لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه :101
بخشی از متن مقاله
شهر اشکذر (از توابع استان یزد)
در مورد تاریخ سکونت گزینی در اشکذر همانطور که قبلاً گفته شد بنای اولیة شهر اشکذر به زمان اشکانیان باز میگردد. احمد بن حسین علی کاتب یزدی مولف کتاب تاریخ جدید یزد می نویسد: در زمان اشکانیان اشک بن زال ( اشکین زال) که از ملوک الطوایف بود اشکذر را ساخت. بنابراین با توجه به مطالب فوق اشکذر در زمان اشکانیان بوجود آمده است که قدمت آن به حدود 2 هزار سال می رسد، گرچه عده ای بر این باورند که اشکذر قدیمی تر از آنچه گفته شده است، می باشد و معتقدند بنای اولیة اشکذر بعلت هجوم شن های روان در دل خاک مدفون گردیده است.
قبل از بوجود آمدن اشکذر مردم در اسفنجریه که از اسکندریه گرفته شده است زندگی می کرده اند. این قریه در نزدیک اشکذر در سمت جنوب غربی آن، واقع شده است لیکن امروز به دلیل حرکت شن و طوفانهای شدید در زیر خاک مدفون گردیده بطوریکه امروز قابل شناسائی نیست.
در جامع مفیدی و جامع الخیرات نیز آمده است: این که در محلی در حدود یک فرسخی آثار آبادی قدیم تلهایی که بر آنها ساختمان بوده است وجود دارد که گفته می شود بنیان گذار آن اسکندر بوده است و مردم این محل را اسکندریه می نامند، که همان اسفنجرد مذکور در تواریخ یزد است.
از جمله ((جعفری)) در تاریخ جدید یزد آن را نزدیک مجومرد فعلی ذکر می کند ((اسفنجرد)) در عصر صفوی به کلی متروک و ویرانه گردیده است محمد مستوفی در کتاب جامع مفیدی اینگونه توضیح میدهد:
این محل واقع است در میان ریک عزآباد بوده و در نهایت آبادی و قلعه ای داشته است به غایت محکم. مجاهدان و هموطنانش در کمال صلاح و پرهیزگاری، حضرت شیخ ربانی و قطب همدانی، شیخ فخرالدین که آوازة کشف و کراماتش از شرق به غرب رسیده اسفنجردی الاصل بوده است. این محل بدلایلی خراب و مجاورانش متفرق گردیده اند. لذا زمانیکه اشکذر بنا شده از روستاهای همسایة آن همین اسفنجریه بوده است و دیگر محله های موجود مانند مجومرد و فیروزآباد و چرخاب هنوز تا آن موقع وجود نداشته اند.
بنای وجودی اشکذر با احداث قناب کبیر بدست اشک بن زال آغاز و شروع به رشد می نماید و مردم آن در آمال خوشی و آبادانی به کشاورزی می پردازند، این قنات از زمان احداث حدود 120 قفیر آب داشته و اراضی بسیاری را به زیر کشت می برده است.
حملة شنهای روان به اشکذر موجب ترک محل توسط مردم و مهاجرت به سایر نقاط
( در صورت توانائی) لاتآ آ”لالاآن هیا خایها هیاشآ و در غیر اینصورت به ساخت خانه ای در همان نزدیکی اقدام کرده اند. امروز اگر کسی مسجد جامع ( جمعه) اشکذر را در میان جنگلهای تاغ و کز بنگرد تعجب خواهد کرد که چرا اینجا محل اصلی و مرکز اشکذر بوده با وجود سابقة زیاد آن و وجود مزارع کشاورزی کمتر از مناطق اطراف توسعه یافته است.
1- سیر تحول شهر اشکذر
همانگونه که قبلاً گفته شد حرکت شنهای روان موجب تخلیة اسفنجریه و زیر خاک رفتن آن می گردد. همچنین ناامنی نیز موجب مهاجرت روستائیان به سایر مناطق و بافت اشکذر نیز در جهت شمال شرق درست در جهت باد توسعه می یابد. در همین زمان مردم مسجد جمعه را در حاشیة جادة موسوم به شاهی می سازند که محل ساختمان آن و ورودی آن طوری بوده که از روستاهای دیگر نیز به این محل می آمده اند و علائق مذهبی آنها به این مسجد سبب کشش آنها جهت ادای نماز جمعه و مراسم مذهبی در این مسجد می گردیده است که ضمن ادای مراسم مذهبی خرید و فروش و تجارت توسط مردم در این محل رونق می گیرد. در دورة صفویه بدلیل رقابت مومنین، ساخت مساجد و سایر اماکن مذهبی مانند حسینیه ها تجلی بیشتری می یابد، لذا در سمت شرق روستا، حسینیة سفید، مسجد خواجه در فاصلة 150 متری مسجد و حسینیة حاج رجیعلی ساخته می شود که قدمت آن به همان اندازه است. ساخته شدن مساجد در شرق روستا نشاندهندة هدایت روستا از غرب به شرق بوده بطوریکه عملاً سمت غربی کم کم به زیر شن می رود. امروزه قلعه و مسجد جمعه به کلی از اشکذر جدا شده و مسجد جمعه کاملاً آسیب دیده و قلعة آن نیز در حال نابودی است. حرکت شنهای روان در مرحلة بعد سبب حرکت طبیعی جمعیت از شمال غربی به طرف شرق می گردد. بدین معنی که مردم خانه ای مورد هجوم شن را کم کم رها نموده و به طرف باغات روی می آورند. در این دور محلات پشت باغ شکل می گیرد.
در 35 سال اخیر فشار شنهای روان سبب ترک محل زندگی از سوی مردم و مهاجرت آنان به طرف شهرهای دیگر و یا انتقال از توده و اطراف مسجد جمعه به باغ بالا و حکیم آباد گردیده است. اما قسمت محلة پشت باغ کاج و حسینیة آب و حسینیة بخشداری (17 شهریور) به رشد خود ادامه میدهد. بدنبال این وضعیت کم کم بیشترین قسمت محله ((توده)) در زیر شن مدفون گردیده بطوریه فقط بامها از خارج نمایان می باشد. تا اینکه با اقدامات بیابان زدائی و تثبیت شن های روان مهاجرین کم کم به محل خود بر می گردند. و شنهای داخل قسمتی از محله را تخلیه و زندگی دوباره در «توده» را از سر می گیرند بطوریکه جمعیت آن در حال حاضر قابل توجه است.
در مرحلة بعد پس از جابجائی جادة موسوم به سنتو و نزدیک تر شدن جاده به اشکذر راه به جادة اصلی گشوده می گردد و در حاشیة مسیر تا جادة اصلی خیابان احداث می شود و مردم به صورت پراکنده در حاشیة خیابان خانه و مغازه می سازند.
2- ویژگیهای جمعیتی و اجتماعی:
1-2- مقدمه:
یکی از عناصر اصلی در هر برنامه ریز اقتصادی، اجتماعی مطالعات جمعیتی است. لذا آگاهی بر ویژگیهای یک جمعیت مانند توزیع، تراکم، ساختمان و میزان مرگ و میر، مهاجرت، میزان شهرنشینی و روستا نشینی، فعالیت و اشتغال و سواد و … در طرح ریزی برنامه های اقتصادی، اجتماعی به منظور جهت گیری سیاستهای ملی دارای اهمیت ویژه ای است. و طراحان برنامه ها ناگزیرند به روابط متغیر موجود میان کلیة عواملی که در تحولات اجتماعی و اقتصادی جامعه تأثیر می گذارند توجه نمایند.
شاید مهمترین متغیری که برنامه ریزان می بایستی مبنای کلیة محاسبات خود قرار دهند جمعیت و دگرگونیهای آن در گذشته و حال و آینده است. بنابراین در جهت دستیابی به این کمیتها و کیفیت ها و تناسبات و تعیین دقیق حرکات و نوسانات جمعیت و علل آنها جهت تنظیم برنامه های توسعة اقتصادی، اجتماعی لازم و ضروری است.
*** متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است ***
دانلود مقاله کامل درباره وجه تسمیه شهرستان اشکذر (از توابع یزد)