جانوران پرسلولی، برای ایجاد هم آهنگی بین اعمال سلول ها و اندام های مختلف بد ن خود ، نیازبه عوامل و د ستگاه های ارتباطی دارند. دستگاه عصبی با ساختار و کار ویژه ای که دارد ، د ر جهت ایجاد این هم آهنگی به وجودآمده وتکامل حاصل کرده است. خواص ویژه ی آ ن عبارت از تاثیرپذیری نسبت به محرکهای خارجی ، ایجاد یک جریان عصبی که نماینده ی تاثیر محرک است،هدایت جریان عصبی از یک نقطه ی دستگاه به نقطه ی دیگر و سرا نجام انتقا ل آن ازیک واحدعصبی به یک واحد د یگر ا ست .
تنظیم عصبی و ا نواع آ ن :
فعا لیت ها ی عصبی جانوران،به طورکلی، در د وجهت انجام می شوند:
1-تنظیم فعا لیت ها ی درونی بد ن
2- تنظیم موقعیت جانورنسبت به محیط خا رجی
چند مثا ل به روشن شد ن ا ین مطلب کمک می کند. هنگا می که لقمه ی غذا درون دها ن قرار می گیرد ، حرکا ت آ روا ره ها ، د هان و زبان ، ا بتدا موجب جویده شدن غذامی شود و سپس حرکات هم آهنگ زبان وماهیچه های گلو سبب بلع لقمه ی جویده شد ه، می شوند
در هما ن هنگا م ، تر شحا ت غده های بزا قی و شیره ی معد ه ا فزا یش می یابد . کلیه ی
این فعا لیت ها نیا ز به نظم د ا رد. ا ین عمل با کمک گیرنده ها یی صورت می گیرد که وجود غذ ا را در نقا ط مختلف دها ن حس کنند، ا عصا بی که ا ین خبر را به مرا کز تنظیم کننده درمغزببرند واعصابی که ازاین مرا کز به عضلا ت و غده ها ی گوا رشی بروند . به عنوا ن مثا ل ، ا گر گربه ا ی که در حا ل ا سترا حت ا ست ، بوی گوشت را
ا ستشما م کند، ا ز جا ی بر می خیزدوپس از بو کرد ن فضا ی ا طرا ف خود ، مسیر بو را پیدا و به طرف منشا آن حرکت می کند.دراین مورد نیز بوی گوشت موجب تحریک
گیرنده ها ی بویایی می شود و پس از ا طلا ع مرا کز مغزی و نخا عی ا ز طریق را ه ها ی بو یا یی ، فرما ن ها ی لا ز م د رمورد نوع حر کت و رفتا ر جا نورمی شود. در بسیاری از موا رد ، هر دو نوع تنظیم عصبی دا خلی و خا رجی با هم کا ر می کنند ، ا گر گربه ا ی که در حا ل ا سترا حت است صدای نا هنجار و بلندی بشنود ، ا ز جا می پرد و با سرعت فرار می کند. در این حا لت جا نور نه تنها نسبت به یک محرک ویژه ی محیطی ،وضعیت بد نی خود را تغییر دا ده ا ست ، بلکه حرکا ت قلب و تنفس آن نیزهم گام باا ین رفتا رشدید می شوند تا بتوا نند جا نور را د ر ا جرا ی عمل فرا ر یا ری کنند .
سا ختا ر و کا ر نورون ها
نورون ها پیا م ها ی عصبی را به با فت ها و ا ندا م ها ی بد ن ، ما نند ما هیچه ها ، غده ها و نیز نورون ها ی د یگر می فرستند و از این طریق با آ نها ا رتبا ط بر قرا ر می کنند. نورون ها انواع گوناگونی دارند . رشته ها یی که از جسم سلولی نورون ها بیرون
زده اند،بر دو نوع اند: دندریت وآکسون. دندریت ها پیام را د ر یافت می کنندوبه جسم سلولی می آورند.
آکسون پیام عصبی را از جسم سلولی تاانتهای خود هدایت می کند.انتهای آکسون را پایانه ی آکسون می نامند. پیام عصبی راازجسم سلولی تاانتهای خود هدایت
می کند.انتهای آکسون را پایانه آکسون
می نامند. پیام عصبی از محل پایانه ی آکسون ا زیک نورون به نورون ، یایک سلول دیگر انتقال می یابد.
نورون های میلین دار
بسیاری ازنورون هارا لایه ای از جنس غشا (پروتئین و فسفولیپید)به نام غلا ف میلین پوشانده است. میلین رشته های آکسون و
دندریت عا یق بندی می کند. میلین را
سلول های پشتیبان که آکسون ودندریت را احاطه کرده اند، تولید می کنند. میلین همچنین باعث می شود که پیام عصبی د رآکسون و
د ند ریت سریع تر حرکت کند.غلاف میلین
د رقسمت ها یی ا ز رشته قطع می شود. به این قسمت ها،گره های رانویه گفته می شود و در آن ها غشای رشته د رتما س با مایع اطراف آن قراردارد. هدایت پیام عصبی د ر رشته های دارای میلین سریع تر است، زیرا وقتی جریان در طول رشته حرکت می کند،
ا زیک گره به گره د یگر جهش می کند. بنابراین رشته های دارای میلین، پیام عصبی ر ا بسیار سریع تر ا ز رشته های بد ون میلین ،اما هم قطر ،هدایت می کنند. وجود میلین به خصوص درنورون هایی که مربوط به حرکا ت سریع بد ن هستند، بسیا رمفید است.نورون ها ازنظر عملی که انجام می دهند بر سه نوع اند:
نورون های حسی،حرکتی،نورون های رابط. نورون های حسی اطلا عا ت را ا زاندام های حسی ، مثل پوست به مغز ونخاع می رسانند. نورون های حرکتی ، فرمان های مغز و نخاع را به ماهیچه واندام های دیگرمی برند. نورون های را بط بین نورون های حسی وحرکتی ارتباط بر قرا ر می کنند .
فعالیت نورون
بین د و سوی غشای نورون اختلا ف پتانسیل الکتریکی وجود د ارد .این اختلا ف پتانسیل الکتریکی به دو صورت مشاهده
می شود. پتانسیل آرامش و پتانسیل عمل .
پتانسیل آرامش : زمانی که نورون د رحا ل فعالیت عصبی نیست، گفته می شود که آن نورون د رحال استراحت یا آ رامش قرا ر
دارد. اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دوسوی غشا دراین حالت پتانسیل آرامش نام د ارد . در هنگام پتانسیل
شامل 15 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله دستگاه عصبی
