مالیات در تاریخ
شاید بتوان گفت که همزمان با تشکیل اولین جوامع بشری، مالیات نیز پا به عرصه ظهور گذاشته است. تمایل به رهایی از خطرات ناشی از جمله حیوانات درنده و حوادث طبیعی وامکان تأمین معاش بهتر، بشر را از زندگی فردی بسوی زندگی اجتماعی کشانید. دراین زندگی جدید برای تأمین وسائل و برآوردن حوائج افراد اجتماع، گریزی نبود جزاینکه پاره ای از خدمات بصورت جمعی انجام یابد و بد ین منظور همکاری تمام یا لااقل عده ای از افراد جامعه مورد درخواست قرار گیرد. همکاری افراد در انجام خدمات همگانی با قرار گرفتن نیروی بدنی آنها به اختیار اجتماع آغاز شد. با تکامل اجتماع و فزونی نیازهای همگانی، اخذ مالیات نقدی و کالایی متداول گشت .
اخذ مالیات در سراسر نقاط جهان امری متداول بوده است و منحصر به ایــران و روم نبوده است .
مالیات در جامعه اسلامی
با توجه به اینکه حکومت اسلامی از اهم احکام اسلام و حاکم بر بقیه احکام فرعی است، لذا خداوند متعال برای حکومت، منبع مالی قرار داده است که این منابع مالی همان مالیاتهای شرعی و اسلامی است. خمس و زکات دو مورد از عمده ترین مالیاتهای اولیه اسلام است که حکومت اسلامی با اخذ آن از مردم، به مصرف اداره جامعه و پیشرفت و توسعه کشور اسلامی می رساند. همچنین هزینه ها و مخارج تشکیلات حکومت اسلامی از محل همین مالیاتها تأمین می شود. امیرمؤمنان علی علیه السلام درباره اثرات مالیات در اداره جامعه اسلامی می فرمایند: «ولم یستقم امره الا قلیلا » حکومت، با نابودی مالیات جز اندکی دوام نمی آورد. با اینحال می فرمایند: «ولا تضربن احدا سوطا لمکان درهم» برای گرفتن درهمی (مالیات) کسی را باشلاق نزنید .
در نظام اقتصادی اسلام هدف از دریافت مالیات؛ اداره جامعه اسلامی، تأمین نیازهای نیازمندان، حفظ سرمایه ها، اصلاح و تقویت نیروهای مسلح می باشد .
در حال حاضر در بسیاری از کشورها 70 تا100 درصد هزینه های عمومی از طریق مالیات تأمین می شود .
مالیات در ایران
اولین قانون مالیات بر درآمد در ایران تحت عنوان مالیات بر شرکت ها و تجارت در 12 فروردین ماه 1309 هجری به تصویب رسید. براساس این قانون درآمد ویژه
شرکت ها، بازرگانان، اتباع و... تا مبلغ 50 هزار ریال معاف و از 50 هزار ریال تا یک میلیون ریال درآمد ویژه به نرخ سه درصد و از یک میلیون ریال تا 10 میلیون ریال به نرخ 5/3 درصد نسبت به مازاد یک میلیون ریال مشمول مالیات می شد. بعد از این قانون، قوانین مختلفی در رابطه با شرکت های تجاری به تصویب رسید از جمله در سال های 1312، 1317، 1324 و 1334 هجری. در سال 1345 نیز قانون مالیات های مستقیم به شکل کامل تر و جامع تر از قوانین وضع شده گذشته به اجرا درآمد. بعد از پیروزی انقلاب چند بار این قانون مورد تجدید نظر قرار گرفت، که آخرین بار آن در سال 71 به تایید شورای نگهبان رسیده و لازم الاجرا شد. اما در سال 1380، این قانون در جهت اصلاح سیستم مالیاتی کشور و در راستای اهداف برنامه های توسعه مورد بازنگری قرار گرفت. در این بازنگری نرخ های متعدد مالیات بر شرکت ها به یک نرخ واحد 25 درصد (طبق ماده 105 ق.م.م) تغییر یافت و مالیات بر سود سهام نیز حذف شد.
تعریف مالیات
وجوهی که دولت برای تأمین هزینه های خود از اشخاص اخذ می نماید، مالیات نامیده می شود. مانند مالیات بر ارث، حق تمبر، مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد، مشاغل مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی(دکتر حمیدرضا وکیلی فرد،1385).
از آنجا که براى تامین هزینه هاى عمومى همانند هزینه هاى آموزش و پرورش، دانشگاه و یا بیمارستان نمی توان فقط به درآمدهاى نفتى اتکا کرد، بنابراین براى داشتن اقتصاد فعال باید مالیات وجود داشته باشد تا بتوان کشور را اداره کرد.
داشتن یک اقتصاد قوى حکم مى کند که حتما باید هزینه هاى عمومى دولت را از محل درآمدهاى مطمئنى مانند مالیات تامین کرد .
مالیات به عنوان یکى از ابزارهاى موثر در جهت اجراى سیاست هاى عدالت اجتماعى در کشورها است .
در صورت وجود فاصله طبقاتى در کشور و اختلاف بین دهک هاى پایین و بالاى جامعه مى توان از مالیات به عنوان ابزارى موثر براى حل این معضل استفاده کرد و با دریافت مالیات از افراد با درآمد بالا به دهک هاى پایین جامعه کمک کرد .
همچنین با استفاده از ابزارهاى مالیاتى مى توان در برخى مناطق مختلف کشور که از نظر درجه توسعه یافتگى اختلاف وجود دارد کمک کرد و برای شهرهایى که نیاز به توسعه بیشترى دارند مشوقهای مالیاتی در نظر گرفت(بهنام معتمدی،1385).
تعاریفی که در قرن هیجدهم راجع به مالیات ارائه گردیده است؛ مثلا منتسکیو معتقداست که مالیات : عبارت از قسمتی از مال هر فرد است که به دولت می دهد، برای اینکه از قسمتهای دیگر اموال خود اطمینان پیدا کرده با آسودگی خاطر از قسمتهای دیگر متمتع گردد . میرابو مالیات را چنین تعریف می کند :
»مالیات عبارت از پیش پرداختی است که افراد برای استفاده از انتظامات عمومی می دهند».
امیل دوژیراردن در کتاب خود موسوم به موضوعات مالی می گوید :
»مالیات عبارت از قسط بیمه است که افراد می پردازند تا بتوانند به طور اطمینان از حقوقشان بهره مند گردند. «
پرودون در کتاب مالیات کلمه مبادله را صریحا ذکر کرده و می گوید:
همانطور که بین اشخاص مبادله خدمات می شود بین اشخاص و دولت هم با پرداخت مالیات، مبادله خدماتی می گردد.
اصول تعیین نرخهای مالیاتی
- اصل اخذ مالیات بر پایه فایده :
بر اساس این اصل نرخ های مالیاتی تعیین می شوند که افراد یا گروههایی که از کالا ها و خدمات دولتی بهره مند می شوند به مقدار بهره مندی باید در تامین هزینه های تولیدی مشارکت کنند. سازوکار عمل در این اصل مانند سازوکار بازار است. روشن است که گردآوری مالیات برای توزیع دوباره درآمد یا انجام هزینه های انتقالی دولت نمی تواند مبتنی بر پایه این اصل باشد، به سخن دیگر اصل فایده نمی تواند به بهبود و توزیع درآمد کمک کند و تنها برای تاثیر دولت بر افزای کارآیی سودمند است .
- اصل اخذ مالیات بر اساس توانایی پرداخت :
بر اساس این اصل نرخ های مالیاتی بر پایه توانایی مالی افراد یا گروههای درآمدی چون مالیات بر مصرف و هزینه بیشتر بر پایه اصل فایده قرار دارد(دکتر حمیدرضا وکیلی فرد و بهنام معتمدی،1385).
سال مالیاتی
یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می شود. ولی اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی کند درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار میگیرد و موعد تسلیم اظهار نامه و ترازنامه و حساب سود وزیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد(غلامحسین دوانی،1387).
انواع مالیات
مالیات های مستقیم:
مالیات بر دارایی
مالیات بر درآمد
مالیاتهای غیر مستقیم:
مالیات بر واردات
مالیات بر مصرف و فروش
شامل 36 صفحه فایل word قابل ویرایش بهمراه 50 اسلاید powerpoint
دانلود تحقیق تجزیه و تحلیل مالیات مشاغل و اشخاص حقوقی
