پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
در رشته مدیریت دولتی- تشکیلات و روش‌ها
بررسی رابطه بین عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با رضایت شغلی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با رضایت شغلی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان می‌یاشد. در این پژوهش به منظور جمعآوری اطلاعات میدانی از سه پرسشنامه استاندارد: الف:پرسشنامه تی.ال.ایکس- ناسا برای ارزیابی ابعاد شرایط فیزیکی محیط کاری(ارگونومی) و ب:پرسشنامه مینی‌سوتا برای ارزیابی رضایت شغلی کارکنان و ج:پرسشنامه مدل آجیو برای ارزیابی بهره‌وری کارکنان استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده¬های پژوهش در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم¬افزار SPSS19 و Excel 2010 صورت گرفته¬است. به منظور آزمون فرضیه‌ها از رگرسیون ساده و ضریب همبستگی استفاده شد و معنی‌دار بودن آن‌ها با استفاده از آماره t و z صورت گرفت. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد که:
بین شرایط فیزیکی محیط کار (ارگونومی) و ابعاد آن [ بار فیزیکی؛ ناامیدی؛ تلاش؛ عملکرد؛ بار زمانی] با رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان ارتباط معناداری وجود دارد.
بین شرایط فیزیکی محیط کار (ارگونومی) و ابعاد آن [ بار فیزیکی؛ ناامیدی؛ تلاش؛ عملکرد؛ بار زمانی] با افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان ارتباط معناداری وجود دارد.
کلید واژه‌ها: بار ذهنی؛ بار فیزیکی؛ ناامیدی؛ تلاش؛ عملکرد؛ بار زمانی؛ رضایت شغلی؛ بهره‌وری
فهرست مطالب
فصل او‌‌‌‍ل 1
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسأله تحقیق: 2
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق: 5
1-4- سؤالات تحقیق: 8
1-4-1- سؤالات اصلی تحقیق: 8
1-4-2-سؤالات فرعی تحقیق: 8
1-5-فرضیه‌های تحقیق 10
1-5-1-فرضیه‌های اصلی تحقیق: 10
1-5-2-فرضیه‌های فرعی تحقیق: 10
1-6-اهداف تحقیق: 12
1-6-1-اهداف کلی: 12
1-6-2-اهداف فرعی: 12
1-7- روش انجام تحقیق: 13
1-8-روش گردآوری اطلاعات: 13
1-9-حدود پژوهش: 13
1-9-1- محدوده موضوعی: 13
1-9-2- محدوده مکانی: 14
1-9-3- محدوده زمانی: 14
1-10-تعریف واژه‌ها و اصطلاحات: 15
فصل دوم 18
مقدمه 19
بخش یکم: ارگونومی (شرایط فیزیکی) 22
2-1-ارگونومی (مهندسی عوامل انسانی) 22
شکل 2-1: اهداف ارگونومی 23
2-2-2-رویکردهای جدید در ارگونومی 28
2-2-3- تعریف سیستم 28
2-2-4-ماهیت همافزونی سیستمهای پیچیده 29
2-2-5-ارگونومی و سیستم کار 31
2-2-5-1-ارگونومی سختافزار 32
2-2-5-2-ارگونومی محیطی 32
2-2-5-3-ارگونومی شناختی (نرم‌افزار) 32
2-2-5-4-ماکرو ارگونومی 33
2-2-6-1-ابعاد ساختار سازمانی 34
2-2-6-1-1-پیچیدگی سازمان 34
2-2-6-1-2-رسمیت سازمان 35
2-2-6-1-3-تمرکز 35
2-2-7-ارتباط ماکرو ارگونومی و میکرو ارگونومی 36
2-2-8-ارگونومی و کیفیت 37
شکل 2-2: مدل علایق سازمان 37
2-2-9-ارگونومی مشارکتی 39
2-2-10-ارگونومی در محیط اداری 42
2-2-10-1-آنالیز محیط کار 42
2-2-11-ابعاد ارگونومی 43
2-2-12-ارگونومی از دیدگاه سازمانی 44
2-2-12-1-نحوه پیاده‌سازی ارگونومی در سازمانها 46
2-2-13-جایگاه ارگونومی در ایران 46
بخش دوم: رضایت شغلی 47
2-2-1-مقدمه 47
2-2-2-عوامل مؤثر در رضایت شغلی 50
2-2-3-1-غنی‌سازی شغلی 53
2-2-3-2-مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها 53
2-2-3-3-زمان کاری شناور 54
بخش سوم: بهره‌وری 56
2-3-1-بهره‌وری 56
2-3-2- مفاهیم و تعاریف بهره‌وری نیروی انسانی 57
2-3-3- تاریخچه بهره‌وری 59
2-3-4- اهمیت بهره‌وری 59
2-3-5- عوامل مؤثر بر افزایش بهره‌وری نیروی انسانی 59
2-3-6-مهمترین عوامل مؤثر در کاهش بهره‌وری 62
2-3-7- شرایط لازم برای بهبود بهره‌وری نیروی انسانی در سازمانها 64
2-3-7-1- ارتباط 64
2-3-7-2- ارتباط با کارمندان 64
2-3-7-3- تعهد 65
2-3-7-4- تداوم 66
2-4-بخش چهارم: پیشینه پژوهش 66
الف)تحقیقات انجام شده داخلی 66
ب)تحقیقات انجام شده خارجی 83
بخش پنجم: بانک سپه 88
بخش ششم: مدل مفهومی تحقیق 90
شکل 2-3: مدل مفهومی تحقیق محقق ساخته بر اساس نظریه ابعاد ارگونومی گیکی(2006) و مدل ارزیابی بهره‌وری انسانی آجیو و رضایت شغلی مینه‌سوتا 91
فصل سوم 92
3-1-مقدمه 93
3-2- روش تحقیق 93
3-3-جامعه آماری 94
جدول (3-1): تعداد پرسنل بانک سپه استان گلستان به تفکیک شهر 95
جدول 3-2: تعداد شعب بانک سپه استان گلستان 96
3-4-حجم نمونه 97
3-5- روش نمونه‌گیری 97
جدول (3-3): تعداد نمونه به تفکیک هر شهر 98
3-6-ابزار جمعآوری داده‌ها 99
جدول (3-4): ساختار پرسشنامه‌ی تحقیق 100
3-6-1- مطالعات کتابخانهای 100
3-7- تعیین روایی تحقیق 101
3-8- پایایی تحقیق 102
3-7-روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها: 102
فصل چهارم 103
4-1- مقدمه 104
4-2-تجزیه و تحلیلهای توصیفی 104
4-2-1-مطالعات جمعیتشناختی نمونه مورد مطالعه 104
4-2-1-1-مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر جنسیت 105
جدول 4-1: توزیع فراوانی از نظر جنسیت 105
4-2-1-2-مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر سن 105
نمودار 4-1- توزیع فراوانی از نظر جنسیت 105
جدول 4-2: توزیع فراوانی از نظر سن 106
4-2-1-3- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر میزان تحصیلات 106
جدول 4-3: توزیع فراوانی از نظر میزان تحصیلات 106
نمودار 4-2- توزیع فراوانی از نظر سن 106
نمودار 4-3- توزیع فراوانی از نظر میزان تحصیلات 107
4-2-1-3- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر پست سازمانی 108
جدول 4-4: توزیع فراوانی از نظر پست سازمانی 108
نمودار 4-4- توزیع فراوانی از نظر پست سازمانی 108
4-2-1-3- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر سابقه کار 109
جدول 4-5: توزیع فراوانی از نظر سابقه کار 109
نمودار 4-5- توزیع فراوانی از نظر سابقه کار 109
4-2)توصیف متغیرهای تحقیق: 110
4-2-1)بار ذهنی: 110
جدول 4-6) جدول توصیف متغیر بار ذهنی 110
نمودار 4-6) توصیف متغیر بار ذهنی 110
4-2-2) بار فیزیکی: 111
جدول 4-7) جدول توصیف متغیر بار فیزیکی 111
نمودار 4-7) توصیف متغیر بار فیزیکی 111
4-2-3)بار زمانی: 112
جدول 4-8) جدول توصیف متغیر بار زمانی 112
نمودار 4-8) توصیف متغیر بار زمانی 112
4-2-4)عملکرد کلی: 112
جدول 4-9) جدول توصیف متغیر عملکرد کلی 112
نمودار 4-9) توصیف متغیر عملکرد کلی 113
4-2-5) ناامیدی: 113
جدول 4-10) جدول توصیف متغیر ناامیدی 113
نمودار 4-10) توصیف متغیر ناامیدی 114
4-2-6) تلاش: 114
جدول 4-11) جدول توصیف متغیر تلاش 114
نمودار 4-11) توصیف متغیر تلاش 115
4-2-6) ارتقای بهره‌وری: 115
جدول 4-11) جدول توصیف متغیر ارتقای بهره‌وری 115
نمودار 4-11) توصیف متغیر ارتقای بهره‌وری 116
4-2-6) رضایت شغلی: 116
جدول 4-11) جدول توصیف متغیر رضایت شغلی 116
نمودار 4-11) توصیف متغیر رضایت شغلی 117
4-2-6) عوامل فیزیکی محیط کار (ارگونومی): 117
جدول 4-11) جدول توصیف متغیر عوامل فیزیکی محیط کار (ارگونومی) 117
نمودار 4-11) توصیف متغیر عوامل فیزیکی محیط کار (ارگونومی) 117
تجزیه و تحلیل استنباطی 118
4-3-آزمون فرضیات 119
تجزیه و تحلیل استنباطی داده‌ها: 119
4-3-1-بررسی پایایی تحقیق 120
آزمون قابلیت اعتماد پرسشنامه مورد استفاده در تحقیق 120
جدول4-12: نتایج آزمون آلفای کرونباخ 120
4-3-2- وضعیت نرمال بودن متغیرهای عوامل محیطی کار [بار ذهنی، بار فیزیکی، ناامیدی، تلاش، عملکرد کلی، بار زمانی] با رضایت شغلی و افزایش بهره‌وری 121
4-3-3- آزمون فرضیه اصلی1: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 122
جدول 4-14: نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن 122
جدول 4-15: آمارهای خلاصه مدل عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 122
جدول 4-16:تحلیل واریانس رگرسیون 123
جدول 4-17: ضرایب رگرسیون 123
4-3-4- آزمون فرضیه اصلی 2: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 124
جدول 4-18: نتایج آزمون همبستگی 124
جدول 4-19: آمارهای خلاصه مدل بین عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 124
جدول 4-20: تحلیل واریانس رگرسیون 125
جدول 4-21: ضرایب رگرسیون 125
4-3-5- آزمون فرضیه فرعی1: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد بار ذهنی و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 126
جدول 4-22: نتایج آزمون همبستگی 126
جدول 4-24: تحلیل واریانس رگرسیون 127
جدول 4-25: ضرایب رگرسیون 127
4-3-6- آزمون فرضیه فرعی2: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد بار فیزیکی و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 128
جدول 4-26: نتایج آزمون همبستگی 128
جدول 4-27: آمارهای خلاصه مدل بین بعد بار فیزیکی و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 128
جدول 4-28: تحلیل واریانس رگرسیون 129
جدول 4-29: ضرایب رگرسیون 129
4-3-7- آزمون فرضیه فرعی3: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد ناامیدی و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 130
جدول 4-32: تحلیل واریانس رگرسیون 131
جدول 4-33: ضرایب رگرسیون 131
4-3-8- آزمون فرضیه فرعی4: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد تلاش و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 132
جدول 4-35: آمارهای خلاصه مدل بین بعد تلاش و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 132
جدول 4-36: تحلیل واریانس رگرسیون 133
جدول 4-37: ضرایب رگرسیون 133
4-3-9- آزمون فرضیه فرعی5: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد عملکرد و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 134
جدول 4-40: تحلیل واریانس رگرسیون 135
جدول 4-41: ضرایب رگرسیون 135
4-3-10- آزمون فرضیه فرعی6: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد بار زمانی و رضایت شغلی کارکنان بانک سپه استان گلستان 136
جدول 4-44: تحلیل واریانس رگرسیون 137
جدول 4-45: ضرایب رگرسیون 137
4-3-5- آزمون فرضیه فرعی7: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد بار ذهنی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 138
جدول 4-48: تحلیل واریانس رگرسیون 139
جدول 4-49: ضرایب رگرسیون 139
4-3-6- آزمون فرضیه فرعی8: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد بار فیزیکی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 141
جدول 4-50: نتایج آزمون همبستگی 141
جدول 4-51: آمارهای خلاصه مدل بین بعد بار فیزیکی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 141
جدول 4-52: تحلیل واریانس رگرسیون 142
جدول 4-53: ضرایب رگرسیون 142
4-3-7- آزمون فرضیه فرعی9: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد ناامیدی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 143
جدول 4-54: نتایج آزمون همبستگی 143
جدول 4-55: آمارهای خلاصه مدل بین بعد ناامیدی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 143
جدول 4-56: تحلیل واریانس رگرسیون 144
جدول 4-57: ضرایب رگرسیون 144
4-3-8- آزمون فرضیه فرعی10: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد تلاش و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 145
جدول 4-58: نتایج آزمون همبستگی 145
جدول 4-59: آمارهای خلاصه مدل بین بین بعد تلاش و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 145
جدول 4-60: تحلیل واریانس رگرسیون 146
جدول 4-61: ضرایب رگرسیون 146
4-3-9- آزمون فرضیه فرعی11: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد عملکرد و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 147
جدول 4-63: آمارهای خلاصه مدل بین بعد عملکرد و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 147
جدول 4-64: تحلیل واریانس رگرسیون 148
جدول 4-65: ضرایب رگرسیون 148
4-3-10- آزمون فرضیه فرعی12: آزمون مربوط به وجود همبستگی بین بعد بار زمانی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 150
جدول 4-66: نتایج آزمون همبستگی 150
جدول 4-67: آمارهای خلاصه مدل بین بعد بار زمانی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان 150
جدول 4-68: تحلیل واریانس رگرسیون 151
جدول 4-69: ضرایب رگرسیون 151
فصل پنجم 152
5-1-مقدمه 153
5-2- مروری مختصر بر بیان مسأله 154
5-3- نتایج آزمون فرضیات 155
5-4-بحث و نتیجه‌گیری 161
5-5) ارائه پیشنهادات 163
5-5-1)پیشنهادات بر مبنای یافته‌های تحقیق 163
5-5-2) پیشنهادات برای تحقیقات آتی 164
منابع و مآخذ: 165
پیوست 1: پرسشنامه تحقیق 169
پایان نامه بررسی رابطه بین عوامل فیزیکی محیط کار(ارگونومی) با رضایت شغلی و افزایش بهره‌وری کارکنان بانک سپه استان گلستان