هشتم تیرماه روز ملی مبارزه با سلاحهای شیمیایی است. ارتش عراق نخستین بار در 27 مهرماه 1359 در جنگ، در استان خوزستان، از سلاح شیمیایی استفاده کرد. در این سال، عراق 4 بار از سلاح شیمیایی از نوع تاول زا (گاز خردل) استفاده کرد که 1 مصدوم و 20 شهید بر جای گذاشت.
حمله های شیمیایی ارتش بعث در سالهای 1360 و 61 – مقارن با عملیات پیاپی رزمندگان اسلام - گسترش یافت. در سال 1360، عراق 6 بار از این سلاح مرگبار و غیر انسانی استفاده کرد که باز در همان منطقه (جبهه های جنوب) و از همان نوع تاول زا بود؛ این بار 101 نفر به شهادت رسیدند.
در سال 1361، در عملیات «والفجر» مقدماتی، 12 بار مناطق غرب و جنوب مورد اصابت بمبهای شیمیایی قرار گرفت. در سال 1362، در عملیات «والفجر 2» و «والفجر 4»، جبهه میانی و غرب و شمال غرب و بخشی از استانهای ایلام و آذربایجان غربی و اردبیل و باختران و کردستان و سلیمانیه 64 بار مورد اصابت بمبهای شیمیایی از نوع تاول زا (خردل) و اعصاب (تابون) قرار گرفتند. بر اثر این حملات وحشیانه و غیر انسانی، صدها نفر شهید و هزاران نفر مصدوم شدند.
بر اساس آمارهای رسمی، تعداد کل شهدای حملات شیمیایی در طول جنگ حدود 2600 شهید و تعداد کل مصدومان نظامی و غیر نظامی حملات شیمیایی 107 هزار نفر و تعداد جانبازان شیمیایی (که در حال حاضر تحت پوش بنیاد جانبازان اند) در حدود 45 هزار نفر است.
امروزه، 182 کشور به عهدنامه منع سلاحهای شیمیای ملحق شده اند. بنابر این، بیشتر اعضای جامعه بین المللی تصمیم گرفته اند که سلاحهای شیمیایی را به طور کامل از جهان حذف کنند. خانواده های بسیاری در ایران از ایثارگران و جانبازان شیمیایی نگهداری می کنند و رنج و درد طاقت فرسا و فراوانی را به دوش می کشند.
امسال، در مراسم روز ملی مبارزه با سلاحهای شیمیایی، شهروندان «هیروشیما» به ایران می آیند. اعضای «انجمن صلح طلب MOCT » به نمایندگی از شهروندان «هیروشیما»، در آستانه روز ملی مبارزه با سلاحهای شیمیایی، از برخی مناطق مرزی کشورمان بازدید می کنند که هدف بمباران شیمیایی قرار گرفته اند.
برای بزرگداشت یاد و خاطره قربانیان سلاحهای شیمیایی، مراسم ویژه ای با حضور این گروه برگزار می شود. مراسم روز ملی مبارزه با سلاحهای شیمیایی و تجلیل از جانبازان شیمیایی هشتم تیر از ساعت 17 تا 19 در محل «پارک شهر» تهران برگزار می شود. میزبان اصلی مراسم روز ملی مبارزه با سلاحهای شیمیایی شهرداری تهران و بنیاد شهید و امور ایثارگران با همکاری «انجمن حمایت از قربانیان سلاحهای شیمیایی» و خانه محیط زیست ایران است.
استفاده سربازان ایرانی از سلاح شیمیایی در جنگ با روم
بررسیهای دقیق نشان میدهد که لاشههای سربازان رومی در دهانه تونلهای آنها برای جلوگیری از ورود دیگر سربازان انباشته شدهاند. این کار میتوانست باعث خفه شدن ضد حملههای رومیها و آتش زدن تونلهای دشمن باشد که به ایرانیها اجازه میداد به دیوارهای شهر نزدیک شوند که به این ترتیب مشخص میشود چرا اجساد در اینگونه مکانها کشف شدهاند... به نظر من، ساسانیها منقلها و بادبزنها را در راهروها کار گذاشته بودند و هنگامی که رومیها وارد تونل شده بودند، مواد شیمیایی را در آن ریخته و شروع به دمیدن آنها به داخل تونل کرده بودند.
سرویس بینالملل «تابناک» ـ نخستین نمونه استفاده از روشهای شیمیایی در جنگ، در یک محل باستانی در صحرای سوریه کشف شد که در جریان آن، در سال 256 پس از میلاد مسیح، سربازان امپراتوری فارسها گروهی از سربازان رومی را با استفاده از دود ناشی از سوزاندن قیر و سولفور خفه کردهاند.
به گزارش روزنامه «ایندپندنت»، این گور متعلق به بیست سرباز رومی در زره کامل نظامی بود که در نقطهای از شهر باستانی «دورا ـ یوروپوس» در سال 1930 کشف شده بود، اما دانشمندان هماکنون موفق به کشف راز چگونگی مرگ این سربازان شدهاند.
هماکنون مشخص شده که این سربازان در هنگام دفاع از شهر در برابر محاصره فارسها، با حفر تونلهایی برای مبارزه با تونلهای حفر شده توسط ارتش ساسانیان زیر دیوار شهر کشته شدهاند.
«سیمون جیمز»، باستان شناس دانشگاه «لیکستر» در این باره گفت: شواهد جدید نشان میدهد که نیروهای رومی با نقشه و طرح پیشین، مورد حمله گازی قرار گرفتهاند
هیچ متن قدیمی درباره محاصره شهر «دورا ـ یوروپوس» که در سال 300 پیش از میلاد توسط یونانیهای مقدونی بنا شده بود، وجود ندارد، اما سقوط نهایی آن به دست ساسانیان، به نابودی کامل این شهر تا زمان کشف دوباره بقایای آن در دهه 1920 و زمان آغاز حفاریهای باستانی منجر شد.
دکتر جیمز گفت: محاصره شهر توسط ایرانیها همراه با حفر تونلهایی برای تضعیف و دور زدن استحکامات شهر بوده که گاه منتهی به تونلهایی میشده که به وسیله مدافعان رومی که در تلاش برای شناسایی سربازان ساسانی بودند، ساخته شده بود.
به گفته وی، روشن است، هنگامی که این تونلها به ضد تونلهای رومیها میرسیدند، نبرد را واگذار کردهاند.
بررسیهای دقیق نشان میدهد که لاشههای سربازان رومی در دهانه تونلهای آنها برای جلوگیری از ورود دیگر سربازان انباشته شدهاند. این کار میتوانست باعث خفه شدن ضد حملههای رومیها و آتش زدن تونلهای دشمن باشد که به ایرانیها اجازه میداد به دیوارهای شهر نزدیک شوند که به این ترتیب مشخص میشود چرا اجساد در اینگونه مکانها کشف شدهاند.
اما این پرسش هنوز باقی مانده بود که بیست سرباز رومی به چه علت جان خود را از دست داده بودند. به گفته دکتر جیمز، کشتن عدهای از سربازان آموزشدیده و مجهز در فضایی با ارتفاع کمتر از 2 متر و عرض کمتر از 10 متر کار آسانی نبوده است، مگر اینکه چیزی فراتر از نیروی جسمانی مورد استفاده قرار گرفته باشد.
باستان شناسان موفق به کشف کریستالهای قیر و سولفور در تونل شدند که احتمالا برای سوزاندن تونل مورد استفاده بوده است، اما همچنین مشخص شده که این مواد هنگامی که با هم سوزانده میشوند، گازهای بسیار سمی تولید میکنند.
دکتر جیمز گفت: «فارسها احتمالا شنیده بودند که رومیها در حال حفر تونل بوده و آماده بودهاند تا آنان را به شدت غافلگیر کنند. به نظر من ساسانیها منقلها و بادبزنها را در راهروها کار گذاشته بودند و هنگامی که رومیها وارد تونل شده بودند، مواد شیمیایی را در آن ریخته و شروع به دمیدن آنها به داخل تونل کرده بودند.
وی ادامه داد: «گروه مهاجم رومیها ظرف چند ثانیه بیهوش و چند ثانیه بعد نیز جان باختهاند. از شواهد باستان شناسی در شهر دورا پیداست که ایرانیها در زمان ساسانیان به اندازه رومیها در تاکتیک محاصره زبده، برجسته و آگاه بودهاند. آنها بدون شک با طرح قبلی این تاکتیک را به اجرا گذاشته بودند.»
ایرانیها همچنین حصاری را به دور شهر ساخته بودند که فاکتور تعیین کننده در پیروزی نهایی آنها بر رومیهای شهر بوده است.
سلاح های شیمیایی
از این سلاحها برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی و یا ایجاد انواع معلولیت ها در مردم استفاده می شود. این سلاحها بر اساس اثرات مختلفی که بر بدن افراد می گذارد ، به 3دسته تقسیم بندی می شوند. دسته اول سلاحهای هستند که روی سیستم عصبی بدن تاثیر می گذارند. در این دسته GA ، GB ، GD ، GF و VX «متیل فسفوبوتیوئیک اسید ,گاز سارین ) قرار دارند. دسته دوم ، اثرات خود را روی پوست به جا می گذارند و شامل HD «گازخردل گوگرد) ، HN «خردل نیتروژن)، L و CX هستند. دسته سوم نیز باعث اختلال سیستم تنفسی بدن می شوند. در این گروه گازهای بی رنگ CG و DP ، کلرین (Cl) و فسفوکلرین (Ps) وجود دارند. از سلاحهای شیمیایی که روی اعصاب اثر می گذارند، قبل و در طول جنگ دوم جهانی استفاده های بی شماری شده است.
;دسته ی اول:
این مواد از نظر شیمیایی وابسته به حشره کش های آلی فسفره هستند. این دسته از سلاحهای شیمیایی مانع از عمل آنزیم استیل کولین استر از می شوند. وقتی مواد شیمیایی این دسته وارد بدن شوند، غلظت استیل کولین را در بدن به بیش از حد لازم می رسانند. ریه ها و چشمها بسرعت این مواد را جذب کرده در کمتر از یک دقیقه بر سیستم عصبی بدن تاثیرات قابل توجهی می گذارند. علایم آن به صورت آبریزش بینی ، ترشح زیاد بزاق ، تنگی قفسه سینه ، کوتاهی تنفس ، تنگی مردمک چشم ، انقباض عضلانی و یا حالت تهوع و انقباض شکم ظهور می کند.
;دسته دوم:
سلاحهای شیمیایی که بر روی پوست تاول و سوختگی ایجاد می کنند ، ماندگاری فراوانی در محیط دارند. این مواد روی چشمها ، پوشش مخاطی ، ریه ها ، پوست و اجزای خون اثر گذاشته و اگر از طریق تنفس وارد ریه ها شوند ، بر شدت تنفس اثرات منفی می گذارند و اگر توسط غذا بلعیده شوند ، سبب اسهال و استفراغ می شوند.خردل ها که جزو این دسته هستند به خاطر خواص فیزیکی خود مقاومت و ماندگاری بسیار زیادی در سرما و دماهای معتدل دارند.اگر دو دقیقه از تماس یک قطره خردل با پوست بگذرد، صدمات جبران ناپذیری به این عضو وارد می شود. CX نیز که جزو این گروه است ، پودری کریستالی شکل است که در دماهای 39 تا 40 درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای 129 درجه سانتی گراد به جوش می آید. این ماده را با افزودن موادی خاص در دمای اتاق به حالت مایع درمی آورند. CX دارای بوی بسیار نامطبوعی است. در غلظتهای کم آن سوزش شدید چشم بروز می کند، اما در غلظتهای بالا به پوست حمله کرده و چند میلی گرم آن سبب دردهای زیاد و سوزشهای فراوان شده و زخمهای بدی بر جای می گذارد. برای پیشگیری از اثر این مواد سربازان باید به لباسها و ماسکهای حفاظتی مجهز باشند.
پوست از مهمترین اعضای بدن و سد دفاعی بدن در مقابل عوامل خارجی و بیماری زاست.
پوست از لایه خارجی و لایه داخلی و همچنین ضمائمی مانند مو، غدد عرق و غدد چربی تشکیل می شود و سلولها یی به نام رنگدانه در پوست وجود دارد که رنگ پوست در نقاط مختلف بدن به تعداد این سلولها در پوست بستگی دارد. محافظت از بدن در مقابل عوامل فیزیکی مانند سرما و گرما و محافظت از بدن در مقابل عوامل بیماری زا، از وظایف اصلی پوست است.
از میان عوامل شیمیایی ای که در طول جنگ تحمیلی استفاده شد، فقط عوامل تاول زا مانند گاز خردل دارای اثرات سمی بر پوست است و کسانی که در معرض عوامل دیگر مانند عوامل اعصاب قرار گرفته اند، مشکل پوستی نداشته اند و در آینده نیز براساس تحقیقات انجام شده با عوارض پوستی مواجه نخواهند شد. پوست از آنجا که خارجی ترین لایه بدن است و نیز به دلیل وسعت آن ، نخستین و بیشترین آسیب را در اثر تماس با گاز خردل متحمل می شود.ابتدایی ترین مشکل ضایعه پوستی قابل مشاهده قرمزی و تحریک پوست است که مشابه حالت آفتاب سوختگی پوست بوده و معمولا به همراه خارش ، سوزش و درد سوزنی است.
بتدریج و با گذشت زمان در میان این مناطق قرمزی پوست ، تاولهای کوچکی ایجاد می شود که ممکن است بعدا به هم ملحق شوند و تاول بزرگتری ایجاد کنند. بررسی ها نشان می دهد علائم گاز خردل مانند دیگر علائم با تاخیر ایجاد می شود. تحقیقات نشان می دهد مدت زمان تاخیر معمولا یک تا ۲۴ ساعت است و به عوامل متعددی بستگی دارد. غلظت گاز خردل موجود در محیط آلوده ، مدت زمان تماس و درجه حرارت و رطوبت محیط از جمله عوامل موثر است.
نواحی ای از بدن که گرم ، مرطوب و دارای پوست نازک تر هستند، معمولا زودتر و بیشتر در اثر تماس با گاز خردل آسیب می بینند که بیشتر شامل نواحی گردن ، آرنج و زیر بغل است.
همچنین کسانی که دارای پوست روشن تر هستند، احتمالا در مقابل گاز خردل حساس ترند.با توجه به این که برخلاف عوامل شیمیایی اعصاب ، گاز خردل فاقد پادزهر و درمان اختصاصی است ؛ پس مهمترین و حساس ترین اقدام درمانی عبارت است از رفع آلودگی در دقایق اولیه پس از تماس خردل.
ساده ترین روش رفع آلودگی در آوردن تمام لباسهای آلوده و شستشوی بدن با آب است و در صورت دسترسی به مراکز درمانی مجهز، بهتر است رفع آلودگی با مواد شوینده مخصوص انجام شود. مراقبت از ضایعات پوستی خردل شبیه مراقبت از سوختگی های درجه ۲ است ؛ هرچند سیر بهبود ضایعات پوستی در مصدومیت با گاز خردل معمولا کند و طولانی است.
فهرست مطالب:
پیشگفتار 1
یک موضوع تاریخی 2
سلاح های شیمیایی وانواع آن 5
اقدامات ایمنی 10
اقدامات ایمنی در رابطه با چشم 12
اثرات زیست محیطی 13
تولید سلاح های شیمیایی 15
خلع سلاح های شیمیایی 17
آشنایی با یکی از بمب های شیمیایی 19
حملات شیمیایی رژیم بعث در جنگ 8ساله 24
انواع سلاح های شیمیایی 28
آثار سلاح های شیمیایی 30
منابع 33
شامل 38 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله سلاح های شیمیایی