لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه29
تفسیر آیه ی 41 سوره ی روم
کتاب تفسیر نمونه ی آیت الله مکارم شیرازی جلد 16
«ظهر الفساد فی البحر و البر بما کسبت ایدی الناس لیذیقهم بعض الذی عملوا لعلهم یرجعون»
فساد در خشکی و در دریا به خاطر کار هایی که مردم انجام داده اند آشکار شده ، خدا می خواهد نتیجه ی بعضی از اعمال آنها را به آنها بچشاند شاید (به سوی حق ) باز گردند.
سر چشمه ی فساد ،اعمال خود مردم است!
در آیات گذشته ، سخن از شرک در میان بود و میدانیم ریشه ی اصلی تمام مقاسد فراموش کردن اصل توحید و روی آوردن به شرک است ، لذا در آیات مورد بحث نخست سخن از ظهور فساد در زمین به خاطراعمال مردم به میان آورده ، می گوید : « فساد در خشکی و دریا به خاطر کار هائی که مردم انجام داده اند اشکار شده » (ظهر الفساد فی البحر و البر بما کسبت ایدی الناس)
« خدا می خواهد عکس العمل کارهای مردم را به آنها نشان دهد و نتیجه ی بعضی از اعمالی را که انجام داده اند به آنها به چشاند ، شاید بیدار شوند ، و به سوی حق باز گردند»!( لیذیقهم بعض الذی عملوا لعلهم یرجعون ) آیه ی فوق معنی وسیع و گسترده ای را پیرامون ارتباط « فساد » و« گناه » با یکدیگر بیان می کند که نه مخصوص سرزمین مکه و حجاز است ، و نه عصر و زمان پیامبر(ع ) بلکه به اصطلاح از قبیل قضیه ی حقیقه است که پیوند « محمول » و« موضوع» را بیان می کند ، به عبارت دیگر هر جا فسادی ظاهر شود باز تاب اعمال مردم است ، و در ضمن یک هدف تربیتی دارد، تا مردم طعم تلخ نتیجه ی اعمالشان را بچشند ، شاید به خود بیایند.
بعضی می گویند : این آیه ناظر به آن قحطی و خشکسالی می باشد که به خاطر نفرین پیامبر(ع) دامان مشرکان مکه را گرفت ، باران قطع شد ، بیابانها خشکید و خشکیده تر شد ، و حتی استفاده از صید دریا (دریا احمر ) برای آنها مشکل گشت.
به فرض که این سخن از نظر تاریخی صحیح باشد تنها بیان یک مصداق است و معنی آیه را در مساله ارتباط فساد و گناه هرگز محدود نمی کند ، نه محدود به آن زمان و مکان و نه محدود به خشکسالی و کمبود باران.
از آنچه در بالا گفتیم به خوبی روشن می شود بسیاری از تفسیر های محدود و موضعی که از بعضی از مفسران ذیل این آیه نقل شده به هیچ وجه قابل قبول نیست ، مثل اینکه مراد از فساد در خشکیها ، قتل هابیل به دست قابیل است ، و منظور از فساد در دریا غصب کشتی ها در عصر موسی و خضر است.
یا اینکه منظورازفساد در دریا و صحرا زمام داران فاسدی هستند که همه ی این مناطق را به فساد می کشند.
البته ممکن است یکی از مصداق های فساد این چنین افراد بده باشند که بر اثر دنیا پرستی و مجامله و تن در دادن مردم به ذلت ، بر سر آنها مسلط می شوند اما مسلماَ تمام مفهوم این آیه این نیست.
جمعی از مفسران نیز در معنی « فساد بحر» به گفتگو نشسته اند :
بعضی گفته اند : بحر به معنی شهر هائی است که در کنار دریا است ، و بعضی گفته اند بحر به معنی مناطق حاصلخیز و پر باغ و زراعت است.
ما دلیلی بر این گونه تکلفات نمی بینیم ، چرا که « بحر» معنی معروفی دارد که همان دریا است و فساد در آن ، ممکن است به صورت کمبود مواهب دریائی یا ناامنی و جنگهائی که در دریاها به وقوع می پیوست باشد.
در حدیثی از امام صادق (ع) می خوانیم : حیات دواب البحر با المطر فاذا کف المطر ظهر الفساد فی البحر و البر، و ذلک اذا کثرت الذنوب و المعاصی : « زندگی موجودات دریا به وسیله ی باران است هنگامی که باران نبارد هم خشکی ها به فساد کشیده می شود ، و هم دریا ، و این هنگامی است که گناهان فزونی گیرد » ! .البته آنچه در این روایت امده بیان یک مصداق روشن از فساد است ، و نیز آنچه در رابطه ی با نزول باران و حیات حیوانات دریایی در این حدیث ذکر شده مساله ای است که دقیقا به تجربه رسیده که هر وقت باران کمتر بببارد ماهی در دریا کم خواهد شد ، و حتی از بعضی از ساحل نشینان شنیدیم که می گفتند :« فایده ی باران برای دریا بیش از فایده ی آن برای صحرا است »!
تفسیر آیه ی 30 سوره ی شوری
کتاب تفسیر نمونه ی آیت الله مکارم شیرازی جلد 20
تحقیق در مورد تفسیر آیه ی 41 سوره ی روم
