ....................................................................................................... 37
سله شکنی................................................................................................. 38
وجین علف های هرز.............................................................................. 39
عملیات به زراعی زعفران..................................................................... 39
فهرست
موضوع صفحه
فصل چهارم(خرج کرد)
خرج یک هکتار کشت زعفران............................................................ 43
سود............................................................................................................ 45
سود خالص............................................................................................... 45
منابع............................................................................................................ 46
زعفران و خرج کرد یک هکتار
