تولید بهنگام( JUST-IN-TIME : JIT ) امروزه بعنوان یک تکنیک جدید برنامه ریزی تولید و نیز نگرش فلسفی مدیریت بطور گسترده ای با استقبال شرکت ها مواجه شده است.
بطور کلی JIT نوعی فلسفه تولیدی است یا یک هدف بسیار ساده یعنی:" اقلام مورد نیاز را با کیفیت مورد نیاز، به مقدار مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز" تولید کنید.
تقسیم بندی های انجام شده در ادبیات موضوع JIT دامنه گسترده‌ای در برمی‌گیرد
از جمله :JIT بعنوان یک استراتژی ،JIT بعنوان مدیریت کنترل موجودی ، مجموعه‌های خرید JIT و مدیریت تولید JIT استقرار JIT و ارتباط JIT و منابع انسانی و … که همگی بعنوان مجموعه‌ای از فنون مرتبط با JIT بررسی می‌شود. انچه که در این مقاله بدان پرداخته شده رویکرد JIT به سیستم های تولیدی و مقوله برنامه ریزی توید است .
در این تحقیق ضمن بررسی سیستم تولیدی JIT و نظامهای مرتبط با ان به بررسی اهداف تولید بموقع JITوتکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT به صورت عملی پرداخته شده است.
در بخش سوم به مطالعه وضعیت موجود سیستم تولیدی یک کارخانه مورد مطالعه " شرکت ریخته گر و آهنگر فن آور ( رافکو )" پرداخته و سپس در بخش چهارم به تطبیق سیستم تولید بهنگام JIT با سیستم تولید شرکت پرداخته شده بطوریکه تکنیک های طراحی سیستم JITبرای خط تولید شرکت بصورت عملی تشریح شده است .
حاصل کار اینکه در هر مورد با دادن راهنمائی ها و مشاوره به مدیریت شرکت به اجرای سیستم JIT طراحی شده اقدام گردید.
در بخش چهارم نیز با طراحی سیستم کارت های کانبان( واضح ترین صورت پیاده سازی سیستم JIT) برای خط تولید شرکت مورد مطالعه اقدام به تشریح کارکرد سیستم کانبان طبق خط تولید فوق گردیده است.
در بخش پنجم نیز مطالبی در مورد خرید و تحویل بهنگام که امور پشتیبانی سیستم تولید بهنگام هستند به اختصار اورده شده است
- مقدمه:
با موفقیت کارخانجات ژاپنی در بازارهای جهانی توجه بسیاری از شرکت های غربی به این موفقیت ها معطوف شد. بسیاری معتقدند که سنگ بنای موفقیت ژاپنی ها در تولید JIT(تولید بموقع) است.
بطور کلی JIT نوعی فلسفه تولیدی است یا یک هدف بسیار ساده یعنی:" اقلام مورد نیاز را با کیفیت مورد نیاز، به مقدار مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز" تولید کنید.
سیستم JIT ابتدا در اوایل دهه 1960 توسط تائیچی اونو در شرکت تویوتا Toyota به عنوان ابزاری برای برآورده ساختن خواسته های مشتری با حداقل تاخیر معرفی و به کار گرفته شد. به همین دلیل تائیچی اونو اغلب به عنوان پدر نظام تولید بهنگام نامیده می شود. این نظام در طول بحران نفتی سال 1973 مورد حسایت وسیعی قرار گرفت و سپس از آن توسط بسیاری از سازمانهای دیگر انتخاب گردید.
این روش بر روی افراد، کارخانجات و سیستم ها متمرکز بود. JIT در آغاز به عنوان روشی برای کاهش سطوح موجودی انبارهای ژاپنی مطرح بود امروزه JIT به یک فلسفه مدیریتی شامل مجموعه ای از علوم و در اختیار گرفتن یک سری از اصول و تکنیک های تولید گسترش یافته است.
تولید بهنگام در صورتیکه به شکل مناسب در یک سازمان بکار گرفته شود ظرفیت تقویت مزیت رقابتی سازمان را در بازار به شکل اساسی با کاهش اتلاف ها و بهبود کیفیت محصول و بهره وری تولید دارا خواهد بود.
در ژاپن زمینه های فرهنگی قوی درارتباط با ظهور JIT وجود دارد. توسعه JIT در کارخانجات تولید تویوتا متاثر از همین فرهنگ قوی بوده است. اخلاق کار ژاپنی یکی از این عوامل است. اخلاق سخت کوشی در مدت کوتاهی پس از پایان جنگ جهانی دوم ظهور نمود و به عنوان یک قسمت مکمل در موفقیت اقتصاد ژاپنی ها دیده شد.
2-1 رویکردها و نگرش ها به JIT:
JIT را می توان از سه نظر متفاوت مشاهده کرد:
- دیدگاه نخست سیستم کنترل کف کارگاه در JIT بوده و به واسطه استفاده از کارت های کابنان نمایان ترین جلوه از رویکرد JIT را دارا می باشد.
تکنیک کابنان، شروع به تولید و جریان مواد را با هدف تولید مقدار صحیحی از اقلام(و قطعات، زیر مونتاژها یا قطعات خریدنی دقیقا در محل صحیح و دقیقا در زمان صحیح کنترل می نماید.
- دیدگاه دوم ایجاد زمینه مناسب برای بکارگیری کابنان بوده که مجموعه ای از تکنیک در زمینه محصول و فرآیندهای تولیدی است. ایجاد این زمینه، امکان پیاده سازی سیستم کابنان را تضمین می نماید.
این مجموعه تکنیک ها شامل طراحی سیستم تولیدی، تمرکز بر روی موارد مرتبط با بازاریابی، فروش، طراحی محصول، مهندسی فرآیند، مهندسی کیفیت، چیدمان کارخانه، و مدیریت تولید بوده، تا اجرای JIT را تسهیل نماید.
- سومین و مهمترین دیدگاه یا سطح، فلسفه تولیدی JIT می باشد که پایه و مبنای طراحی، آماده سازی و اجرای سیستم تولیدی JIT مجموعه ای از استراتژهایی اساسی تولیدی می باشد که هنگامی که بکار بسته می شوند پایه سیستم JIT را شکل داده و بکارگیری سیستم کابنان را تسهیل می نمایند.
-1 اهداف رویکرد JIT :
رویکرد JIT در بردارنده تعهد مداوم در دستیابی به کمال در کلیه مراحل طراحی و عملیاتی سیستم های تولیدی است.
JIT می کوشد تا سیستم تولیدی بگونه ای فعالیت کند که محصولا 100% سالم و کاملا اثر بخش تولید کند.
همانطور که قبلا هم آمد بهترین تعریف برای سیستم JIT همان تولید اقلام مورد نیاز، با کیفیت مورد نیاز و دقیقا در زمان مورد نیاز است
برای بررسی دقیقتر موضوع می توان گفت که اهداف رویکرد JIT بصورت زیر است:
- ضایعات صفر
- زمان Setup یا آماده سازی صفر
- موجودی صفر
- حمل و نقل و جابه جایی صفر
- از کارافتادگی صفر
- زمان پیشبرد صفر
- اندازه انباشته یک
مجموعه اهداف بالا از نظر بسیاری از مهندسین تولید و صنایع که تحت رویکرد سنتی غربی در مورد طراحی و عملیات سیستم های تولید آموزش دیده اند اگر دست یافتنی نباشد. حداقل بسیار بلند پروازانه است.
همچنین از نظر رویکرد سنتی مدیریت سیستم های تولید در نظر گرفتن اهداف بالا بصورت همزمان و توام غیر معمول است بطوریکه سنتی تولید به تولید جزء نگربوده و هر یک از مسائل تولید را بطور مجزا مورد بررسی قرار می دهد.
رویکرد JIT حداقل در محدوده اهدافی که برای خود تعیین کرده کل نگر Generalist می باشد.
1-3-1 ضایعات صفر :
در مدیریت سنتی هدف ضایعات صفر خط تولید بندرت در نظر گرفته می شود. در حقیقت تنها مواردی که به کارکنان بخش کیفیت آموزش داده می شد LTPD( درصد قابل قبول معیوبی انباشته) و AQL ها(سطوح کیفیت قابل قبول) بود.
کنترل کیفیت نیز بر همین ایده طراحی می شد. پیش فرض اساسی این سیستم با در این مطلب است که تولید سطح مشخصی از محصول معیوب اجتناب ناپذیر بوده و به همین علت کلیه تلاش ها باید در راستای دستیابی به این سطح قابل قبول از تطابق با مشخصات و انتظارات مشتری متمرکز گردد.
این باور با رویکرد JIT در تناقض می باشد. به این ترتیب رویکرد JIT نگرشی را به همراه دارد که در پی دستیابی به کمال در کلیه مراحل فرآیند تولید است
2-3-1 موجودی صفر :
در تفکرهای سنتی تولید موجودی را به دو دسته کلی موجودی های در جریان ساخت(Work In process) WIP و موجودی محصول نهایی انبار شده تقسیم می کردند.
فهرست مندرجات:
بخش اول اهداف و رویکرد های سیستم تولید بموقع JIT 1
1-1 مقدمه 2
2-1 رویکردها و نگرش ها به JIT 3
3-1 اهداف رویکرد JIT 5
1-3-1 ضایعات صفر 5
2-3-1 موجودی صفر 7
3-3-1 زمان Set up یا آماده سازی صفر 7
4-3-1 زمان پیشبرد صفر 10
5-3-1 جابجایی صفر 12
4-1 عناصر کلیدی رویکرد JIT 13
1-4-1 تطابق طرح محصول با تقاضای بازار 14
2-4-1 تعریف خانواده های محصول و تولید جریان مبنا 15
3-4-1 رابطه با تامین کنندگان در محیط JIT 20
بخش دوم اشنایی باسیستم مورد مطالعه ( شرکت ریخته گر و اهنگر فن اور(رافکو) ( وضع موجود ) 23
1-2 مقدمه 24
2-2 معرفی شرکت 24
3-2 واحد های اصلی شرکت(چارت سازمانی) 24
4-2 برنامه اصلی تولید MPS (موجود شرکت) 26
5-2 خط تولید فعلی شرکت 29
6-2 سیستم برنامه ریزی تولید فعلی شرکت 43
بخش سوم تکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT 52
1-3 مقدمه 53
2-3 تکنیک های طراحی سیستم تولیدی JIT 53
1-2-3 تکنیک های برنامه ریزی تولید 55
الف -1-2-3 تطابق ماهانه 56
ب -1-2-3 تطابق روزانه 61
2-2-3 تکنیک های ساده سازی فرآیند ساخت و کاهش زمان های پیشبرد 63
الف-2-2-3 کاهش زمان صف 67
ب-2-2-3 بچ یا دسته های کوچک تولیدی و انتقالی 68
3-2-3 تعادل خط 71
4-2-3 کنترل خودکار سطح تولید 73
5-2-3 استانداردهای عملیاتی 74
6-2-3 همکاری دو جانبه 78
7-2-3 کاهش زمان حمل و نقل 78
8-2-3 کاهش زمان آماده سازی(Set up)
9-2-3 رویکرد JIT به زمان انجام فرآیند 79
10-2-3 استفاده از منابع تولیدی 84
الف-10-2-3 نیروی کار انعطاف پذیر 85
ب -10-2-3 تجهیزات انعطاف پذیر 85
11-2-3 طراحی محصول برای سادگی در ساخت و مونتاژ 86
بخش چهارم طراحی سیستم کانبان شرکت مورد(شرکت رافکو)
1-4 مقدمه 89
2-4 سیستم کانبان 89
3-4 سیستم های کششی وفشاری مدیریت تولید 90
5-4 انواع کارت های کانبان 95
1-5-4 کانبان برداشت 96
2-5-4 کانبان تولید 96
6-4 جریان کارت های کانبان 101
7-4 جریان کارت های کانبان در خط تولید(شرکت مورد مطالعه) 106
8-4 جریان کارت ها ی کانبان در یک ایستگاه کاری 112
9-4 عملکرد کانبان 119
10-4 ارتباط با فروشندگان توسط سیستم کانبان 122
11-4 کانبان به عنوان یک تکنیک بهبود کیفیت 123
بخش پنجم خرید وتحویل بهنگام 124
1-5 خرید به هنگام 125
2-5 تفاوت بین خرید سنتی و به هنگام 125
3-5 انتخاب عرضه کننده 131
1-3-5 منافع مشتری 131
2-3-5 منافع عرضه کننده 132
4-5 معیار و انتخاب عرضه کنندگان 134
5-5 تحویل به هنگام 142
1-5-5 بهبود تحویل به مشتری از طریق تعریف و حل مشکل 143
2-5-5 بهبود تحویل به مشتری با پیش بینی و برنامه ریزی نیازمندی های توزیع 148
6 منابع 151
شامل 183 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود پروژه برنامه ریزی تولید (اجرای سیستم تولید به هنگام JIT )