نوع فایل: word
قابل ویرایش 115 صفحه
چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، مقایسۀ میزان فرسودگی شغلی و بهداشت روان معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی در شهرهای شوش، اندیمشک و دزفول است. این پژوهش از نوع علّی –
مقایسه ای می باشد. به منظور گرد آوری داده ها از پرسشنامۀ 23 سئوالی فرسودگی شغلی مسلش و جکسون و پرسشنامۀ بهداشت روانی گُلدبرگ (GHQ) استفاده شده است.
جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی شهرهای دزفول، شوش
و اندیمشک هستند.
برای تجزیه و تحلیل داده ها در قسمت آمار استنباطی از روش گروه های مستقل T برای
فرضیه های اصلی و همچنین روش همبستگی رگرسیون اینتر (ورود مکرر) برای فرضیه های جانبی استفاده گردید. فرضیه های این پژوهش به شرح زیرند:
1)بین فرسودگی شغلی معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی تفاوت وجود دارد.
2)بین بهداشت روان معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی تفاوت وجود دارد.
در نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص گردید که تفاوت معناداری بین فرسودگی شغلی معلمان عادی و معلمان استثنایی وجود دارد و همچنین بین بهداشت روانی معلمان عادی و معلمان استثنایی نیز تفاوت معناداری یافت شد. میان متغیرهای میزان تحصیلات، حقوق و سابقه با بهداشت روانی رابطه وجود داشت ولی در مورد متغیر سن و وضعیت تأهل رابطه ای یافت نگردید
و نیز میان متغیر سن با فرسودگی شغلی رابطه معنی دار بود ولی بین متغیرهای میزان تحصیلات، حقوق، سابقه و وضعیت تأهل رابطه ای یافت نشد.
مقدمه:
روانشناسی علم تحقیق در موجودات زنده بویژه در تفکر، احساس و رفتار بشر است به همین دلیل از چندی پیش روانشناسان علاقه شدیدی نسبت به مشکلات عملی که برای افراد بشر پیش می‌آید
و راه‌حل‌هایی که می‌توان برای آنها پیشنهاد داد پیدا کرده‌اند. منظور روانشناسی علاوه بر پیشرفت علمی و صنفی بهبود بخشیدن به زندگی انسان نیز هست این علاقه روزافزون روانشناسان به مسائل روزمره و عملی بشر موجب شده که دانش ما در افراد و بویژه کسانی که دچار مشکلات روانی هستند به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد. عدم سازش و وجود اختلالات رفتاری در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادلی زندگی می‌کنند. بنابراین در مورد همه افراد اعم از کارگر، دانش‌پژوه، زارع، پزشک، مهندس، معلم، استاد دانشگاه و... خطر ابتلا به ناراحتی‌های روانی از جمله استرس (فشار روانی) وجود دارد؛ به عبارت دیگر، هیچ انسانی در برابر امراض مصونیت ندارد. البته دانستن اینکه هر فردی ممکن است گرفتار ناراحتی و فشارهای روانی شود خودبه‌خود کافی نیست زیرا سلامت روانی تنها منحصر به تشریح عمل اختلالات رفتار نیست بلکه هدف اصلی آن پیشگیری از وقوع ناراحتی‌هاست. پیشگیری به معنای وسیع آن عبارت است از به وجود آوردن عواملی که مکمل زندگی سالم و طبیعی است به علاوه درمان اختلالات جزئی رفتار به منظور جلوگیری از وقوع بیماری‌های شدید روانی است. همچنین به موازات تغییر و تحولاتی که در جسم انسان صورت می‌گیرد، روان او هم دستخوش تغییراتی می‌گردد. ( بختیاری‌فر، شرف‌الدین، مکرانی، 85-84).
استرس فرسودگی بدنی یا عاطفی است که بر اثر مشکلات و مسائل واقعی یا ذهنی پدید می‌آید. استرس نوعی نیاز جسمی یا ذهنی است که در ما پاسخ‌های خاصی را برمی‌انگیزد و به ما امکان می‌دهد تا با خطر مبارزه کنیم یا از آن بگریزیم. مقادیر کم استرس قادر است عملکرد ما را در اوضاع و احوال خاصی مثل ورزش و کار بهبود بخشد. اما استرس بیش از حد به سلامتی شخصی آسیب می‌رساند. از جمله الگوهای رفتاری ایجاد کننده یا تشدیدکننده استرس هم می‌توان ناشکیبایی
و پرخاشگری، عدم اعتماد به نفس و احساسات سرکوب‌گری مثل تنش یا اضطراب را برشمرد.
(اکبری، اقبالی‌نژاد، 1385).
آموزش و پرورش مهمترین نهاد اجتماعی برآمده از متن جامعه و در عین حال سازنده و تکامل دهنده آن است. تأثیر آموزش و پرورش در پیشرفت جامعه امری کاملاً محسوس است، آموزش و پرورش تنها عاملی است که در سایه برنامه‌های دقیق و حساب شده و نیروهای کارآمد خود قادر است به نیازهای اجتماعی پاسخ مساعد و قطعی بدهد. آموزش و پرورش قابلیت و توان نیروی انسانی را ارتقاء می‌بخشد و در شکوفا ساختن استعدادهای افراد نقش مؤثری دارد. میزان موفقیت و کارآیی یک نظام آموزشی بستگی به عوامل و عناصر آن و چگونگی بهره‌برداری از آنها دارد، در یک نظام آموزشی عوامل و عناصر گوناگونی دخالت دارند که هر یک سهم کم و بیش مهمی در این امر می‌توانند داشته باشند مانند: اهداف و برنامه‌های آموزشی، کتب درسی، معلمان، امکانات و وسایل آموزشی و کمک آموزشی که از این جمله‌اند. اگر نگوییم در این میان معلمان بیشترین اهمیت را دارند حداقل می‌توانیم بگوییم از جمله با اهمیت ترین عوامل هستند، چرا که در واقع آنان هستند که بایستی اهداف آموزشی را به تحقق برسانند و محتوای کتب درسی را تدریس نمایند و امکانات و وسایل آموزشی را به نحو مطلوب بکار گیرند. (حسینی‌مجد، پلیمی نسب، گیلانی‌اصل، 1377).
در سالهای اخیر پدیده فرسودگی شغلی توجه بیشتری از محققان و دست‌اندرکاران بهره‌وری نیروی انسانی را به خود جلب کرده است. حجم دقیق فرسودگی شغلی مشخص نیست، با این حال به دامنه وسیعی از نیروی انسانی صدمه می‌زند. اصطلاح فرسودگی شغلی را اولین بار فروید نبرگر در سال 1974 برای توصیف سندرمی به کار برد که شامل خستگی و کناره‌گیری بود. این پدیده علائم روانی، جسمانی و هیجانی متعددی ایجاد می‌کند. علائم جسمانی آن کاهش انرژی، خستگی مزمن، ضعف، افزایش آسیب‌پذیری به بیماریها، سردردهای مزمن، تنش عضلانی، دردهای پشت، شکایات متعدد جسمانی و اختلال خواب هستند.
علائم هیجانی آن درماندگی، ناامیدی، افزایش تنش و تعارض در خانه، افزایش حالت‌های منفی عصبی مثل: بی‌قراری، عصبانیت، تحریک‌پذیری و کاهش حالات عاطفی مثبت مانند: صمیمیت، فروتنی و ادب. علائم روانی آن شامل: نارضایتی و نگرش‌های منفی نسبت به خود، شغل، زندگی و در نهایت رفتارهای کناره‌گیری از کار(غیبت و فرار از کار) می‌باشد. عامل اصلی اختلال فرسودگی شغلی تماس طولانی با استرس(فشار روانی) ناشی از کار می‌باشد. عواملی که باعث فشار روانی می‌شوند به سه دسته تقسیم می‌گردند:
1) عوامل محیطی شامل : عدم اطمینان اقتصادی، عدم اطمینان سیاسی، تحولات اجتماعی، عدم اطمینان تکنولوژی.
2) عوامل فردی شامل : میزان تغییر و حوادث مهم زندگی، شخصیت، ادراک، تفاوت‌های فردی، ارزشها.
3) عوامل سازمانی که شامل : الف- عوامل مربوط به خود سازمان ؛ مثل : خط و مشی‌های سازمانی، ساختار سازمانی، عدم امنیت شغلی و امکان ارتقاء و پیشرفت، فرآیند سازمانی، کنترل بالا
و آزار دهنده، تعارض در هدف.
ب- عوامل مربوط به شغل ؛ مثل : سنگینی شغل، تعارض نقش، مسئولیت، فقدان حمایت اجتماعی، تحرک جغرافیایی و تفریط نقش.
غیر از عوامل فوق عوامل دیگری چون فرصت های اندک برای ارتقاء، وجود قوانین و مقررات خشک
و غیرقابل انعطاف، سبک مدیریت و سرپرستی واحد کار می‌توانند در ایجاد فرسودگی شغلی نقش اساسی ایفاء نمایند. در خارج از کشور تحقیقات زیادی در این رابطه انجام گرفته که نشان دهنده اهمیت این موضوع برای سازمان های دولتی و غیردولتی است. میزان این مشکل در سازمان های مختلف، متفاوت است. برخی از این پژوهش ها که در آمریکا، انگلستان، فنلاند، آفریقای جنوبی
و دیگر کشورها صورت گرفته، میزان فرسودگی شغلی را در پرسنل بهداشتی- درمانی و متخصصین بالینی نسبت به پرسنل غیر بهداشتی – درمانی بیشتر گزارش کردند. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت بیشترین فرسودگی شغلی مربوط به کارکنان واحدهای بهداشتی و کمترین فرسودگی مربوط به کارکنان ادارات عمومی، سازمانی، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی است. بایرون (2001) بر این باور است که ریشه‌های شکست و موفقیت شغل را باید در فرهنگ سازمانی جستجو کرد. مسلش (2004) معتقد است که حجم زیاد کار، میزان کنترل و پاداش کم، نداشتن روابط اجتماعی، تبعیض در محیط کار، جوّ بسته و ناسالم و فرهنگ سازمانی ضعیف از عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی است. اسپکتور (2000) معتقد است معلمانی که از فرسودگی شغلی رنج می‌برند از لحاظ هیجانی خسته‌اند، انگیزه کار در آنها کم است، افسرده هستند و انرژی و شور و هیجان اندکی برای انجام دادن کار دارند. فرسودگی شغلی نه فقط در زندگی حرفه‌ای معلمان تأثیر دارد، بلکه زندگی شخصی
و اجتماعی او را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. معلمان فرسوده نسبت به دیگران رفتار منفی پیدا می‌کنند، اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و به سبب احساس بی‌کفایتی و کاهش توانایی در انجام دادن کارها، تصمیم به ترک کار خود می‌کنند. (اسپکتور.2001).
فرسودگی شغلی باعث به وجود آمدن احساس ناامیدی، بدگمانی، ناتوانی، رنجش و شکست می‌شود. این عکس‌العمل‌های عصبی منجر به افسردگی می‌شوند. تحقیقات موس و بلینگ (1981) دال بر این است که عواملی نظیر تنش دائم، احساس خطر، رقابت شدید، کشمکش و تضاد در محیط کار، بیزاری از شغل و فقدان ارتباطات انسانی صحیح سبب می‌گردند که فرد احساس کند شغلش بی‌معنی است. چنین حالاتی در شغل باعث می‌شود که فرد احساس تنش کاری، کوفتگی، تحلیل قوا، درماندگی
و در نتیجه فرسودگی شغلی از خود نشان دهد. عامل‌های متعددی همواره به عنوان منابع فشارهای روانی(استرس) در محیط کار وجود دارند، از قبیل عامل‌های محیطی و فیزیکی چون سروصدا، ازدحام، نور و صوت نامناسب، عامل‌های انسانی چون تعارض با افراد دیگر، عامل های سازمانی چون تراکم کاری، سیاست‌گذاری نادرست و... در مقابل این استرس ها (فشارهای روانی) اگر شخص قادر به مقابله مؤثر با آنها نباشد، دستخوش عوارض متعدد جسمی و روانی و رفتاری می‌شود و طولانی شدن فشارهای روانی ممکن است موجب کاهش رضایتمندی از شغل و منجر به فرسودگی شغلی شود که پیامد آن کسالت، بی‌تفاوتی و کاهش اثربخشی، خستگی، ناکامی و حتی دلسردی در شخص می‌شود. فرسودگی شغلی نه تنها با بهداشت روانی یک شخص بلکه با میزان بهره‌وری او نیز رابطه دارد. لذا آشنا شدن با روش‌های مقابله مؤثر با فشارهای روانی(استرس ها) و غلبه بر فرسودگی شغلی می‌تواند به ارتقای بهداشت روانی و افزایش اثربخشی و بهره‌وری نیروی انسانی کمک کند.
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول : کلیّات
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت پژوهش
اهداف کلی
اهداف جزئی
فرضیه های پژوهش
تعاریف و اصطلاحات
تعاریف نظری مفاهیم
تعاریف عملیاتی مفاهیم
فصل دوم : ادبیّات تحقیق
پیشینه نظری
مفهوم فرسودگی شغلی
علل پیدایش فرسودگی شغلی
علل فرسودگی شغلی در مجموع
اثرات عمدۀ فرسودگی شغلی
نشانه های مرضی فرسودگی شغلی
نشانه های فرسودگی شغل
رابطۀ فرسودگی شغلی و ویژگی های شخصیتی
فرسودگی شغلی در معلمان و علل آن
فرسودگی شغلی در معلمان مرد و زن
رابطۀ فرسودگی شغلی معلمان با سنوات خدمت
فرسودگی شغلی معلمان و مدرک تحصیلی
راهکارهای پیشگیری ، درمان و بهبودی فرسودگی کاری
رویکرد های مختلف نسبت به فرسودگی شغلی :
رویکرد بالینی
رویکرد روان شناختی _ اجتماعی
رویکرد تبادل شرنیس
مفهوم بهداشت روانی
تعریف بهداشت روانی براساس مکاتب مختلف روان شناسی :
مکتب زیست گرایی
مکتب روانکاوی
مکتب رفتارگرایی
مکتب انسان گرایی
مکتب بوم شناسی
موارد تأثیر گذار در سلامت روانی فردی
انقلابات بهداشت روانی
عوامل مؤثر بهداشت روانی
بهداشت روانی در دوره بزرگسالی
اشتغال و بهداشت روانی زنان
بهداشت روانی معلمان در مقابل کودکان استثنایی
پیشینه تحقیقاتی
تحقیقات انجام شده در داخل کشور
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
فصل سوم : روش تحقیق
روش پژوهش
جامعه آماری
حجم نمونه و روش نمونه گیری
ابزار جمع آوری اطلاعات
روش اجرای تحقیق
تجزیه و تحلیل داده ها
فصل چهارم : یافته های پژوهش
یافته های توصیفی
یافته های مربوط به فرضیه ها
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادات
محدودیتها و مشکلات تحقیق
خلاصۀ تحقیق
منابع فارسی
منابع لاتین
ضمائم
فهرست نمودارها:
نمودار 3-1
نمودار 3-2
نمودار 3-3
نمودار 3-4
نمودار 3-5
نمودار 4-1
نمودار 4-2
نمودار 4-3
نمودار 4-4
نمودار 4-5
نمودار 4-6
فهرست جداول:
جدول 3-1
جدول 3-2
جدول 3-3
جدول 3-4
جدول 3-5
جدول 4-1
جدول 4-2
جدول 4-3
جدول 4-4
جدول 4-5
جدول 4-6
جدول 4-7
جدول 4-8
منابع ومأخذ:
1) ابراهام . ک . کورمن ، روان شناسی صنعتی و سازمانی ، ترجمۀ : شکرکن . حسین ، انتشارات رشد، چاپ اول ، (1380).
2) احقر ، قدسی (1385) ، بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران
دورۀ راهنمایی شهر تهران ، فصلنامۀ تعلیم و تربیت ، شمارۀ 86.
3) اقلیـما ، مصطفی . راهب ، غنچه . امیر یزدانی ، فرزانه (1384) ، رابطۀ وضـعیت حمایـت هـای اجتماعی با فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی ، فصلنامۀ علمی- پژوهشی مددکاری اجتـماعی،
دورۀ پنجم / شمارۀ 21 / بهار 84 / ص 55- 46.
4) اکبری ، سمیه . اقبالی نژاد ، ندا (1385) ، بررسی رابطۀ پرخاشگری با استرس در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ، پایان نامۀ کارشناسی.
5) بابلی ، عزیزالله (1379) ، بررسی میزان فرسودگی شغلی مدیران دبیرستان های پسرانۀ شهر تهران
و رابطۀ آن با روش های مقابله ای آنها ، فصلنامۀ مدیریت در آموزش و پرورش، دورۀ هفتم،
شمارۀ 44-60 .
6) بحری بینا باج ، نرجس . مقیمیان ، مریم . عطار باشی ، مریم . قرچه ، معصومه ، بررسی ارتباط فرسودگی شغلی و سلامت روانی در حرفۀ مامایی و پرستاری ، مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی
و خدمات بهداشتی- درمانی گناباد.
7) بختیاری فر ، ایران . شریف الدین ، هدا . مکرانی ، مونا (1385) ، مقایسۀ سلامت روان و خودپنداره در دانشجویان روان شناسی و غیر روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
8) بدری گرگری ، رحیم (1374) ، سندرم روان شناختی و فرسودگی شغلی معلمان و مکانیزم های مقابله ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
9) برنز ، دیوید ، شناخت درمانی روان شناسی افسردگی.
10) بهرام زاده ، حسین علی (1382) ، عوامل استرس شغلی در محیط کار ، مجلۀ مدیریت ،
سال سیزدهم ، فروردین و اردیبهشت.
11) بهنیا ، غلامرضا (1379) ، رابطۀ فرسودگی شغلی و خشنودی و سلامت روانی با توجه به
متغیر تعدیل کنندۀ سرسختی در دبیران مرد و دروس ریاضیات، علوم اجتماعی، فیزیک و ادبیات
نظام جدید متوسطۀ استان خوزستان در سال تحصیلی 77 - 78 ، اهواز ، شورای تحقیقات ادارۀ کل آموزش و پرورش استان خوزستان.
12) بیرشک ، بهروز . خاکپور ، رضا (1377) ، بررسی میزان شیوع سندرم فرسودگی شغلی در مشاوران و روان درمانان مرد ، فصلنامۀ اندیشه و رفتار ، سال چهارم / شمارۀ 3.
13) پیامی ، میترا (1379) ، بررسی وضعیت حمایت های اجتماعی و ارتباط آن با فرسودگی شغلی پرستاران مراقبت های ویژه ، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی
استان زنجان، شمارۀ 33 / زمستان 79 .
14) پالاهنگ ، حسن . نصر ، مهدی . براهنی ، محمد تقی . شاه محمدی ، داوود (1375)،
بررسی همه گیر شناسی اختلال های روانی در کاشان ، مجلۀ اندیشه و رفتار ، (2)4 ، 19 – 27.
15) جعفرپور ، حسن (1376) ، "ارتباط بین سخت روئی و فرسودگی شغلی در معلمان مدارس
عادی و مدارس استثنایی" ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشکدۀ روان شناسی و علوم تربیتی،
دانشگاه تهران.
16) حاجبی ، احمد . خواجه الدین ، نیلوفر . حکیم شوشتری ، میترا . (1382) ، ارتباط درک از مرکز کنترل و نشانگان فرسودگی شغلی در پرستاران شاغل در یک بیمارستان روان پزشکی ، آرشیـو Sid .
17) حسینی مجد ، بهروز . پلیمی نسب ، حبیب اللّه . گیلانی اصل ، محمد ابراهیم (1377)،
بررسی رابطه بین وضعیت اقتصادی و خودپندارۀ معلمان مرد آموزش و پرورش ناحیۀ 3 اهواز،
پایان نامۀ کارشناسی.
18) حق شناس ، حسن . رضائیان ، محمود . صُنعی ، بهرام . هوشمند ، اشرف السادات (1382)، بهداشت روانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان بهشت زهرا (س) ، مجلۀ پژوهشی حکیم،
دورۀ ششم / شمارۀ چهارم.
19) حیاتی مطلـق ، محمد (1386) ، بررسی رابطـه بین مهـارت های انسانی مدیران
و بهـداشـت روانی دبیران شهرستان دزفول ، کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی.
20) حکیم شوشتری ، میترا . خواجه الدین ، نیلوفر . عرب گل ، فریبا . الهی ، فاطمه (1383)،
ارتباط سندرم فرسودگی شغلی مادران پرستار با مشکلات رفتاری کودکان آنها ، تازه های علوم شناختی، سال 6 / شمارۀ 1 و 20 .
21) خاکپور ، رضا (1376) ، بررسی میزان شیوع سندرم فرسودگی شغلی در بین مشاوران
و روان درمانگران متخصص ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
22) خدا رحیمی ، سیامک . بیت مشعل ، بلقیس (1380) ، بهداشت روانی ، انتشارات جهاد دانشگاهی استاد فارس.
23) دوا ساز ایرانی ، رضا (1383) ، ادغـام برنامۀ بهـداشت روانی در شبکۀ مراقبـت های بهداشتـی اولیۀ اندیمشک ، فصلنامۀ اندیشه و رفتار ، سال دهم / شمارۀ 1 و 2 / 110- 115.
24) رسولیان ، مریم . الهی ، فاطمه . افخم ابراهیمی ، عزیزه (1383) ، ارتباط فرسودگی شغلی
با ویژگی های شخصیتی در پرستاران ، فصلنامۀ اندیشه و رفتار ، سال نهم / شمارۀ 4 / 18- 24.
25) رضایی ، علیرضا (1374) ، بررسی شیوع، منابع و علائم استرس در میان معلمان ایرانی،
مجموعۀ مقالات اولین سمینار استرس ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
26) زارعی ، فرامرز (1379) ، بررسی نشانگان فرسودگی شغلی مشاوران مدارس شهر قزوین،
پایان نامۀ کارشناسی ارشد مشاوره ، دانشگاه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی.
27) سازمان امور اداری و استخدامی کشور (1363) ، نگاهی به مشکلات و نارسائی های نظام اداری، نشریۀ شمارۀ 2، مرکز مطالعات و پژوهش های اداری، تهران.
28) ساعتچی ، محمود (1375) ، روان شناسی کاربردی برای مدیران در خانه ، مدرسه ، سازمان، تهران ، نشر ویرایش.
29) ساعتچی ، محمود (1376) ، روان شناسی بهره وری ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات نشر ویرایش.
30) سعادت ، اسفندیار (1375) ، تأثیر تحلیل رفتگی بر کارآیی نیروی انسانی ، مجلۀ دانش مدیـریت،
33 – 43.
31) سلیمانی ، علی (1381) ، بررسی رابطۀ بین استرس شغلی و سلامت روان با توجه به نقش
تعدیل کنندۀ تیپ شخصیتی A و جایگاه مهار در کارکنان مرد مجتمع پتروشیمی بندر امام
شهرستان ماهشهر، پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
32) علوی ، سید امین اللّه (1376) ، روان شناسی مدیریت و سازمان ، تهران ، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.
33) سنایی ، ظفر ، نشریه خبری- آموزشی کارگزاران معرفت.
34) شالچی ، بهزاد (1380) ، بهداشت روانی ، روزنامۀ اطلاعات ، شمارۀ 22414 ، 17 بهمن 1380.
35) شاملو ، سعید (1383) ، بهداشت روانی ، ویرایش دوم ، تهران ، انتشارات رشد.
36) شکرکن ، حسین (1368) ، فشار روانی ، عمل و تأثیر آن بر سلامتی تن و روان و کارآمدی کارکنان سازمانها ، تهران ، انتشارات واژرنگ ، چاپ اول.
37) صیادی ، وحید (1380) ، بررسی رابطه میان بـرون گرایی- درون گرایـی ، نگرش کارکـنان
بـه سبک مدیریت و بهداشت روانی کارکنان ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشگاه تهران.
38) طلایی ، علی . محمدنژاد ، مریم . ثمری ، علی اکبر . (1386) ، فرسودگی شغلی و عوامل وابسته به آن در کارکنان مراکز بهداشتی- درمانی مشهد ، فصلنامۀ اصول بهداشت روانی ،
سال نهم/ پاییز و زمستان 86 / شمارۀ 35 و 36 / ص 144 - 135.
39) طوفی ، زهرا (1382) ، بررسی عوامل پیش بینی کنندۀ فرسودگی شغلی در معلمان کودکان
عقب مانده و عادی در شهرستان بیرجند.
40) عبدی ، هما . شهبازی ، لیلی (1380) ، استرس شغلی در پرستاران شاغل در بخش
مراقبت های ویژه و ارتباط آن با فرسودگی شغلی آنها ، مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی– درمانی شهید صدوقی یزد ، سال نهم / شمارۀ3 / پاییز 80 / ص 64.
41) غباری بناب ، باقر . نبوی ، محمد . شیرکول ، ماندانا (1384) ، عوامل مؤثر بر بروز فرسودگی شغـلی معـلمان دانـش آمـوزان نابـینا ، ناشنـوا و عـادی در مقطـع راهنـمایی شهر تهران،
مجـلۀ روان شناسی و علوم تربیتی ، سال 35 / شمارۀ 2 / ص 135- 109.
42) فرهمند ، فاطمه (1386) ، استرس و فرسودگی شغلی در معلمان ، تهران انتشارات حوا.
43) فیلیان ، عماد (1371) ، بررسی میزان فرسودگی شغلی و ارتباط آن با روش های مقابله ای به کار گرفته شده توسط پرستاران بیمارستان های آموزشی تهران ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد پرستاران، تهران.
44) کاویانی ، حسین . عبدلی ماسوله ، فتانه . خاقانی زاده ، مرتضی . مؤمنی ، ابوالفضل (1386)، بررسی رابطۀ فرسودگی شغلی با سلامتِ روان : مطالعه در 200 پرستار ، مجلۀ دانشکدۀ پزشکی،
تهران ، دورۀ 65 / شمارۀ 6 / شهریور 86 / ص 65 – 75 .
45) کِشتکاران ، علی (1375) ، "بررسی ارتباط میان تنیدگی یا تحلیل رفتگی در میان پرستاران دانشگاه علوم پزشکی شیراز" ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس.
46) کوپر ، کاری آل ، فشار روانی (راههای شناخت و مقابله) ، ترجمۀ : قرچه داغی،
مهدی و شریعت زاده ، ناهید ، تهران ، انتشارات رشد ، (1373).
47) کوپر ، کاری آل ، فشارهای روانی و راه های شناسایی و مقابله با آن ، ترجمۀ : قرچه داغی،
مهدی ، شریعت زاده ، ناهید ، تهران ، انتشارات خوشرنگ، (1373).
48) گنجی ، حمزه (1376) ، بهداشت روانی ، تهران ، نشر ارسباران.
49) محمدی ، شهناز (1385) ، فرسودگی شغلی و سلامت روان شناختی در دبیران،
فصلنامۀ روان شناسان ایرانی – سال سوم / شمارۀ 9 / پاییز (1385).
50) محمدی ، شهناز (1386) ، مقایسۀ مکانیسم های مقابله ای فرسودگی شغلی و سلامتِ روان
در بین دبیران ایران و هند ، فصلنامۀ نوآوری های آموزشی ، شمارۀ 16 / سال پنجم / تابستان 86.
51) مؤمنی ، خلیل (1377) ، بررسی فرسودگی ناشی از کار در کارکنان بیمارستان دکتر شریعتی اصفهان با توجه به متغیرهای شخصی ، پایان نامۀ دکتری عمومی ، دانشگاه آزاد واحد نجف آباد.
52) میلانی فر ، بهروز (1372) ، بهداشت روانی ، تهران ، نشر قومس.
53) نائبی ، معصومه ، بررسی تأثیر استرس شغلی بر رضایت شغلی کارکنان شرکت کشت و صنعت گلستان دزفول ، کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی.
54) نجفی ، مصطفی . صولتی ، سیّدکمال . فروزبخش ، فرهاد (1379) ، رابطۀ فرسودگی شغلی
با سلامتِ روان در بین کارکنان مرکز تحقیقات و تولید سوخت هسته ای اصفهان ، مجلۀ دانشکدۀ
علوم پزشکی شهرکرد / دورۀ دوم / شمارۀ 2 / تابستان 79 / ص 34-41.
55) نساج ، عبدالرحمان (1382) ، بررسی رابطۀ ساده و چندگانۀ وجدان کاری و امنیت شغلی
با فرسودگی شغلی با توجه به اثر تعدیل کنندۀ حمایت سازمانی ادراک شده در میان کارمندان شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
56) نیسی ، زهرا (1385) ، بررسی میزان فرسودگی شغلی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، کارشناسی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی
57) همایی ، رضوان (1379) ، بررسی رابطۀ فشارزاهای روانی دختران مراکز پیش دانشگاهی اهواز
با سلامت روانی ، با توجه به نقش تعدیل کنندۀ سرسختی روان شناختی در آنها ، پایان نامۀ کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی ، دانشگاه شهید چمران اهواز.
58) یعقوبی نیا ، فریبا . مظلوم ، سیّدرضا . صالحی قدردی ، جواد . اسماعیلی ، حبیب الّّه (1382)، بررسی ارتباط عزّت نفس با فرسودگی شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان های دانشگاه
علوم پزشکی مشهد ، اسرار – مجلۀ دانشکدۀ علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی سبزوار،
سال دهم / شمارۀ 3 / پاییز 82.
Refrence :
1) Arches , Joun . (1991) ." Social structure , burnout and job satisfaction ". Social . Work . Vol (36) , PP: 202- 206.
2) Baron , R . A . Greenberg , Y . (1990) . Organization Allyn and Bacon Third Edition.
3) Bayron , R . (1994) . Social Psychology , Sixth Edition , Printed in
- S.A.
4) Benjamin , L . & Wolz , G . (2000) . Sfor the 90 : counseling for
omorrow . Journal of Guidance & Counseling ( PP : 19 – 26).
5) Carrers . (1987) . Type and Evans , G . W . Plasane , M . N . Behavior and Occupational Stress : A Cross Study of Personality and Social Sychology Vol 52.
<پروژه مقایسه میزان فرسودگی شغلی و سلامتِ روان معلمان مدارس عادی و مدارس استثنایی. doc